Ankara'dan dalga dalga yayylan yüksek siyaset, ekonomideki can sykycy gerçekleri önleyemiyor. Makro ekonomik göstergelerdeki bozulmalar bir yana; ?irketlerin, küçük esnafyn durumunu yansytan, ekonomiye duyulan güveni gösteren verilerde de çok ciddi bozulmalar ya?andy?y dikkati çekiyor.
?irketlerle ticaret unvanly i?yerlerinde kurulan-kapanan dengesinde 2001 krizi sürecinde bile rastlanmayan ölçüde kötü bir dönem ya?anyyor. Türkiye Ystatistik Kurumu tarafyndan Türkiye Odalar ve Borsalar Birli?i rakamlaryndan olu?turulan yylyn ilk iki ayyna ili?kin veriler, kurulan her 100 ?irkete kar?ylyk yakla?yk 23 ?irketin kapandy?yny gösteriyor. Ticaret unvanly i?yerlerinde ya da di?er bir ifadeyle esnaf kesiminde ise durum çok daha vahim. Ylk iki ayda faaliyete ba?layan her 100 esnafa kar?ylyk 87 esnafyn ticari hayattan çekilmek zorunda kaldy?y görülüyor.
TÜYK ile Merkez Bankasy'nyn ortak çaly?masy olan tüketici güven endeksinde de, ?ubat ayynda ?imdiye kadarki en dü?ük düzeye inildi?i dikkati çekiyor.
Esnaf ve ?irketler
TÜYK verilerine göre, yylyn ilk iki ayynda 10 bin 901 ?irket kuruldu. Bu dönemde 2 bin 474 ?irket de kapandy. Bu rakamlara göre, kurulan her 100 ?irkete kar?ylyk 22.7 ?irket kapanmak durumda kaldy. Kurulan-kapanan dengesi, ?imdiye kadar olu?an en büyük rakama i?aret ediyor.
2000 yylynda kurulan her 100 ?irkete kar?ylyk yalnyzca yakla?yk 6 ?irket kapanmy?ty. Cumhuriyet tarihinin en derin ekonomik krizinin ya?andy?y 2001 yylynda bile kurulan her 100 ?irkete kar?ylyk yalnyzca 8 ?irket kapysyna kilit vurmu?tu.
Kurulan her 100 ?irkete kar?ylyk kapanan ?irket sayysy yakla?yk 19 ile 2004 ve 2005 yyllarynda, bu yyldan önceki dönemin en yüksek düzeyine çykty. Yzleyen iki yyl 18'e inen kapanan ?irket sayysy, bu yylyn ilk iki ayynda ise 22.7 ile rekor kyrdy.
Esnaf neredeyse ba?a ba?
Ticaret unvanly i?yerlerinde ise kurulanlarla kapananlaryn sayysy yylyn ilk iki ayynda neredeyse e?itlendi. Yki ayda 9 bin 455 ticaret unvanly i?yeri kuruldu, bu dönemde 8 bin 256 i?yeri de kapandy. Bir ba?ka ifadeyle, kurulan her 100 i?yerine kar?ylyk 87 i?yeri de kapysyna kilit vurmak zorunda kaldy.
Küçük esnaf olarak da nitelendirilebilecek ticaret unvanly i?yerlerinde kurulan-kapanan dengesi, daha önce en yüksek düzeye 83 ile kriz yyly olan 2001'de ula?my?ty. 2005 yylynda esnafyn durumu görece çok düzeldi. Söz konusu yyl faaliyete ba?layan her 100 esnafa kar?ylyk yalnyzca 36 esnaf ticari faaliyetten çekildi. Ancak bu yylyn ilk iki ayy, esnaf için çok kötü bir dönem oldu ve kapanan i?yerlerinin sayysy, açylanlary yakalamaya ramak kaldy. Anadolu esnafy çöküyor
Yki aylyk dönemde ticari faaliyete ba?layan 9 bin 455 esnafyn 4 bin 345'i "toptan ve perakende ticaret; motorlu ta?yt, motosiklet ve ki?isel e?yalarla ev e?yalarynyn onarymy" i?kolunda faaliyet gösterecek. Bu sektörde 4 bin 345 esnaf faaliyet geçerken, ticaretten çekilenlerin sayysy tam 6 bin 179 oldu. Kapysyna kilit vuran esnaf sayysynyn daha fazla olmasy kadar dikkat çeken bir ba?ka yön de, bu durumun hangi illerden kaynaklandy?y.
Söz konusu alanda kurulan-kapanan i?yeri sayysy Ystanbul'da 1.057 ve 688, Ankara'da 723 ve 268, Yzmir'de ise 129 ve 120. Di?er illerdeki durum ise vahim. Bu üç il dy?ynda kalan illerde 2 bin 436 i?yeri açylyrken, kapananlaryn sayysy 5 bin 103'e ula?ty.
Bu sektördeki tablo, genel toplama da yansydy do?al olarak. Yylyn ilk iki ayynda Ystanbul'da 3 bin 234 ticaret unvanly i?yeri açyldy, 1.125 kapandy; Ankara'da 1.300 açyldy, 525 kapandy, Yzmir'de 320 açyldy, 201 kapandy. Üç büyük il dy?ynda kalan illerde ise açylan 4 bin 601 i?yerine kar?ylyk 6 bin 405 i?yeri kapysyna kilit vurdu.
?irketler Ticaret unvanly i?yerleri
Kurulan=100 Kurulan=100
Kurulan Kapanan Kapanan=? Kurulan Kapanan Kapanan=?
2000 33.161 1.887 5,7 21.404 12.055 56,3
2001 29.665 2.464 8,3 16.295 1