Sanki sihirli bir el değdi; son bir yıldaki istihdam artışının yüzde 84&

Çalışan sayısı ocak ayı itibariyle son bir yılda 1 milyon 14 bin kişi arttı. Ocak aylarının kıyaslamasına dayalı istihdam artışında bu yılla önceki yıllar arasında çok önemli bir fark yok. 2009'dan 2010'a geçişte 1 milyon 289 bin, 2010'dan 2011'e geçişte de 1 milyon 299 bin kişilik istihdam artışı olmuştu. Bu yılki rakam biraz küçük, ama yine de 1 milyonun üstünde bir istihdam artışı sağlanmış durumda.

Yıllık istihdam artışlarında çok önemli bir fark yok; ama, bu artışlara sektörlerin katkısında dikkat çekici değişiklikler var.

Tarımın yerini hizmetler aldı

2009-2012 dönemindeki değişim incelendiğinde istihdam artışına katkıda tarımla hizmetlerin yer değiştirdiği gözleniyor. Ocak ayları itibariyle bir yıl önceye göre tarımdaki istihdam artışı 2010'da 706 bin, 2011'de 362 bin, 2012'de ise yalnızca 15 bin kişi oldu. Rakamlar, tarımdaki istihdam artışının müthiş bir yavaşlama içinde olduğunu gösteriyor.

Tarımdaki istihdamın çok hızlı arttığı dönemlerde bu artışın kaynağı da çok sorgulandı. Tarımın GSYH'ye katkısı yerinde sayarken, istihdamdaki bu artışın kaynağı bulunmaya çalışıldı.

Kaynak bulundu da… 2010'daki 706 bin kişilik istihdam artışının 404 bini, 2011'deki 362 bin kişilik artışın 159 bini, 2012'deki 15 bin kişilik artışın da 6 bini ücretsiz aile işçisinden oluşmuştu. Yani, tarımda bu yılın ocak ayı itibariyle son üç yılda kaydedilen 1 milyon 83 bin kişilik istihdam artışının 569 bini ücretsiz aile işçisi kaynaklıydı…

Tarımdaki istihdam artışı yıldan yıla büyük bir hızla azaldı ve bu yıl neredeyse sıfırlandı. Tarımdaki bu azalmayla birlikte hizmetler ivme kazandı. Hizmetler sektöründeki istihdam artışı ocak ayları itibariyle bir yıl önceye göre 2010'da 256 bin, 2011'de 407 bin, bu yıl ise 849 bin kişi oldu. Bu yılki 849 bin kişilik hizmetler istihdamı artışı, toplam istihdamda kaydedilen 1 milyon 14 bin kişilik artışta tam yüzde 84 pay aldı.

Hizmetler sektöründeki istihdam artışında tarımdakinin aksine ücretsiz aile işçiliğinden kaynaklanan bir etki yok. Zaten bu sektörde ücretsiz aile işçiliğinin payı göz ardı edilebilecek bir düzeyde.

Hizmetlerdeki artışın kaynakları

Hizmetler sektöründe ocak itibariyle son bir yılda gözlenen 849 bin kişilik artışta en büyük etkiyi "insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri" alanında kaydedilen 160 bin kişilik istihdam artışı yaptı. Bu alt gruptaki istihdam 2010'da 20 bin kişi azalmış, geçen yıl ise ancak 31 bin kişi artmıştı. Bu yıl ise 160 bin kişilik bir gerçekleşme oldu.
Toptan ve perakende ticaretteki istihdam 136 bin arttı. Kamu yönetimi ve savunmada 116 bin, eğitimde de 101 bin kişilik artışlar oldu.

Sanayi ivme kaybetti

Sanayideki istihdam artışının önce arttığı, sonra dramatik bir gerilemeye sahne olduğu gözleniyor. Sanayideki istihdam, 2010 yılının ocak ayında 2009 ocağına göre 202 bin kişi arttı. İstihdam artışı 2011'de 375 bine çıktı. Ancak bu yıl sanayi istihdamındaki artış neredeyse durdu. Bu yılın ocak ayındaki istihdam, geçen yılın aynı ayının yalnızca 29 bin üstüne çıktı.

İnşaat sektöründe ise daha düzenli bir istihdam artışı var. Bu sektördeki istihdam 2010 yılında 126 bin, 2011'de 152 bin, bu yıl ise 122 bin artış gösterdi.

Üç yıllık durum

Ocaktan ocağa değişim olarak 2009'dan 2012'ye kadar geçen üç yılda istihdam 3.6 milyon kişi arttı. Bu artışın 1.5 milyonu hizmetler, 1.1 milyonu tarımdan oluştu. Bu üç yılda sanayideki istihdam 606 bin, inşaattaki istihdam ise 400 bin kişi arttı.

Şimdiye kadar ocak ayı itibariyle olan durumu aktardık. Yıllık ortalamayı gösteren verilerde de durum çok farklı değil. 2008 ortalaması ile 2011 ortalamasını gösteren kıyaslamaya göre son üç yılda istihdam 2.9 milyon kişi arttı. Bu artışın 1 milyon 127 bini tarımdan, 1 milyon 91 bini hizmetlerden kaynaklandı. İstihdamda inşaat 434 bin kişilik pay aldı. Sanayi istihdamında sağlanabilen artış ise üç yılda yalnızca 264 bin kişi.

Sanayi istihdamı 2009'a 2008'e göre 361 bin kişi azaldı. 2010 ve 2011'de sırasıyla 417 bin ve 208 bin kişilik artış oldu; üç yılın toplamındaki artış azalmanın etkisiyle ancak 264 bine ulaşabildi.