Bir öykü
"Rakiplerimize yapabileceğimiz en büyük iyilik, işe eleman seçimini becerememektir. Eğer bir yığın dangalağı işe alırsak bu bize zarar verir. Çünkü bunlardan kurtulmak zaman alır. Bunlar organizasyona sızarlar ve kendilerinden daha düşük kaliteli kişileri işe almaya başlarlar. Biz, daima bizden daha iyilerini ararız. Zeka ve deneyim ararız. Ama aynı zamanda esnekler mi diye de bakarız. Bu endüstride her şey nerdeyse günlük değişiyor. Eğer yeni şeyleri öğrenme yeteneğiniz yoksa, başarılı olamazsınız."
Yukarıdaki sözler Microsoft şirketinin işe alma bölümü yöneticisine ait. Fortune dergisinin 1996 yılında yaptığı bir söyleşiden alınma. Şirketler için çok önemli bir konuyu dile getiriyor, işe alma konusunu. "Herkesin eleman çıkarttığı bir dönemde işe alma konusundan söz etmek ne kadar doğru?" diye sorabilirsiniz. Ama başı dertte şirketleri kurtaracak olan yine insandır, ama iyisidir. İşe alma her şirket için, her dönemde çok önemlidir. Gerçekten de, doğru kişiyi işe alamazsanız, başınıza iş alırsınız.
İnsanın önemine inanmak
İşe alma işini doğru yapabilmek için önce insanın önemine inanmak gerekir. Eğer insanı önemsemiyorsanız, işe alma konusunu da önemsemezsiniz. Para pul, ekipman, her şey, insanla karşılaştırdığınızda ikinci dereceden önemlidir. Bana inanmıyorsanız çevrenize şöyle bir bakınız. Örneğin, oturduğu yerden, pazara çıkmadan pazar araştırması yapan tembel pazarlama müdürünüze bakınız. Ya da, "Ben sadece üretmeyi bilirim. Öyle de kolay olmuyor işler. Müşterinin her dediğine bakarsak, iş yapamayız burada" diyen üretim müdürünüze. Kapısında "İnsan Kaynakları Müdürlüğü-personelin girmesi yasaktır" yazan insan kaynakları müdürünüze bakınız. Ya da tedarikçilere paralarını öderken kan kusturan, bundan da sadistçe zevk alan muhasebe müdürünüze. Örnekleri uzatmak mümkün, ama yeter. Şimdi gözünüzü yumun ve bunların yerine hayalinizdekileri getirin ve neler olacağını hayal edin. Şirket uçuşa geçti değil mi? Evet önce buna, insanın önemine ve değerine inanmak gerekir.
Ne aradığını bilmek
İşe almada en önemli aşama ne aradığını bilmektir. "İyi olsun" demek yetmez. İyinin ne olduğunu tanımlamak ve bu tanımladığımız nitelikteki kişilerin peşine düşmek gerekir. Aradığımız kişiyi doğru tanımlamadan, doğru kişiyi bulamazsınız. Tanımlamayı yaparken bu kişide aradığınız yetkinlikleri, yani, bilgi, beceri ve yetenekleri sıralamanız gerekir. Her zaman yeni şeyler öğrenmeye hazır ve esnek bir kişilik bu yetkinlikleri tamamlayacaktır. Tabii bu tiplemeyi yaparken organizasyonun sadece bugününü değil, yarını da hesaba katmalısınız. Unutmayınız ki, işe elaman alırken organizasyonunuzun geleceğine yatırım yapıyorsunuz.
İşe almada en önemli sorun da bu aşamada ortaya çıkar. Vasatlar, kendi vasatlıklarında ya da kendilerinden aşağı nitelikteki insanları isterler. Sonunda organizasyon, "vasatistan"a döner.
Bulduğunda kaçırmamak
İşe alma süreci bir av gibidir. Unutmayın, yetenek avındasınız. Vahşi doğada avlanan bir avcı kadar atak olmanız gerekir. Aradığınızı bulduğunuzda kaçırmayacaksınız. Tabi bunun birinci koşulu, aradığını bulduğunu anlamaktır. İnsanı tanımaktır. "Tam bir kaplan avladım" diye avdan uyuz bir kediyle dönmek de mümkündür. Şu gerçeği unutmamak gerekir: Ne kadar işsizlik olsa da, iyi elemanı bulmak o kadar kolay değildir. Olayı savsaklamak, ağırdan almak, bulduğunuz "iyi" elemanın başkasına gitmesine neden olur.
Sonuç
İşe almak, insan kaynağı yönetiminde hayati öneme sahiptir. Çünkü her şey işe doğru kişiyi almakla başlar veya yanlış kişiyi almakla biter. Bir kötünün kırk mahalleye zararı dokunur. Seçimi çok dikkatli yapmak gerekir. Yoksa, yukarıda sözü edilen yöneticinin belirttiği gibi, organizasyonunuza sızan bu düşük kalite tipleri ayıklamanız kolay olmaz. Bir bakmışsınız, birbirini öven, tepedekini 'Şirketimiz seninle gurur duyuyor" diye alkışlayan, bir vasatlar ordusu oluşmuş. Bu yüzyılda da vasatlar ordusu bir şey yapamaz, sadece teslim olur. O zaman da oturur, tüm suçu krize yüklersiniz.