Sigorta eksperliği, ülkemizin en eski ve saygın mesleklerinden biri. Eksperlerin çatısı olan Sigorta Eksperleri Derneği (SED) de 1935 yılında kurulmuş bir sivil toplum kuruluşu aynı zamanda. SED kurulduğunda ülkemizde sigorta şirketi sayısı da belki bir elin parmakları kadardı... Şimdi SED, isminin başına "Türkiye" ibaresini almaya çalışıyor. Geçtiğimiz hafta sonu SED'in bir toplantısına katıldım. Mesleklerine sıkı sıkı sarılmış bir topluluk gördüm. Ve zor durumdalar... 1935 yılından bu yana hala eksperlik ücretlerinin artırılması konusunda çaba sarf ettiklerini söylüyorlar.
Sigorta eksperleri, çok saygın bir mesleği temsil ediyor. Şayet sigorta sektöründe bir güven problemi görünüyorsa ve sigortalıların şirketlere güven sorunu nedeniyle sigorta bilinci ve yaygınlığı artmıyorsa bunun çözümü eksperlik müessesesinden geçiyor.
Eksperler "güven" unsurudur
Sigorta eksperleri bağımsızdır. Bağımsız olmaları gerekir ve sigortalı, eksper ile karşılaştığında bu güveni hissetmeli. Yargıda ve sahadaki hakeme güven azaldığında sistem nasıl yürümüyorsa, sigorta sektörüne de eksperi sistem dışına itmek sigortacılığa büyük zarar verecektir. Söylenen o ki, sigorta eksperinin yerine çeşitli unsurlar getirilmeye çalışılıyor. Eksperler, birçok konuda sistem dışına itiliyor. Ancak sigortalının bundan haberi yok ne yazık ki...
Sigortalının olay sırasında bağımsız eksper, olası bir mağduriyet sonrası da Sigorta Tahkim Komisyonu haricinde tutunacak dalı yok. Madalyonun diğer yüzünde ise sigorta şirketlerinin eksper kadroları var. Aslında şöyle demek daha doğru, "sigorta şirketlerinin sürekli iş verdiği belirli eksperler var." 1500'e yakın eksper var ve bazıları genç olan eksperler şirketlerden iş almak için zorlanıyorlar. Eksperlerin arasında tecrübeli eksperler var ki, onlarla da şirketler çalışıyor. Sigorta şirketlerinin işlerini şansa bırakmak istememesi çok doğal. Eksperler bağımsız, ama hala eksperlik ücretlerini sigorta şirketleri veriyor. Yeni kanun ile sigortalı kendi eksperini tayin edebiliyor. Ama talep az, bilinirliği ne yazık ki yok. EKSİST, yani eksper tayin sistemi, iş alamayan yeni eksperler için önemli. Fakat ücretlerini sigorta şirketinden alan eksperin ne kadar bağımsız olacağı da tartışılır. Bu konuda önerilen ise şu: Eksperlik ücretleri bir havuzda toplanıp bu ödemeler oradan yapılmalı. Bu havuz da ya Hazine ya da Türkiye'nin en saygın kurumlarından biri olan TOBB'un denetimine verilebilir.
Yargıç, hakem gibi eksper de tarafsızdır
Davalının ve davacının ayrı ayrı yargıcı olmayacağına, sahada oynayan farklı iki takımın ayrı ayrı hakemi olmayacağına göre, sigortalının ve sigortacının eksperi diye anılmamalı bile.. Eksper tek ve bağımsız olmalıdır. Her iki tarafta ona güvenmelidir. Bu meslek saygın bir meslek. Eksperler öncelikle sigortalılara karşı nazik davranmalı ve sigortalılara tarafsız olduğunu hissettirerek güven vermelidir. Sonra da tabii ki, işlerini iyi yaparak mesleklerine katkı sağlamalılar.
Bu arada eksperler kendi içlerinde bir yeniden yapılanma süreci geçirerek sağlam bir sivil toplum örgütü olmuş. Nisan veya mayıs aylarında yapılacak Sigorta Eksperleri İcra Komitesi (SEİK) seçimleri için adaylar ortaya çıkmaya başladı. Oldukça demokratik bir ortam yaratıldığını düşünüyorum. SEİK'e aday olmanın tabii ki şartları var... Adaylar yavaş yavaş ortaya çıkıyor, halen SEİK Başkanlığını yürüten Yalçın Kaya, Sigorta Eksperleri İcra Komitesi'ne seçilmek için aday olduğunu açıkladı. Önümüzdeki günlerde tatlı bir rekabetin yaşanacağı bir gerçek. Eksperler, "Bizde seçim, tüm demokrasilerde olduğu gibi 'bayram'dır" diyorlar.