Ekim ayındaki sanayi üretimi hiç beklenmedik bir performansın varlığına işaret ediyor. Sanayi üretimi geçen yıla göre yüzde 6.5, eylül ayına göre ise yüzde 13.7 arttı. Hep denirdi ki, kapasite kullanım oranındaki gerçekleşme, sanayi üretimi için bir öncü göstergedir. Öyle anlaşılıyor ki ekim ayında bu bağ büyük ölçüde koptu.
Demek ki Türk sanayisi yeni kapasite yaratmadan ya da düşük seyretmekte olan kapasitesini çok fazla artırmadan sanayi üretimini böylesine yüksek bir oranda tırmanışa geçirmeyi başarmış.
Peki ama, iki gösterge arasındaki bağın böylesine kopmuş olması nasıl izah edilebilir? Doğrusu bu soruya bizim bir yanıtımız yok, yanıtı olanlar var mıdır, onu da bilmiyoruz. Ama gelin bu bağın nasıl koptuğuna rakamsal olarak bakalım:
Kapasite kullanım oranı ile sanayi üretim endeksinin 2007 yılının aralık aylarındaki düzeyini 100 kabul ederek bir seri oluşturduk ve bu seriyi grafiğe dönüştürdük. Bu yirmi iki ay içinde en yüksek farkın bu yıl ekimde oluştuğunu hayretle gördük.
Kapasite kullanım oranı, 2007 yılının aralık ayında 81.2 düzeyinde bulunuyordu. Endeks, bu yıl ekimde 71.8 olarak gerçekleşti. Yani, aralık 2007 için 100 kabul ettiğimiz kapasite kullanımı, bu yıl ekimde 88.4 düzeyinde oluştu. Sanayi üretim endeksi ise aralık 2007'de 113.8 düzeyinde bulunuyordu. Endeks, dün açıklanan veriye göre ekimde 117.9'a çıktı. Böylece, aralık 2007 için 100 kabul edilen sanayi üretim endeksi, ekim ayında 103.6'ya yükselmiş oldu.
Bir tarafta kapasite kullanım oranı; aralık 2007 baz alınan endekse göre 100'den 88.4'e inmiş; diğer tarafta sanayi üretim endeksi 100'den 103.6'ya yükselmiş. Yani, 2007 yılı sonunda birbirine eşit olan bu değerler arasındaki makas, bu yıl ekim ayında yüzde 17.2 açılmış. Daha önce en büyük fark bu yıl temmuzda yine sanayi üretimi lehine oluşmuştu, ancak o zamanki oran yüzde 8.9'du.
Bu arada, neden 2007 sonunun baz alındığı sorulabilir. Geniş bir zaman dilimindeki hareketi görmek için böyle yaptık, 2008 sonu baz alınmış olsaydı durum yine çok değişmiyordu.
Sanayi üretimine ilişkin bu tabloyu ve kapasite kullanımıyla olan kopuşu sanayicinin nasıl okuduğunu merak ettik. Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir, benzer noktadan hareket ettiklerini, yani kapasite kullanımıyla bağlantı kurmaya çalıştıklarını, ancak sağlıklı bir bağ kurmanın söz konusu olmadığını söyledi. ASO Başkanı, ekim ayındaki kapasite kullanımının geçen yıla ve eylüle göre değişimiyle sanayi üretiminin değişimi arasında büyük farklar bulunduğunu ve bunu izahta zorlandıklarını kaydetti.
Başkan Özdebir, ekim ayındaki elektrik tüketiminde eylüle göre yalnızca yüzde 5'lik bir artış olduğunu, oysa sanayi üretiminde yüzde 13.7'lik bir artış gerçekleşmiş göründüğünü vurguladı. Bu artışın kaynağını bulma çabası içinde olduklarının altını çizen Özdebir, kasım ayındaki elektrik enerjisi tüketimindeki yüzde 15'lik düşüşe de dikkat çekti. Özdebir, Ankara sanayisinde ekim ayında 20 milyon kwh olan elektrik enerjisi tüketiminin kasımda 17 milyon kwh düzeyine gerilediğini ifade etti.