Ekim ayındaki sanayi üretimi tüm tahminleri geride bıraktı. Üretim öyle bir artış gösterdi ki, ulaşılan düzey itibariyle tüm zamanların rekoru da kırılmış oldu. Toplam sanayi üretim endeksi, arındırılmamış endekse göre ekim ayında 128.9 düzeyinde gerçekleşti. Endeks, geçen yılın kriz dönemine göre yukarıda seyretmekle birlikte 2008'i bir türlü aşamıyordu. 2008, ilk dokuz ayın yalnızca birinde, ağustosta aşılmıştı. Ekimde ise 2008'in çok üstüne çıkıldı.
TÜİK, sanayi üretim endeksini 2005 yılını 100 kabul ederek hesaplıyor. Bu yılın ekim ayında oluşan endeks; hem arındırılmamış haliyle, hem takvim etkisinden arındırılmış haliyle, hem de takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış haliyle şimdiye kadarki en yüksek düzeye çıktı. Şimdiye kadardan kastımız; 5 yıl, 10 ay, yani 70 ay.
Ekim ayındaki toplam sanayi üretimi geçen yıla göre arındırılmamış endeks bazında yüzde 9.8, takvim etkisinden arındırılmış endeks bazında yüzde 12.8 artış gösterdi. Bu hesaplama yöntemlerine göre yılın ilk aylarında geçen yıla göre daha yüksek artışlar da yaşanmıştı. Takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış endeks bazında ise eylül ayına göre yüzde 3.1 artış ortaya çıktı. Bu hesaplama yöntemiyle bulunan yüzde 3.1'lik artış, geçen yılın mayısındaki yüzde 3.5'ten sonra yine geçen yılın ekiminde ortaya yüzde 3.1'le birlikte en yüksek ikinci orana işaret ediyor.
Tüm rakamların gösterdiği, sanayi üretiminde hiç de yabana atılmayacak bir artış gerçekleştiği. Ayrıca, imalat sanayindeki artışın oranları ortalama artışın çok üstünde. Bir başka ifadeyle, madencilik ve taşocakçılığı ile elektrik-gaz sektörlerindeki düşük oranlar olmasaydı, toplam sanayi üretimindeki artış daha yüksek gerçekleşebilecekti.
Ekim ayında arındırılmamış endekse göre imalat sanayinde yüzde 11.3 artış oldu. İmalat sanayinde takvim etkisinden arındırılmış yıllık artış yüzde 14.5'i buldu; mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre eylül ayına kıyasla artış ise yüzde 3.7 düzeyinde gerçekleşti.
On aylık durum
Ekim ayında gerçekleşen üretim rekorlara işaret ediyor. Ancak, ilk on ayın ortalamasındaki üretim hala 2007 ve 2008'e ulaşabilmiş değil. Bunun nedeni basit. 2007 ve 2008'deki üretimin yönü aşağı doğruydu. Bu yılki üretimin yönü ise yukarı doğru. Yılın ilk ayları itibariyle 2007-2008 üretim düzeyi ile bu yılki üretim düzeyi arasında belirgin bir makas vardı, o makas giderek kapandı ve nihayet ekimde 2010 öne geçti. Ama on ayın ortalaması alındığında, hala 2007 ve 2008 önde bulunuyor.
İmalat sanayinde ilk on ayın ortalamasında arındırma işlemine konu olmamış endeks 111.9 olarak gerçekleşti. Bu üretim, geçen yılın aynı dönemindeki üretimin yüzde 14 üstünde. Ancak, 2007 ve 2008'in ilk on aylık ortalama endeksleri sırasıyla 113.2 ve 115.2 düzeyinde gerçekleşmişti. Buna göre, bu yılın ilk on ayındaki ortalama üretim, 2007'nin yüzde 1.1, 2008'in yüzde 2.9 altında bulunuyor. Arındırılmış endekslere göre de aynı eğilimler söz konusu. Ancak, kasım ayında gerçekleşen ve aralıkta gerçekleşmekte olan üretimle birlikte 2007 ve 2008'in yakalanması, hatta geride bırakılması söz konusu olabilecek. Çünkü özellikle 2008 yılının son aylarındaki üretim, küresel krizin etkisiyle çok hızlı bir gerileme göstermişti. Aynı şekilde 2007 yılının aralık ayında da benzer bir eğilim yaşanmıştı.
Anlaşılan bu yılı üretim düzeyi açısından beklentilerden çok daha olumlu bir şekilde, çıkışla kapatacağız. Son çeyrekte beklenenin çok çok üstünde bir sanayi üretimi gerçekleşmiş olacak. Bu da, doğal olarak GSYH hesaplarına olumlu yansıyacak.