Geçen yıl 10 buzdolabı üretmişseniz, bu yılki üretiminiz de yine 10 buzdolabıysa ve son bir yılda fiyatlar hiç artmamışsa ciro artışınız sıfır demektir.
Yok eğer üretiminiz iki yılda da 10’ar buzdolabı, ancak fiyat artışı yüzde 5 ise, cironuz da bu oranda artmıştır.
Ya da, üretiminiz 10 buzdolabından 11 buzdolabına çıkmış, yani yüzde 10 artmış; fiyat artışı da yine yüzde 5 olmuşsa, bu kez cironuz yüzde 15.5 artmıştır.
Başka olasılıklar da var tabii ki; örneğin üretiminiz 10 buzdolabından 11 buzdolabına çıkarak yüzde 10 artmış; ne var ki satış fiyatınızı yaklaşık yüzde 9 düşürmek durumunda kalmışsınızdır, bu durumda ciro artışınız yine sıfırdır.
Bu açıklamadan sonra gelelim TÜİK’in ağustos ayı için açıkladığı sanayi ciro endeksinin nasıl bir tablo ortaya koyduğuna…
Aslında tek bir ayın verisi çok da fazla anlam ifade etmiyor. Ağustostaki sanayi ciro endeksi artışı geçen yıla göre yüzde 8.1 oldu; ama bu artışı çok iyi, diye mi niteleyeceğiz, yoksa başka türlü mü? Öyle ya, geçen yılın ağustosunda önceki yıla göre yüzde 2.1 düşüş olduğunu dikkate alırsak bu yılki artış, harika! Ama ya 2011’in ağustosunda 2010’a göre yüzde 30.1 artış olduğu göz önünde bulundurulursa!
Veya, bu yıl temmuzda geçen yıla göre artışın yüzde 14.9’a ulaştığı…
Dolayısıyla en iyisi dönemsel hareketlere bakmak. Yani ocak-ağustos döneminde ne olmuş, bunu irdelemek. Ve elde edeceğimiz oranları önceki yılların aynı dönemleriyle kıyaslamak.
Bu yılın ilk sekiz ayının toplamındaki sanayi ciro endeksi, geçen yıla göre yüzde 6.6 artış gösterdi. Sekiz aylık dönemlerin toplamındaki artış geçen yıl yüzde 10.3, 2011’de yüzde 29.4 düzeyindeydi.
Yani çok açık olarak gözlenen, sanayi ciro endeksinin sekiz ay toplamında gösterdiği artışın giderek yavaşladığı.
Ya reel durum?
Girişte sanayi ciro endeksindeki artışın üretim ve fiyat artışından etkilendiğini anlatmıştık. Peki, bu üç yıllık dönemde fiyat değişimi nasıl oldu; acaba 2011 ve 2012’deki oranların yüksekliğine fiyat artışı mı yol açtı?
Burada kıyaslama için ÜFE’nin kullanılması gerektiğini belirtelim. ÜFE, ocak-ağustos dönemi toplamında bir önceki yıla göre 2011’de yüzde 10.1, 2012’de yüzde 7.6, bu yıl ise yüzde 3.5 artış gösterdi. Ciro artışını bu fiyat artışından arındırırsak, 2011’deki üretim artışı yüzde 17.5’e, 2012’deki artış yüzde 2.5’e iniyor. Bu yılki reel üretim artışı ise yüzde 3 oluyor.
Ancak bulduğumuz üretim artışına ilişkin bu oranlar yalnızca bir gösterge niteliğinde. TÜİK zaten sanayi üretim artışına ilişkin rakamları açıklıyor. Dolayısıyla üretim artışı için bu rakamları kullanmak gerekmiyor.
Ali İhsan!
Telefon rehberimizde yıllardır yer alan numaralardan artık bir daha arayamayacaklarımızın sayısı giderek artıyor değil mi... Ne yazık ki bunu yaşıyoruz.
Hani bazen hazırlıklı olur insan, tahmin edebiliyordur, bir hastalık vardır, gidişat bellidir; ama ya apansız olanlar...
Ankara kökenli gazetecilerin yıllardır tanıdığı, akıl danışmak için çok sık başvurduğu bir isimdi Ali İhsan Gelberi ve o da apansız gidiverdi bu dünyadan.
Geçtiğimiz yıllarda kaybettiğimiz gazeteci ağabeyimiz Özden Alpdağ’ın bir sözü vardı; “Güzel insan” derdi kimileri için. Ali İhsan da öyle biriydi, “Güzel insan”dı. Bilgiliydi, öngörü sahibiydi; çok da mütevazıydı, kahin unvanından bile rahatsız olacak kadar.
Özden ağabey gitti, daha bu yıl Ömer Faruk ağabey (Günel) gitti. Son hafta içinde de Ali İhsan ve Hasan Yılmaer ağabeyi kaybettik.
Telefon rehberi giderek eksiliyor!