Siber İstihbarat Paylaşımı ve Korunması Yasası (CISPA), Amerikan Temsilciler Meclisi’nde 26 Nisan’da 168 hayıra karşı, 248 evetle kabul edildi. CISPA, her türlü elektronik iletişime ait verileri, Amerikan Hükümeti’nin izlemesine izin veriyor. CISPA’ya milletvekilleri onay verdi. Ama sırada Senato var. Başkan var. Acaba oralardan da kolayca geçecek mi? Ülkenin siber terör tehdidine karşı korunması, ulusal çıkarlar, ulusal güvenlik nedenleriyle CISPA, bütün dünyaya “örnek” olacak bir yasa olarak önümüze gelecek mi? Özel yaşamın mahremiyeti, kişisel hak ve özgürlüklerin sınırı tartışmalarıyla birlikte...
***
Özellikle Hollwood ve yaratıcı endüstrilerin telif haklarını korumayı öngören iki yasa tasarısına (SOPA ve PIPA) karşı Wikipedia’dan YouTube’a bir çok site patırtı kopartmıştı. Hatta Türkiye’de bile bazı siteler bu protesto eylemine katıldı. CISPA gibi, çok daha ciddi ve demokrasiyi sınırlayıcı bir tasarıya karşı ABD’de sadece cılız bir takım sesler çıktı. O kadar. Çünkü CISPA, siber tehdit denilen, tanımı zor ve belirsiz, ama somut bir gerçek olan bir “tehdit”le baş edebilmek amacıyla hükümete açık çek veriyor. Tehdit belirsizse, ona karşı alınacak önlemler de o kadar yaygın ve kapsayıcı olmalı (!). Eh, bu durumda, kişisel özgürlükler, düşünce ve ifade özgürlüğü hikaye olursa, o kadar hasar olacak elbette.
Yasalaşırsa, “aman şu interneti denetlesek de nasıl denetlesek?” diye hukuk yolları arayan demokratik ülkelere de örnek olacak. Çünkü, ABD’de pişer, başka ülkelere düşer. Ama zaten demokrasiyi anlamayan ve yönetişimi umursamayan ülkelere ise hazır çorba gibi otomatik kopya olacak.
***
CISPA’da sıralanan 5 amacın sınırları belirsiz:
> Siber tehdit
> Siber suçların soruşturulması ve haklarında dava
açılması
> Bireylerin (siber tehdit nedeniyle) ölümünü veya
yaralanmasını önlemek.
> Reşit olmayanların ölümünü veya yaralanmasını
önlemek.
> ABD ulusal güvenliğini korumak.
Bir durumun siber “tehdit” içerdiğine kim nasıl karar verecek? Hükümet, “Bu bir siber tehdittir” dediği zaman, herkes “OK” demek zorunda mı kalacak? Yasa, hukuk diliyle, “Bu yasa, kendisinden önceki yasaların üzerindedir” diyor. Yasayla sağlanacak bilgiyi Ulusal Güvenlik Kurumu (NSA) değerlendirecek. 2010’da bir Amerikan mahkemesi, NSA’nın yasadışı dinleme yaparak yasaları ihlal ettiğine hükmetmişti. NSA, şimdi her türlü dinlemeyi “yasal” olarak yapacak. Nokta.
Bütün bu gelişmeler, ABD’nın kırsal eyaleti Utah’daki inşaatla bağlantılı. 2011 Ocak ayından bu yana inşaatı süren tesis, Ulusal Güvenlik Kurumu tarafından işletilecek. Ülkenin en büyük ve en gelişkin istihbarat ve dinleme merkezi olacak. Sadece ABD kaynaklı değil, “bütün dünya”nın (?) iletişimini izleyebilecek. Şöyle büyük: Merkezin veri depolama kapasitesi, byte cinsinden, “yottabyte” olarak tanımlanıyor (10 üstü 24). Yani, 24 sıfırlı bir rakam. 1.5 milyar Dolara mal olacak bu kadar muazzam bir tesis “boşuna” yapılmıyor.