Meyve Suyu Endüstri Derneği(MEYED), Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve GAP Bölge Kalkınma İdaresi işbirliğinde düzenlenen " bölgedeki meyveciliğin geliştirilmesi" konulu toplantıyı izledik.
Ülkemizin geleceğini etkileyecek gelişmeler oluyor. En önemlisi, geleceği inşa etmeye yönelik dil değişiyor; maksat ise giderek daha net hale geliyor.
Şanlıurfa Valililiği'nin "İl Brifingi" belgesine dikkatle baktığımızda, "il özelinden havza anlayışına" taşınan algılama hemen dikkatimizi çekiyor. "Tarih ve kültür derinliği kadar, coğrafi derinlik" kavrayışı da giderek anlam kazanıyor. Kent önderleri kendilerini ifade ederken, "Bereketli Hilal"ın 10 bin yılı aşan "birikimine" vurgu yapıyor. Havzanın " kültür derinliğinin" dünü güne, günü yarına taşımasındaki işlevi analiz ediliyor. Kentin yurtiçi ve yurtdışı ekonomik merkezlere uzaklıkları, limanlara ulaşabilirlik ve erişebilirlik olanaklarının altı çiziliyor. İnsan ve sermaye kaynaklarının potansiyelleri, bu potansiyellere ulaşabilirlik ve erişebilirlik koşulları hakkında elde bulunan veriler aktarılmaya çalışılıyor. Valilikler,sadece "idare" ile kendilerini sorumlu tutan bürokratik anlayıştan uzaklaşarak, kentin kalkınması, iş ve aş sağlama, huzur ve güven içinde yaşam kalitesini arttırmada sorumluluk üstlenen anlayışı benimsiyor;derinleştiriyor ve yaygınlaştırıyor.
GAP'ta meyvecilik
Şanlıurfa'da yapılan "meyveciliğin geliştirilmesi " toplantısının ürettiği yararların tümünü burada yansıtma olanağımız yok.Bize göre, bölgeyle ilgili söyleme dayanan, kent efsanesine dönüşen, sığlık belasından yakasını sıyıramayan anlayışı kırma konusunda önemli bir adım atıldı:
· Tarımsal ürünlerde "tür ve çeşitlerle, iklim ve toprak uyumunun" derinliklerine bakıldı.
· Toplumun dünden bugüne taşıdığı "kültürün" geliştirici ve kısıtlayıcı unsurları değerlendirildi.
· Tarımsal üretimin bütün alanlarında "yapısal ve ekonomik özellikler" analiz edildi.
· Yatırım yaparken "ilk yatırım maliyeti ve işletme dönemi maliyetleri" ile küresel rekabet arasında dengelerin gözetilmesi öne çıkarıldı.
· Tarım ile sanayi işbirliğinde rekabet edebilir dengeler yaratabilmek için " tedarik zincirindeki tüm girdileri" dikkate alan bir "yatırım yönetimi" anlayışının önemi üzerinde duruldu.
Tartışmaları izleyen ve gerekli notları alanların, yatırım fizibilitesi hazırlarken analizlerinde kullanabileceği parametreler hakkında ipuçları verildi.
Tür, çeşit, iklim ve toprak
Tarımsal üretim yaparken, son yirmi yılda ekoloji ve evrimi birlikte değerlendiren bilim insanlarının türlerin geliştirilmesindeki katkılarının dikkate alınması, rekabet gücü olan üretim için gerek şart olduğu çok açık. Bilim insanlarının mikromatematik modellere dayalı geliştirdikleri tür ve çeşitlerin, bulunduğumuz yöre iklimine uygunluğu gözetilmesi temel değişkenlerden bir diğeri. Yetmiyor, yatırım yapacağımız yerin toprak özelliklerini analiz edilerek, daha işin başında dikkate alınması gerekiyor. GAP yöresinde ister bitkisel ürünlere yatırım yapın, isterseniz hayvancılıkla ilgilenin bu dört temel değişkenle ilgili ön araştırmalarınız yoksa projelerin yaratılmak istenen sonuca ulaşması zorlaşıyor.
Kültür girdisi
Özellikle tarımsal üretimde insanların yaklaşık 12 bin yılda oluşan değerleri, önyargıları, yerleşik doğruları ve kalıp düşünceleri var…
Yöre, bugüne kadar sulama olanaklarının kıtlığı üzerine bina edilmiş bir üretim anlayışına sahip…
İnsanları akşamdan sabaha alışkanlıklarından arındırarak, analizle iş yapmaya taşımanın imkanı yok. O nedenle, yatırımlar yapılırken, insanlardaki zihni modelleri değiştirecek ön çalışmalar hayati önem taşıyor.
Geçmişin kuraklık-odaklı ürün desenini, teknolojinin ulaştırdığı su-odaklı ürün desenine taşımanın "kültürel dönüşüm" boyutunu dikkate almayan, bu konuda gerekli eğitim için kaynak ayırmayan girişimlerin tökezleme olasılığı yüksek.
Yapısal özellikler
Şanlıurfa'da "meyveciliğin geliştirilmesi" konusunu tartışan toplantıda, küresel rekabet koşullarında, ayakta kalabilmek için sektörlerin yapısal ve ekonomik özelliklerini dikkate alan analizlere olan ihtiyaç da açıklıkla ortaya kondu. Bir bitkinin uyumlandırılmasında, bir hayvan ırkının geliştirilmesinde "zaman boyutunun"mutlaka dikkate alınması gerekiyor. Mevsimsel ürünlerde, saklanabilir olanların piyasada değerlendirme süreci, ona göre finansman yapısının oluşturulması da önemli… Ürünlerin dayanıklılık süresi, lojistik olanakları ile işleme tesisleri arasındaki ilişkiye dikkat etmeyen yatırımlar verimli olamıyor.
Sektörde önce "arz cephesi" gelişme yaratmadan " talep cephesi" çalışmalarında "talep uyarma" yatırımlarının ek maliyetini gözetmek gerekiyor. İşleme tesislerinde "kapasite kullanma zamanını uzatma" konusunu daha başından iyi planlamak gerekiyor.
Daha birkaç dizi yapısal ve ekonomik özelliği dikkate almadan, aşırı değerlendirilmiş "beklentiler" üzerine kurulu yatırımlar, kısa zamanda yarattıkları "umut" kadar, son tahlilde yarattıkları "bozgun" bağlamında da geniş açıdan değerlendirilmesi gereken hususlar…
Diğer iki değişkenle ilgili görüşlerimizi, yarın Dünya'nın KOBİ'den ekinde paylaşacağız…