EKO ANALİZ / Alaattin Aktaş ala.aktas@gmail.com Türkiye İstatistik Kurumu tarafından dün açıklanan nisan ayına ilişkin veriler, sanayi üretimdeki artış hızının daha da düşeceği yolundaki görüşleri, tahminleri haksız çıkardı. Ocak ayında geçen yıla göre yüzde 11.4 olan sanayi üretimindeki artış, daha sonra hız kesmiş ve artış oranı şubatta yüzde 7.5'e, martta yüzde 2.5'e inmişti. Artış hızının, nisanda daha da gerileyebileceği vurgulanıyor, hatta nisandaki üretimin geçen yılın altında kalması olasılığı bulunduğu bile dile getiriliyordu. Ancak dün açıklanan rakamlar, nisan ayı üretiminin geçen yılın yüzde 6.3 üstünde gerçekleştiğini ortaya koydu. Sanayi üretimi, geçen yıl nisanda ise bir önceki yıla göre yalnızca yüzde 2.8 artmıştı. Sanayi üretim endeksinde yüzde 87 ağırlığı bulunan imalat sanayinde nisan ayı üretim artışı yüzde 6.7'yi buldu. İmalat sanayinde geçen yıl nisanda yalnızca yüzde 1.3'lük bir üretim artışı gerçekleşmişti. Yılın ilk dört ayındaki ortalama üretim artışı ise toplamda yüzde 6.7 (geçen yıl yüzde 7), imalat sanayinde yüzde 6.5 (geçen yıl da yüzde 6.5) oldu. Sanayi üretiminde ortaya çıkan bu olumlu gidişat, nisandan sonraki dönemde ne ölçüde sürmüştür, kestirmek güç. Ama, grafikte de dikkatinizi çekeceği gibi, geçen yılki üretim endeksinin mayısla birlikte tırmanışa geçtiği dikkate alınmalı. Bu yılın üretim artışının sürebilmesi için, mayıstan itibaren hızlanma olması kaçınılmaz. Peki acaba yılın ilk dört ayında gerçekleşen üretim eğrisi, bize GSYH için nasıl bir ipucu veriyor? GSYH çeyrekler itibariyle hesaplandığı için, biz de dört aylık değil de üç aylık verileri dikkate alarak bir çalışma yaptık ve sanayi üretimindeki değişimle GSYH arasında paralelliğin boyutuna baktık. İki veri arasında, bire bir olmasa da ciddi bir paralellik kurulabileceği biliniyor. Örneğin, 2005 yılının birinci çeyreğinde sanayi üretimi yüzde 6.1 artarken, GSYH artışı yüzde 7.5'i buldu. İkinci çeyrekte sanayi üretimindeki artış yüzde 3'e, GSYH artışı yüzde 4.7'ye indi. Sonraki çeyreklerde hem sanayi üretimi arttı, hem GSYH. Özellikle de son çeyrekteki yüzde 8.1'lik sanayi ve yüzde 10.2'lik GSYH artışı dikkati çekti. 2006 yılının ikinci çeyreğinde sanayi üretiminde yüzde 8.3 artış kaydedilirken, GSYH artışı da yüzde 9.2 düzeyine ulaştı. Geçen yıl ilk çeyrekte hem sanayi üretiminin, hem GSYH artışının yüksek seyrettiği gözlendi, sonraki çeyreklerde ise hem üretim artışı hız kesti, hem GSYH artışı. Sanayi üretimi ile GSYH artışı arasındaki bir paralellik olmasına karşın, bire bir bağ yok. Bunda en büyük etken; madencilik, imalat sanayi ve elektrik, gaz, su alt sektörlerinden oluşan sanayi sektörünün GSYH içinde yalnızca dörtte bir kadar pay alabiliyor olması. Bu yıl ilk çeyrekte sanayi üretimi yüzde 6.8 artış gösterdi. Üretimdeki bu artıştan yola çıkarak, ilk çeyrekteki GSYH artışının yüzde 6-7 dolayında gerçekleşebileceğini, daha geniş bir marjda ise yüzde 5.5-7.5 bandında bir oran beklenebileceğini söyleyebiliriz. Böyle bir gerçekleşme, yıla iyi bir başlangıç sayılır. Hele hele, 2008'in tümü için başlangıçta yüzde 5.5 gibi iddialı bir hedef belirleyip, daha sonra yüzde 4'lere razı olduğumuz dikkate alınırsa... Sanayi Üretimi ile GSYH'deki Artış (%) 2005 2006 2007 2008 San. Ür. GSYH San. Ür. GSYH San. Ür. GSYH San. Ür. GSYH 1.Çey. 6,1 7,5 3,4 5,9 8,5 7,6 6,8 2.Çey. 3,0 4,7 8,3 9,7 3,9 4,0 3.Çey. 4,5 8,0 5,7 6,3 4,4 3,4 4.Çey. 8,1 10,2 5,8 5,7 5,1 3,4