Seçim sonuçlarına saygı göstererek, bundan sonra ekonomiyi gündemin başına taşımaya mecburuz.
Seçim döneminde çok uzun süre ekonomi unutuldu. Küresel olumsuz gelişmeler yanında içerideki sert politik tartışmalar ekonomide ciddi ölçüde zayıflamaya yol açtı.
Bugünden itibaren öncelikle bir durum tespiti yapmak, sonra da ekonomiyi ayağa kaldıracak tedbirleri tartışmak zorundayız.
Cari açığımız ne kadar küçük olur ise olsun, dışarıdan döviz girişi bizim için önemli. Sadece cari açığı kapatmak için değil, borç stokunu döndürmek, yaşatmak için de döviz ihtiyacımız var.
İthalat ne kadar azalsa, ihracat ne kadar artsa gene de dış ticaret açığı devam edecek. Tarımda ve sanayide üretimdeki ithal girdi kullanımını kısa sürede azaltmak çok zor. Bunun için sanayide yapısal dönüşümü gündemin başına oturtmalıyız.
Başlamış olan ve başlayacak olan büyük rakamlı alt yapı projelerinin döviz kredilerinde sorunlar çıkacak. Yeni projelere başlamak kolay olmayacak. Buna göre tedbir almak zorundayız.
Yabancılara Türkiye’deki hukuk sistemi konusunda ve politikacıların çarpık ilişkileri ile ilgili olarak doğru veya yanlış yoğun bilgi akımı oldu. Olumsuz bilgilerin yarattığı tahribatı küçümsemeden, onarmak için yoğun çaba göstermemiz gerekiyor.
Ekonomi politikalarında kısa sürede radikal değişiklikler gerçekleşemez. Ekonomi yönetimi kısa sürede farklı uygulamalara yönelemez.
Yavaşlayan büyümeden, hızlı büyümeye geçme şansına sahip değiliz. Yavaşlama devam edecek.
Kısa sürede halkı ve ekonomiyi en fazla etkileyecek gelişme geciken doğalgaz ve elektrik zamlarının getireceği ek yük olacak. Ama bundan kaçınılamaz.
Döviz fiyatlarında bugünden sonraki değişim dışarıdan döviz girişinin seyrine bağlı olacak. Döviz girişi ise, seçim sonuçlarının dış finansal çevrelerin değerlemelerine göre azalacak, çoğalacak.
Talepte kısa sürede önemli değişim gerçekleşemez. İç talep artışı gelir artışına bağlı. Çalışanların maaş ve ücretleri artmadan, tüketici kredisinde sınırlama kaldırılmadan iç piyasa canlanamayacak. İhracat artışına bağlı bir üretim artışı gerçekleşecek.
Gösterişli büyük projelerin finansmanının zor hale gelmesi ekonomide üretime ilginin artmasına imkan verecek.
Büyük ölçekli, ihracata dönük üretim yapan işletmeler faaliyetlerini sürdürürken küçük ve orta boy işletmeler ekonomideki daralmanın yükünü hissetmeye başlayacaklar. Kredi ödemelerinde zorlanacaklar.
Seçim döneminde yanlış tartışmalar, yerli ve yabancı girişimcileri korkuttu. İşadamlarının ve firmaların isimleri verilerek yapılan suçlamalar, büyük riskler taşıyanları üzdü. Kısa sürede tekrar barış ve güven ortamı yaratılması zorunluluğu var.
Seçimlerin etkisi ile Hükümet’te değişiklikler olabilir. Hükümet’in ekonomi yönetimi kadrosu değişebilir. Bu tür değişiklikler bizde politika değişikliklerine yol açıyor. Yeni kadroların öğrenmesi ve kendilerine göre farklı davranışları girişimcileri rahatsız ediyor, sarsıyor, zarara neden oluyor.
Seçim öncesi değişen kadro, seçim ortamında işe hakim olamadı. Bugünden itibaren iş alemi için yeni bir dönem başlıyor… İş alemi 2 gelişmeyi izleyecek; (1) Dış piyasalar, dış dünya Türkiye’yi bugünden itibaren nasıl değerlendirecek? (2) Bugünden sonra Ankara’nın döviz, faiz, enflasyon konularındaki politikaları, üreticilere ve yatırımcılara yaklaşımı ne olacak?
Bunları tahmin etmek çok zor. Yaşayarak göreceğiz.