Türkiye İstatistik Kurumu'nun bugün açıklayacağı nisan ayına ilişkin sanayi üretimi verileri, büyük bir olasılıkla 2008 yılındaki üretim düzeyinin aşıldığını gösterecek. Bu durumda, sanayi üretiminde 2010 yılında ilk kez 2008 geride bırakılmış olacak. Sanayi üretimi, ilk çeyrekte geçen yılın üstünde seyretmiş olmakla birlikte, 2008'e ulaşamamıştı.
Toplam sanayi üretimi ocak ayında geçen yılın yüzde 12.3 üstüne çıktı. Geçen yıla göre artış şubatta yüzde 18'e, martta ise yüzde 21.1'e yükseldi. Üretim 2009'a göre artıyordu artmasına ama, 2008 düzeyine hala ulaşılamamıştı. Bu yıl ocaktaki üretim, 2008 yılının aynı ayındaki düzeyin yüzde 11.7 altındaydı. Şubat ve marttaki üretimler de 2008'in aynı aylarının yüzde 10.1 ve yüzde 4.2 altında kalmıştı.
Siz bu satırları okurken, nisan ayının verileri büyük olasılıkla açıklanmış olacak. (Saat 10.00'da) Nisandaki üretimin öncelikle marta göre nasıl geliştiğine bakmak gerekiyor. Başta kapasite kullanım oranı ve elektrik enerjisi tüketimi gibi verilerin ortaya koyduğu eğilim, nisandaki üretimin marta göre yüzde 5 dolayında arttığı yönünde. Bu oran, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmamış oranı gösteriyor, bunu belirtelim.
Sanayi üretimi geçen yılın nisanında marta göre çok az artmış, 2008'de ise gerileme olmuştu. Dolayısıyla bu yıl nisandan marta yüzde 5 dolayında bir artış olduğu takdirde çok lehte bir baz etkisi söz konusu.
Mart ayında 116.2 düzeyinde bulunan toplam sanayi üretim endeksi, yüzde 5'lik bir artışla 122 düzeyine yükseldiği takdirde geçen yılın nisanında 97.1 olan endekse göre yüzde 25-26'lık bir artış ortaya çıkacak. Ama asıl dikkati çekecek gelişme, 2008'in de aşılması olacak. Nisan ayındaki üretim, 2008'deki üretimi de yüzde 2 dolayında geride bırakacak.
Sonraki üç ay sıkıntılı
Nisanda 2008'in üstüne çıkma olasılığı güçlü görünen sanayi üretimi, izleyen üç ayda, yani mayıs, haziran ve temmuz aylarında yine 2008'i aşmakta zorlanacak.
Bunun iki nedeni var. Birincisi; 2008'in söz konusu aylarında üretim görece yüksekti, yani olumsuz bir baz etkisi devreye girecek. İkincisi; bu yılki üretim artışı mayıs ayıyla birlikte hız kesmeye başladı, bu durumun haziranda daha da belirginleşebileceği belirtiliyor.
İşte bu iki etken yüzünden nisanda ortaya çıkması olası olumlu tablonun pek de uzun soluklu olamayacağının altı çiziliyor. Mayıs, haziran ve temmuzdan sonrası için ise şimdiden kimsenin bir tahmin yürütme şansı yok demek yanlış olmasa gerek.
Kimi yorumlarda yıllarca süreceği dile getirilen bir Avrupa Birliği kriziyle karşı karşıyayız ve bu krizden dolayı edilgen bir durumda bekliyoruz. Yapabileceğimiz öyle çok şey de yok. İç piyasada hızlı bir canlanma olmazsa, ki böyle bir canlanma beklenmiyor, dış piyasada da sıkıntı varsa, sanayici stoka mı çalışacak, niye daha çok üretim yapacak ki… Dolayısıyla önümüzdeki dönemde sanayi üretiminin hız kesmesi şaşırtıcı olmayacak.
Bu arada, tüm dünya kriz için yeni dip tartışması yaparken, Türkiye de bundan çok etkilenecek bir konumda bulunurken bu yılki büyüme hızımızın yüzde 6'ya, 7'ye çıkacağı tahminleri havada uçuşuyor değil mi…