Bazı verileri grafikle izlemek tablonun kuşbakışı görülebilmesine olanak veriyor. Geçen ay sanayi üretimiyle ilgili grafiğe bakarken, üretim endeksinin mart ayında ivme kazanması gerektiği görüşünü dile getirmiş ve 9 Nisan'da bu köşede şunları yazmıştık:
"…Mart ayında gerçekleşmiş olan üretimin düzeyi çok büyük önem taşıyor. Normal eğilimin devamı, mart ayındaki üretim endeksinin 110'a yaklaşmış olmasını gerektiriyor. Bu da, geçen yıla göre yaklaşık yüzde 15'lik bir üretim artışı anlamına geliyor. Bu düzeyin altında oluşacak her üretim endeksi, gidişatın göreli olarak olumsuza döndüğünü gösterecek…"
Dün açıklanan rakamlar gösterdi ki, gidişat olumsuza dönmedi, hatta tahminlerin ötesinde olumlu bir tablo ortaya çıktı. Çünkü mart ayındaki sanayi üretim endeksi 110'u çok aşarak 116.2 düzeyine ulaştı. Böylece geçen yılın aynı ayına göre artış yüzde 21'i buldu. İmalat sanayindeki artış ise yüzde 24'e dayandı.
Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre yıllık değişim ise yüzde 17.8 düzeyinde hesaplandı.
Bardağın boş tarafı da var
Göstergeleri tek taraflı okuma alışkanlığı içinde olmamak gerek. Sanayi üretim endeksinde geçen yıla göre önemli bir gelişme yaşanıyor olsa da, 2008'in hala altında olunduğu gözden uzak tutulamaz. Mart ayı üretim endeksi geçen yıla göre yüzde 21 artmakla birlikte, 2008'in hala yüzde 4 altında.
Aynı şekilde, ilk çeyreğin sanayi üretimi, geçen yılın yüzde 17.2 üstünde gerçekleşti. Ancak bu yıl ilk çeyrekteki üretim, 2008 yılının aynı dönemindeki üretimin hala yüzde 8.6 oranında altında bulunuyor.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmamış endekste geçen yıla göre yüzde 21.1, şubat ayına göre yüzde 16.3 artış gerçekleşti. Ancak, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekste şubat ayına göre yalnızca yüzde 0.9'luk bir artış sağlanabildiği, yani yüzde 16.3'lük artışın çok büyük bir bölümünün mevsim ve takvim etkisi dikkate alındığında yok olduğu herhalde gözden uzak tutulmaması gereken önemli bir detay.
GSYH'ye etki
Sanayi üretiminin ilk çeyrekte yüzde 17.2 artmış olması, bu döneme ilişkin GSYH tahminlerinin de yeniden gözden geçirilmesi sonucunu doğuracak. Mart ayında tahminlerin üstüne çıkan üretim artışının etkisiyle ilk çeyrekte çift haneli GSYH artışı görülme olasılığı güçlendi. Daha önce 9 dolayında olan tahminimizi, sanayi üretimindeki bu gelişmeye paralel olarak yüzde 11 dolayına revize etmek gerektiğini düşünüyoruz.
Ancak, ilk çeyrek oranını yukarı doğru değiştirmek, yılın tümüne ilişkin tahminleri de hemen revize etmek gerektiği anlamına gelmiyor. Son kurtarma paketiyle kara bulutlar dağılmış görünse de, Avrupa'da her an her şey olabilir ve bu da bize özellikle sanayi üretimi yönüyle yansıyabilir. Yani sanayi üretiminde martta ortaya çıkan, henüz Avrupa'da sorun yokken geçilen nisan ve mayısın yarısına kadar olan bölümde de süren hızlı artış sekteye uğrayabilir. Dolayısıyla temkinli olmakta yarar var. Hem bakınız, hükümet yüzde 3.5 olan büyüme tahminini revize etmekte ne kadar ince eleyip sık dokuyor!