Futbolun giderek endüstrileşmesi onu farklı bir parasal gelişim sürecine soktu. Futbol hızla endüstrileşirken ticarileşti ve çok ciddi para yaratan dev bir sektör haline geldi. Bu gelişim ve değişim sürecinin baş aktörü olan futbol kulüpleri de artık yüz milyon dolarlara ulaşan devasa bütçeleriyle sportif bir organizasyon olmaktan daha çok ekonomik kurumlar haline dönüştüler. Bu değişim sonucu ortaya "eko-sport" örgütlenmeler çıktı. Yani sportif bazlı ekonomik örgütler oluşumundan söz ediyorum. Sporun paraya çevrildiği; eğlencenin bir showbusiness'e dönüştüğü bir süreçten bahsediyorum. Nitekim bu kulüplerin oluşturduğu ligler de bugün milyar dolarlara ulaşan gelirlere sahip durumdalar...
İşte bu parasal gelişimin oyuncu-kulüp-ligler bazında istatistiki olarak değerlendirildiği verilerinin yayınlandığı bir web sitesi bulunuyor. Bu site düzenli olarak tüm Avrupa ligleri ve oyuncularının bonservis bedelleri üzerinden yaptığı piyasa değeri çalışmalar ve buna ilişkin tablolar aşağıda sizlerin dikkatlerine sunuluyor.
UEFA üyesi ülkelere ilişkin yayınlanan bu değerler aynı zamanda Türkcell Süper Ligi'nin de önemli bir değere sahip olduğunu ortaya koyuyor. Nitekim Türkcell Süper Lig (TSL) sahip olduğu 669.7 milyon Euro'luk değeri ile hemen beş büyük ligin arkasından geliyor.
Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere, İngiliz Premier Lig 2,7 milyar Euro değeri ile ilk sırada yer alırken, bu ligi 2.4 milyar Euroluk değeri ile İspanyol Priemera Division ya da diğer adıyla La Liga takip ediyor. La Liga'nın hemen arkasında ise 2 milyar Euroluk değeri İtalyan Serie-A izliyor. Bu üç lig 2 milyar Euro ve üzeri değere sahip ayrı bir kategoriyi oluşturuyorlar.
1.Ligler'in Piyasa Değerleri (Nisan 2008 itibariyle EURO olarak)
ÜLKE LİG İSMİ
TAKIM SAYISI OYUNCU SAYISI TAKIM PİYASA DEĞERİ TAKIM BAŞINA PİYASA DEĞERİ
Premier League (İNGİLTERE)
20 543 2.878.400.000 143.920.000
Primera Division
(İSPANYA) 20 567 2.463.400.000 123.170.000
Serie A
(İTALYA) 20 550 2.051.700.000 102.585.000
1.Bundesliga
(ALMANYA) 18 525 1.373.750.000 76.319.444
Ligue 1
(FRANSA) 20 554 1.329.300.000 66.465.000
Turkcell Süper Lig
(TÜRKİYE) 18 494 674.900.000 37.494.444
Premier Liga
(RUSYA) 16 392 582.850.000 36.428.125
Eredivisie
(HOLLANDA) 18 484 575.225.000 31.956.944
SuperLiga
(PORTEKİZ) 16 401 532.475.000 33.279.688
Super League
(YUNANİSTAN) 16 470 442.600.000 27.662.500
Jupiler League
(BELÇİKA) 18 472 386.925.000 21.495.833
Wischa Liga
(UKRAYNA) 16 414 347.475.000 21.717.188
Premier League
(İSKOÇYA) 12 337 254.500.000 21.208.333
Liga 1
(ROMANYA) 18 519 224.330.000 12.462.778
Orange Ekstraklasa
(POLANYA) 16 441 169.150.000 10.571.875
SAS Ligaen
(DANİMARKA) 12 327 156.415.000 13.034.583
Axpo Super League
(İSVİÇRE) 10 251 153.525.000 15.352.500
Bundesliga
(AVUSTURYA) 10 249 148.800.000 14.880.000
Allsvenskan
(İSVEÇ) 16 398 141.520.000 8.845.000
T-Com 1. HNL
(HIRVATİSTAN) 12 318 135.755.000 11.312.917
Meridian SuperLiga
(SIRBİSTAN) 12 324 119.800.000 9.983.333
Gambrinus Liga
(ÇEK CUMHURİYETİ) 16 425 71.400.000 4.462.500
Tippeligaen
(NORVEÇ) 11 261 70.725.000 6.429.545
Veikkausliiga
(FİNLANDİYA) 14 311 24.500.000 1.750.000
Beş büyük ligde yaratılan yıllık gelirler ve bu gelirlerin sağladığı büyümenin oluşturduğu piyasa değerleri aşağıdaki tabloda okurun dikkatine sunuluyor...
Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere Avrupa'nın en büyük beş ligi toplam gelirin %61'ini kendi aralarında paylaşırken; diğer yandan bu beş büyük lig aynı zamanda piyasa değerleri toplamı bakımından da toplam Avrupa futbol piyasa değerinin yüzde ellialtısını oluşturuyor.
Piyasa Değeri Toplam Gelir
(Milyon Euro) (Milyon Euro)
Premier Lig 2.878 2.555
Primera Division 2.463 1330
Serie A 2.052 1.500
1.Bundesliga 1.374 1.290
Ligue 1 1.329 945
Turkcell süper Ligi ([1])
675 450
5 Büyük Lig Toplamı 10.096 7.620
53 ülke Ligi Toplamı 17.918 12.500
Beş büyük lig içinde İngiliz premiership 2,8 milyar Euro piyasa değeriyle ilk sırada yer alıyor. Bu değer 17,9 milyar Euroluk toplam avrupa futbol piyasa değerinin yüzde onaltısını oluşturuyor. Premier Lig diğer yandan yarattığı toplam 2,5 milyar Euro'luk geliriyle de 12.5 milyar Euro'luk Avrupa futbolunun yüzde yirmisini tek başına oluşturuyor. Sahip olduğu piyasa değeri ve yarattığı yıllık futbol geliri bakımından Avrupa'nın en büyük ligi olan Premiership'i haftada 170 ülkede yaklaşık 490 milyon insan izliyor.
Turkcell Süper Lig ise yarattığı 450 milyon Euro yıllık gelir ve 675 milyon Euro piyasa değeriyle hemen beş büyük ligin arkasından geliyor.
Avrupa futbol pastası içinde 5 Büyük Lig'in yarattığı hacim ve piyasa değerine bakıldığında ise gerek piyasa değerleri bakımından gerekse yarattıkları gelir bakımından çok büyük paya sahip oldukları aşağıdaki tablodan görülüyor.
Toplam Piyasa Toplam gelir
Değeri İçindeki payı içindeki payı
5 Büyük Lig 0,56 0,61
ilk 10 Lig 0,72 0,68
Türkcell Süper Lig 0,04 0,04
Yukarıdaki tabloya göre 5 Büyük Lig'in piyasa değerleri toplamı, Toplam piyasa değeri büyüklüğünün yüzde ellialtısına karşılık gelirken; sözkonusu liglerin Avrupa futbol pastasından aldıkları pay toplamı ise yüzde altmışbire geliyor. Aynı gözle olaya baktığımızda ise Turkcell Süper lig hem piyasa değeri hem de yarattığı yıllık gelir bakımından %4'lük bir paya sahip...
En pahalı 10 lig sıralamasında Turkcell Süper Lig'i 6.
Avrupa'da piyasa değeri en yüksek 10 lig'e ilişkin tablomuz ise aşağıda yer alıyor. Bu tabloya göre Turkcell Süper Lig 6. sırada kendisine yer bulurken; Hollanda gibi futbolda ekol olmuş ligleri de geride bırakıyor. Turkcell Süper Lig sahip olduğu 674,9 milyon Euro piyasa değeriyle Avrupa'nın en değerli altıncı ligi konumunda. Turkcell Süper Ligi ise 582 milyon euroluk piyasa değeriyle Rusya'nın Premier Liga'sı takip ediyor. Sahip olduğu enerji kaynaklarının dünya genel fiyatlarının artması, Rusya ligi'ni daha ön sıralara çıkartmış durumda...
Avrupa'nın en değerli ve en zengin ligi Premiership'te ise ilk beş sırayı ise Chelsea, Man. Utd., Liverpool, Tottenham ve Arsenal paylaşıyor. Bu beş takımın piyasa değeri yaklaşık 1.4 milyar Euro'yu buluyor. Aynı zamanda bu beş takımın toplam piyasa değeri, 2.8 milyar Euroluk Premiership'in de %52'ini oluşturuyor...Bu beş takımın yaratmış oldukları yıllık gelir toplamı ise 910 Milyon Euro'ya ulaşıyor...Premiership'in yıllık 2,6 milyar dolara yaklaşan gelirinin yüzde otuzbeşini kendi aralarında paylaşan bu kulüplerden Man. Utd. 5 kez; Arsenal 3, Chelsea ise 2 kez son on yılda şampiyon olabilmiş...Aşağıdaki tabloda görülen beş kulüp aynı zamanda Deloitte'un 2007 para liginde de yer alan kulüpler olduğunu anımsatmak istiyorum.