Sanayi çökmese, işsizlik sorunu olmayacaktı!

İşgücüyle ilgili veriler temelde iki seriden oluşuyor. Bunlardan biri aylık olanlar. Aylık veriler üç ayın ortalamasını gösteriyor ve ortadaki ayın verisi olarak açıklanıyor. Örneğin son olarak kasım ayının rakamları açıklanmış durumda ve kasım verisi; ekim-kasım-aralık aylarının ortalamasını gösteriyor. Aylık verilerde gidişatı görmek, en azından aydan aya olan değişimi gözlemek mümkün. Her ne kadar kıyaslamalar bir önceki yılın aynı ayına göre yapılıyorsa ve yapılması da doğruysa da, önceki aya bakmak da tümüyle yanlış değil. Böylece, gidişat hakkında bilgi sahibi olmak mümkün.

İkinci seri ise yıllık ortalama verilerden oluşuyor. İşte Türkiye İstatistik Kurumu dün bu verileri açıkladı. Buna göre, 2009 yılında işsizlik oranı yüzde 14 olarak gerçekleşti. 2008'in yüzde 11'lik işsizlik oranına göre 3 puanlık bir artış var. 2008 öncesinin işsizlik oranı yüzde 11'in de altındaydı.

Yıllık istihdam verileri ve işsizlik oranını; bir, gerçekleşmenin detayları yönüyle; iki, öngörülene göre gerçekleşmenin nasıl olduğu yönüyle incelemekte yarar var.

Önce detaylara bakalım… Geçen yıl toplam istihdam azalmadı, aksine 2008'e göre 83 bin kişi arttı. İstihdam arttığı halde işsizlik oranının 3 puan yukarıda oluşması, işgücündeki hızlı artıştan kaynaklandı. Geçen yıl işgücü 943 bin kişi arttı, ancak işgücündeki bu büyümenin yalnızca 83 binine iş yaratılabildi. Bunun sonucunda da işsiz sayısında 860 bin kişilik bir artış yaşandı.

Sanayi çökmeseydi…

Aydan aya olan tablo farklı bir eğilimi sergiliyor olsa da, yıllık verilerin karşılaştırılmasının ortaya koyduğu bir gerçek var: "Türk sanayisi 2009'da büyük bir çöküntü yaşadı." İşte bu çöküntü doğal olarak istihdama da yansıdı. Sanayi istihdamı geçen yıl 311 bin kişi azaldı. Bu azalmanın 286 bini imalat sanayinden kaynaklandı.

Sanayideki istihdam 311 bin kişi azalırken, toplam istihdamda 83 bin kişilik artış var. Yani, diğer sektörlerde istihdam artışı kaydedildi. İstihdam, tarımda 238 bin, hizmetlerde 149 bin, inşaatta ise 8 bin kişi arttı.

İşte onun için diyoruz ya, "sanayi çökmeseydi işsizlik sorunu olmayacaktı" diye. İki varsayımda bulunalım. Sanayide geçen yıl istihdam 311 bin kişi azalmasa ve 2008'le aynı düzeyde kalsaydı, işsizlik oranı yüzde 14 değil, yüzde 12.8 olacaktı. İkinci varsayım; tarım, hizmetler ve inşaatın toplamında istihdam geçen yıl yüzde 2.4 arttı. Aynı artış oranı sanayi için de söz konusu olsaydı, bu kez işsizlik oranı yüzde 12.3'e inecekti.

Gerçekleşme, beklentiden daha iyi

İşsizlik oranı, orta vadeli programda öngörülenden çok daha düşük bir düzeyde kaldı. Orta vadeli programda, işsizlik oranının geçen yılın ortalamasında yüzde 14.8 düzeyinde oluşacağı öngörüsüne yer verilmişti. Öyle ki, geçen yılın yüzde 14'lük gerçekleşmesi, bu yıl için öngörülen yüzde 14.6 ve gelecek yıl için beklenen yüzde 14.2'den bile iyi bir düzey.

Geçen yıl 21.3 milyon kişiye yaklaşan istihdam, orta vadeli programda 20.7 milyon kişi olarak tahmin ediliyordu. İstihdamın 21.3 milyon kişiye ise ancak bu yıl ulaşacağı öngörülüyordu.

Bu tablonun oluşmasındaki en büyük etken, geçen yıl tarım ve hizmetler sektörlerinde ortaya çıkan eğilim. Tarım ve hizmetlerdeki 238 bin ve 149 binlik istihdam artışları, toplam istihdamın öngörülenden yüksek oluşmasını sağladı. Tarımdaki tablo ilginç. 2004 yılında 5.7 milyon olan tarım istihdamı, 2007'ye kadar tam 846 bin azaldı. 2008 ve 2009 yıllarında ise artış var. Tarım istihdamındaki artış, kırsal kesimden kente göçlerin durmasına bağlanıyor.