Şirket yöneticileri muhasebelerinden alacakları bilgi ile kendi kendilerine şirketlerinin durumu ile ilgili olarak bilgi sahibi olabilirler. Bu bilginin detayını mali danışmanlarından alacakları muhakkaktır. Ancak bizim burada konu etmek istediğimiz yaklaşık olarak bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktadır.
Hesapların detaylarına girdikçe alacakları sonuç gerçek duruma daha da yaklaşacaktır.
Cari Oran
Bilanço usulüne göre defter tutan kuruluşların bilançolarının sol tarafında bulunan aktif taraf içindeki dönen değerlerin, gene bilançonun sağ tarafında bulunan pasif içindeki kısa vadeli borçlara bölünmesi ile bulunan orandır.
Çıkacak olan sonuç, kısa vadede tahsil edilebilecek olan değerlerin, kısa vadeli borçları karşılayabilme olanağı gösterecektir.
Dönen varlıklar
Cari oran = ----------------------------------------
Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Bu oranın 1 olması durumunda kısa vadede tahsil kabiliyeti olan değerlerin bire bir olarak kısa vadeli borçları karşıladığı kabul edilir. Ancak piyasa şartları içinde alacakların zamanında tahsil edilememesi, mal satışlarında düşüklük oluşması, kısa vadeli borçlar içinde banka borçlarının bulunması ve bu banka borçlarının faizlerinin olması çıkan bu oranda sapmalar oluşturacaktır. Bu sebeple yapılacak olunan değerlemede Dönen Değerler içindeki kıymetler ile, kısa vadeli borçlar içindeki kıymetleri iyi analiz etmek ve bunların vadelerinin biri biri ile karşılıklı olmasına dikkat etmek gerekmektedir.
Bazı analistler cari oranın 1 olarak çıkmasını ideal olarak kabul etmekte iseler de, yukarıda belirttiğimiz nedenlerden dolayı oranın 1 olması durumunda işletme sahiplerinin dikkatli davranmaları gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Bu oranın 1 in altında oluşması durumunda, kısa vadede tahsil kabiliyeti olan değerlerin, kısa vadeli borçları karşılamadığı anlaşılmalıdır.
Oranın 1 in üzerinde çıkması işletme için olumlu bir sonuçtur.
Ancak her halükarda dönen değerler ve kısa vadeli borçlar içinde bulunan kalemlerin iyi bir analizinin yapılarak sonuca gitmek gerekmektedir.
LİKİTİDE ORANI (Asit test oranı)
Bu oran, bilançonun aktif tarafında bulunan Dönen Değerlerden stokların düşülmesi sonucunda çıkacak olan değerin, kısa vadeli borçlara bölünmesi ile bulunmaktadır.
Stokların, dönen değerlerden düşülmesinden amaç, stokların her zaman kısa vadede diğer bir ifade ile kolaylıkla nakde dönüşme kabiliyetlerinin bulunmamasından kaynaklanmaktadır.
Bu durumda dönen değerlerin stoklar hariç, kısa vadeli borçları karşılayabilme kabiliyeti ortaya çıkmaktadır.
Bazı analistler tarafından bu oranın 1 çıkması iyi şekilde yorumlanmakta ise de, alacakların kısa vadede nakde dönüşme kabiliyetine ve kısa vadeli borçlar içindeki banka borçlarını iyi analiz etmek gerekmektedir.
Dönen değerler içinde açık alacaklardan çok belgeli (Çek – Senet) alacakların oranın yüksek olması borç ödeme kabiliyetini arttıracaktır.
Bunun yanında ülke ekonomisinin ve şirketlerin içinde bulundukları sektörlerin yapıları iyi incelenerek, likitide oranı içinde nakitlerin veya alacakların oranın analiz edilmesi gerekmektedir.