TEPAV: Çetin Altan haklı çıktı

Ekonomiye ilişkin tartışmalar dönüp dolaşıp "cari açık ne olur, yeni bir dip mi yaşanacak, Avrupa ve ABD resesyona mı girecek" noktalarında yoğunlaşıyor. Tamam, elbette bu konular önemli; ama, uzun vadede çok daha önemli olan ve ülkelerin geleceğini şekillendiren başka ölçüler, bakılması gereken başka değerler de var.

İşte dikkatimizi güncel tartışmalardan başka yöne çevirmemizi sağlayan TEPAV-Türkiye Ekonomi Politikalı Araştırma Vakfı'nın bir çalışması oldu. Ve TEPAV bu çalışmayı "Çetin Altan haklı çıktı" başlığıyla açıkladı. Konunun Çetin Altan'la nasıl bir ilişkisi mi var, izah edeceğiz.

TEPAV, bazı gıda maddelerinin tüketimiyle OECD tarafından açıklanan öğrenci değerlendirme programı (PISA) sonuçları arasındaki bağlantıyı inceledi.

Et, başarı; ot, başarısızlık getiriyor!

TEPAV Araştırmacısı Selin Arslanhan tarafından hazırlanan "gıda tüketim yapısı PISA sonuçlarını nasıl etkiliyor" başlıklı değerlendirme notunun ortaya koyduğu sonuç çok açık.  Bir ülkede ne kadar çok et tüketiliyorsa o ülkede PISA matematik ve fen bilimleri puanları o ölçüde yüksek. Tahıl tüketiminin arttığı ölçüde ise söz konusu puanlar düşük. PISA sınavları ile farklı ülkelerdeki 15 yaşındaki öğrencilerin fen bilimleri, matematik ve okuma alanlarındaki beceri düzeylerinin ölçüldüğünü ve karşılaştırıldığını anımsatalım.

Değerlendirmede, Gazeteci-Yazar Çetin Altan'ın Milliyet Gazetesi'nde 10 Nisan 2002 tarihinde yayımlanan köşe yazısında yaptığı "Yoksul ülkelerde elbet beyinsel enerjiyle de ilgili bir beslenme sorunu var" saptamasına da gönderme yapılarak bazı gıda ürünlerinin tüketimi ile PISA sonuçları arasındaki ilişki masaya yatırılıyor.

"Ülkelerin kişi başına milli gelir düzeyleri ile farklı gıda ürünleri tüketimlerine bakıldığında, milli gelir düzeyine göre tüketim yapısında farklılaşma gözlenmiştir" denilen çalışmada şu görüşlere veriliyor:

"Türkiye için tüketim farklılığı açısından dikkat çeken ürünler et ve tahıldır. Son yıllarda artış göstermiş olsa da, Türkiye'nin et tüketimi kişi başına milli gelir düzeyinin benzer olduğu ülkelere göre oldukça düşüktür. Türkiye, PISA performansı değerlendirilen 56 ülke içinde, yıllık kişi başına 24.4 kilogram et tüketimi ile 53'üncü sıradadır.

PISA programının uygulandığı ülkelerin et tüketimi ile PISA sonuçları arasındaki ilişkiye bakıldığında ülkelerin et tüketimi arttıkça matematik ve fen bilimleri puanlarında artış gözlenmektedir."

Türkiye'nin tahıl tüketimi fazla

TEPAV'ın değerlendirmesinde, Türkiye'nin, kişi başına milli gelir düzeyinin benzer olduğu ülkelere göre fazla tükettiği gıda ürünleri arasında tahılın dikkat çektiği belirtildi. Türkiye'nin PISA performansı değerlendirilen 56 ülke arasında yıllık kişi başına 221 kilogram ile en fazla tahıl tüketen ikinci ülke olduğuna dikkat çekildi.

Et tüketimindeki durumun tersine, tahıl tüketimi ne kadar artarsa PISA matematik ve fen bilimleri puanları da o ölçüde düşüş gösteriyor.

Et yiyen, daha az tahıl tüketiyor

Et tüketiminde ilk üç sırayı alan ülkelerden Avustralya ve Yeni Zelanda, tahıl tüketimi en az üç ülke arasında da bulunuyor. Aynı şekilde kişi başına tahıl tüketiminde ilk iki sırayı alan Azerbaycan ve Türkiye, et tüketimi en az ülkeler arasında.

Ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak et tüketimi artıyor. Tersi olduğunda da tahıl tüketimine yükleniliyor. Bu durum, klasik bir döngüye yol açıyor. Et tüketimi başarıyı; başarı, kalkınmayı ve gelişmişliği getiriyor; bu durum et tüketimini artırıyor.

Ya da tersi oluyor; et tüketiminin yerini tahıl alıyor ve bu da uzun vadede başarısızlık getiriyor.

Aslında bu durumu bir ülkenin bölgeleri, kentleri, kentlerde semtleri, aileleri bazında gözlemek de mümkün. Her ne kadar yaşı belli bir sınırın üstüne çıkanların sağlık için fazla et yememesi gerekiyorsa da, gelişme çağındaki gençler için et tüketimin ne kadar gerekli olduğu TEPAV'ın bu çalışmasıyla kendini bir kez daha gösteriyor.