Geçtiğimiz haftalarda "Tekafül sigortaları kooperatiflerle gelecek" başlığı altında bir yazı yazmıştım. Bu yazımı da basında çıkan bir habere dayandırmıştım. En az 200 ortağı olan kooperatifler isterlerse sigortacılık yapabilecekleri belirtilmişti haberde. Fakat sigortacılığa geçmişte soyunan kooperatiflerin sonunun hüsran olduğu, şimdi ise bu işin altına elini sokabilecek kooperatifin bulunmadığını yazmıştım. Kooperatif sigortacılığının kar ve zararın paylaşımı esaslı olması nedeniyle zor uygulanabilir bir konu olduğunu düşünüyorum. Olabilecekse de bu işin başında da iyi bir sigortacının olması gerekir, yoksa kooperatif başkanlarına bu işi bırakmanın sonunun facia olacağını şimdiden görebiliyorum. Diğer bir taraftan da bakıldığında sigorta şirketlerine rakipler geliyor.
Bir kooperatif izin almak üzere
Bu yazım sonrası Hazine yetkilileri beni aradılar. Tekaful sigortaları ile kooperatif sigortacılığının ince de olsa bir çizgi ile ayrıldığını belirttiler. Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi için bana çok önemli bir görev düştüğünün altını çizdiler. Kooperatif sigortacılığının önünün açık olduğunu 200 ortağı olan bir kooperatifin sigortacılık yapabileceği belirtildi bana. Hatta karma sigorta yapmaya aday bir kooperatifin Hazine'ye müracaat ettiğini büyük bir ihtimalle bu kooperatife sigortacılık yapma izninin verileceğini söylediler. Ve Hazine yetkilileri şöyle devam ettiler "sigortacılık yapmak isteyen kooperatifler reasürans desteği de alabilirler. Örnek isterseniz taksiciler, minibüsçüler ve kamyoncular bir araya gelip kooperatif kurduklarında sigortacılık da yapabilirler. Buna izin veririz"
Dünyada "mutuel sigortacılık" yaygın
Buradaki tehlike şu bence, bir tarafta diyelim ki minibüsçüler bir kooperatif kurdular, bütün araçların trafik sigortaları ve kaskoları bu kooperatif üzerinden yapıldı. Bir sene sonra hasarı olmamış üye gelip "bu bir kooperatif değil mi ? Benim geçen sene hasarım olmadı kar ettiniz verin benim payımı" dediğinde ne olacak. Biz eğitimli kişilere sigortanın önemini zor anlatırken, kamyoncular, minibüsçüler veya taksiciler bu işe girdiklerinde büyük sorunlar ortaya çıkabilir. Hazine yetkilileri "bunun örnekleri dünyada var, Türkiye'de neden olmasın" diyorlar. Mutual sigortacılık benimde bildiğim kadarıyla çok yaygın Groupama ve Liberty de "Mutual Sigortacılık" yapıyorlar kendi ülkelerinde. Yani bir kooperatif şirketi. Ama bu kooperatiflerin çok ortaklı ve oldukça yaygın olduğunu biliyorum. Yani 200 ortaklı bir yapıda başarılı olunur mu? Hep birlikte göreceğiz.
İki şirket zaten tekafül sigortacılığı yapıyor
Hazine yetkilileri Tekafül sigortacılığı ile ilgili mevzuatta hiçbir engelin bulunmadığını isteyen herkesin bu modelde sigortacılık yapabileceğini ve 2007 öncesi çıkan bir yönetmelikle bunun önünün açıldığını vurguluyorlar. Yeni kurulan bir şirketin yanı sıra eski bir şirketin de faize duyarlı kesime uygun poliçeler yaptığını belirttiler. Bu şirketi mali tablolarından bulmak mümkün, çünkü şirketin faiz geliri bölümü boş. Ellerindeki paraları değerlendirecek ve faiz içermeyen fonların azlığı bu şirketler için en büyük sıkıntı. İzlenilen bir yöntem, katılım bankalarında katılım hesabına yatırılarak bir gelir elde etmek. Diğer yöntemler ise dövize, altına veya faiz geliri elde etmeyen şirketlerin hisse senetlerine yatırım yapılması. Bu iki şirket müşterilerine sistemlerinde faiz geliri olmadığını baştan söylüyorlarmış.
Tek sorun faizsiz yatırım enstrümanı bulmak
Hazine yetkilileri, bankaların yanı sıra faize duyarlı kesim için kurulan katılım bankacılığının bir hata olduğunu, aynı hatanın sigorta sektöründe yapmak istemediklerinin altını çiziyorlar. Malezya modeli tekafül sigortacılığının zaten iki şirket tarafından uygulandığını belirttiler. Türkiye'de aynı sistem sigortacılık yapmak için yakında Hazine'ye izin için başvuracak bir Suudi aile şirketinin de olduğunu edindiğim bilgiler arasında. Faize duyarlı kesimin sigortalarını yapan şirketlerin en büyük isteği ise Gelire Endeksli Senetler (GES) fonlarının benzerlerinin çoğaltılması. Yaptıkları sigortacılığa Tekafül sigortacılığı diyemiyorlar, çünkü Tekafül dayanışma, yardımlaşma demek, kara ortak olunduğu gibi zarara da ortak olunacağından, sigortalıya yazımın başında da belirttiğim gibi "Bu sene teknik kar elde edemedik" demek oldukça zor. Böyle bir beklenti yaratmak da oldukça sakıncalı. Bu yöntem ile faize duyarlı kesimi sigortacılığa çekelim derken bir çuval inciri de berbat etmemek gerekir.