Sanayi üretimi kasım ayında takvim etkisinden arındırılmamış endeks bazında 2015'in aynı ayına göre yüzde 4.6 arttı. Bu, hazirandan sonraki dönemin en iyi oranı.
Kasım ayındaki sanayi üretiminin takvim etkisinden arındırılmış endekse göre bir yıl öncesine kıyasla yüzde 2.7 arttığını, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış endekse göre ise bir önceki aya kıyasla herhangi bir değişim olmadığını belirtelim.
Dönelim yeniden herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış endeksteki değişimin seyrine...
Sanayi üretimi geçen yıl mayısta 2015 mayısına göre yüzde 7.1 artmış, sonrasında çok düşük oranlar ve hatta yüksek negatif oranlar görülmüştü. Üretim haziranda yüzde 1.2 arttıktan sonra temmuzda yüzde 8.4 gibi rekor bir gerileme ortaya çıkmış, ağustostaki yüzde 2.8'lik artıştan sonra bu kez eylülde de yüzde 4.2 gerileme olmuştu. Sanayi üretimi ekim ayında yüzde 0.2 arttı, son olarak da girişte de belirttiğimiz gibi kasımda yüzde 4.6 oranında artış kaydedildi. Dolayısıyla üretimde son altı ayın en parlak performansı kasımda yakalanmış oldu.
Bu arada kasım ayındaki sanayi üretim endeksinin 136.1 düzeyine eriştiğini, endeksin bu haliyle geçen yılın aralık ayındaki 136.2'den sonraki en yüksek düzeyde bulunduğunu belirtelim. Böylece Türkiye, 2010 yılı 100 kabul edilerek oluşturulan sanayi üretim endeksine göre şimdiye kadarki en yüksek ikinci üretim düzeyine geçen yılın kasım ayında çıkmış oldu.
Üçüncü çeyrekteki dipten dönüldü
Sanayi üretim endeksi yılın üçüncü çeyreğinde adeta dibe oturmuş, bu da söz konusu çeyrekte GSYH'nın yüzde 1.8 gerilemesinde büyük rol oynamıştı. Sanayi üretimi üçüncü çeyrekte yüzde 3.2 oranında azalmıştı.
Aslında ekime de umutsuz bir giriş yapılmıştı. Ekim ayındaki sanayi üretimi artışı biraz önce de aktardık, yalnızca yüzde 0.2 olmuştu. Ne var ki kasımla birlikte sağlanan üretim canlanması, son çeyreğe ilişkin umutları yeniden artırdı.
Ekimdeki yüzde 0.2 artıştan sonra kasım ayında sağlanan yüzde 4.6 artışla birlikte söz konusu iki ay ortalamasında sanayi üretiminde yüzde 2.4'lük büyüme gerçekleşmiş oldu. (Ortalama büyümenin ekim ve kasım toplamının yarısına denk gelmesinin bir tesadüf olduğunu, bu hesaplamanın endeksler dikkate alınarak yapıldığını vurgulayalım.)
Sanayi üretimi aralık ayında hiç artmasa bile ekim ve kasımdaki artışın etkisiyle son çeyrek oranı yüzde 1.6 düzeyinde oluşacak. Bu durumda sanayi üretimindeki yıllık artış da yüzde 1.7 olacak.
Ne var ki sanayi üretiminin aralık ayında sabit kalmadığı ve bir miktar artış göstermiş olduğu tahmini ağır basıyor. Yani 2016 yılı sanayi üretimi artışının yüzde 2 dolayında gerçekleşmiş olduğu tahmin ediliyor.
Hem zaten sanayi üretiminde on bir aylık artış yüzde 1.9, kasım itibariyle yıllık artış da yüzde 2.1 düzeyinde bulunuyor.
Eşeği kaybedip bulmuş gibiyiz
Sanayi üretiminin kasım ayında yüzde 4.6 gibi tahminleri aşan bir artış göstermesinin büyümeye ilişkin kaygıları biraz olsun dağıttığını gözlüyoruz. Gerçi bu durum biraz "eşeği kaybedip tekrar bulmaya" benzemiyor da değil. Üstelik bulduğumuzda eşeğimiz fazlasıyla yıpranmış durumda. Ama tümden kaybetmedik, diye seviniyoruz işte.
Üçüncü çeyrekteki yüzde 1.8'i bulan o rekor daralmadan sonra son çeyreği ve yılın tümünü adeta kaybettiğimizi düşünür olmuştuk. Büyüme elden gitmişti sanki. Ama kasım ayı, "büyümeyi tekrar ele geçirdik" hissi uyandırdı.
Şimdi son çeyrek için daha umutluyuz. GSYH'de 2016 için revize tahmin olan yüzde 3.2'ye ulaşma olanağımız tabii ki yok, ama en azından yüzde 1.5 dolayında kalabiliriz.