Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve vergide adaleti sağlamak amacıyla hazırlanan vergi paketi henüz yoldayken birçok değişikliğe uğrayarak nihayet TBMM’ye geldi. Vergi Kanunlarında yapılacak bazı düzenlemelerin yanı sıra emekli maaşlarının asgari 12 bin 500 liraya çıkarılması da gündemde yer alıyor.
“Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 16/7/2024 tarihinde TBMM’ye sunuldu. 18/7/2024 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeler tamamlanarak TBMM’nin gündemine geldi. Bu hafta genel kurulda görüşülerek kanunlaşması beklenen teklif, yürütme ve yürürlük maddeleri hariç 51 maddeden oluşmakta.
Kanun teklifiyle, vergi kanunlarına ilişkin aşağıdaki düzenlemelerin yapılması öngörülmekte.
-Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmesi,
-Küresel asgari vergi uygulamasının getirilmesi,
-Bazı ödemelerin gelir ve kurumlar vergisi tevkifatı kapsamına alınabilmesine yönelik Cumhurbaşkanına yetki verilmesi
-Yap işlet ve devret modeli kapsamında elde edilen kazançlardan yüzde 30 oranında kurumlar vergisi alınması,
-Ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarının tespitine yönelik vergi güvenlik müessesi oluşturulması,
-Vergi aslının uzlaşma kapsamından çıkarılması,
-Usulsüzlük cezalarının artırılması,
-Özel usulsüzlük cezalarının artırılması,
-Bazı malların ithalatı ve yurt içi teslimindeki ithalat lehine olan uygulama farklılığının giderilmesi,
-Birleşme, devir ve bölünme işlemlerinde, devreden KDV ve iade hakkının zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi yoluyla yeni şirkete devrine izin verilmesi,
-Beş yıl süreyle indirilemeyen KDV’nin indirim hesabından çıkartılarak özel bir hesaba alınması ve gider olarak dikkate alınması,
-KDV iadelerindeki esas usulün vergi incelemesi olarak belirlenmesi,
-Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelere sağlanan kazanç istisnasının ihracat gelirleri ile sınırlandırılması,
-Vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu kapsamına mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemelerin dâhil edilmesi,
-Yurt dışı çıkış harcının 500 lira olarak belirlenmesi,
-Bazı tütün mamullerinden alınmakta olan maktu vergi tutarına ilişkin asgari maktu vergi tutarının yüzde 20’sine kadar olan sınırlamanın kaldırılması.
Kanun teklifiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenmesi öngörülen “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesiyle, yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmekte; Kurumlar vergisi mükelleflerinin ödeyecekleri kurumlar vergisinin indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’undan aşağı olamayacağı yönünde düzenleme yapılmakta, ayrıca yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken kurum kazancından hangi istisna ve indirimlerin düşüleceği belirlenmektedir.
Ekonomi yönetiminin vergide “adalet” ve etkinliği sağlama hedefiyle hazırladığı yeni vergi paketinde birçok maddenin sonradan çıkarılması neticesinde son haliyle vergide adaletsizliği giderecek beklentilerin yer almadığı görülüyor. Arzu edilen sonuca ulaşılamamasının en önemli nedeni, bazı kesimlerin siyaset üzerindeki etkisi veya siyasetin bazı kesimlerin etkisinde kalmasıdır.
Mevcut uygulamalara bakıldığında, 100 liralık verginin 35 lirası gelir üzerinden alınan doğrudan vergiler, 65 lirası ise tüketiciler tarafından karşılanan dolaylı vergiler olduğu; tüketicilere yansıtılan yüzde 65 oranındaki vergilerin de çoğunun ÖTV ve KDV’den oluştuğu görülmektedir.
Yeni vergi paketinde bazı istisnalar kaldırılarak, asgari kurumlar vergisi getirilerek yeni kaynak yaratılsa da tüketiciler üzerindeki dolaylı vergi yükünde herhangi bir hafiflemenin yer almadığı görülüyor. Yeni vergi paketinde, kayıt dışılıktan ziyade kayıtlı mükellefler üzerine düzenlemeler içeriyor.
Son söz; bu ve benzeri paketler sorunları çözemez, vergi reformu şart.