2008 yılının Aralık ayı.
Ekonomik krizi önceden tahmin etmesi nedeniyle 'kahin' olarak nitelendirilen ABD'li Prof.Dr. Nouriel Roubini'nin en fazla dinlendiği dönem.
O dönemde medyanın sorularını yanıtlamış.
Soru: 2009 yılını nasıl görüyorsunuz?
Yanıt: 2009 küresel ekonominin büyük bölümü için deflasyonist baskıların ağır bastığı ekonomik durgunluk dönemi olacak. Çok ciddi bir ekonomik durgunluk bekliyorum.
Soru: Hangi parametreleri gerginliğin kaynağı olarak görüyorsunuz?
Yanıt: Mesela, gelişmekte olan ekonomiler.
Potansiyel bir mali çöküşün eşiğinde olan bir düzine civarında ülke var: Latviya, Estonya, Litvanya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya, Türkiye, Pakistan, Endonezya, Kore, Brezilya ve Arjantin.
Bu ülkelerin bazıları sıkıntıya girebilir ve bu sıkıntı da diğer gelişmekte olan ülkelerdeki mali piyasalara bulaşabilir.
* * *
Roubini, o toplantıda toparlanmanın 2010'da başlayabileceğini de vurgulamış.
Düzelmenin L şeklinde olabileceğine ise vurgu yapmış.
* * *
Söyleşiden sonra geçen üç aylık dönemde borsalar dibi zorlamış.
Gelişmekte olan ülke yatırımcıları toparlanmanın 2010'da olacağı beklentisiyle karar alırken, birileri diptekileri 'toparlamaya' başlamış!
Ve 2009'un Mart ayından itibaren birileri seyrederken, birileri 1 yıllık durdurulmaz çıkışın aktörü olmuş.
O 1 yıllık sürede bazı şirketler 20 kat, bazıları 10 kat, bazıları 5 kat değerlenmiş.
* * *
Geçtiğimiz gün Bursa'da 350 Euro vererek Roubini'yi dinleyenler sordu, "Krizin neresindeyiz?"
Yanıtladı Roubini: "Ekonomik krizden yavaş yavaş çıkıyoruz. Canlanma Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde daha hızlı olacak."
Sordular: "Ne kadar hızlı?"
Yanıtladı: "Orta ve uzun vadede!"
* * *
Kısa vadeyi söylemedi Roubini!
Demek ki kısa vadede (6 ay - 12 ay) gidecek yolu var daha Türkiye'nin.
Demek ki birileri elindeki dövizi yüksek fiyattan satıp Türkiye'ye girmeye devam edecek.
Demek ki birileri orta ve uzun vadede elindeki değeri yüksek fiyattan satıp, dövizi ucuza alıp gidecek.
Sonra tekrar 'Roubini' çıkacak!
* * *
Roubini'nin söylediği en önemli şey kaynadı arada…
"Türkiye ticari açıdan çeşitliliğini arttırmalı. Yeni pazarlara yönelmeli. Avrupa'nın yanı sıra Orta Doğu ve Asya ile ticari ilişkileri geliştirmeli. Ekonomik temelleriniz sağlam, irişimleriniz de başarılı. İşgücü maliyetleriniz ise nispeten ucuz. Bunları değerlendirirseniz aynı zamanda Avrupa'dan Orta Doğu'dan finansal akış merkezi olabilir."
Kılıfını da hazırladı yani Roubini.
Söyledikleri çıkmazsa, "O kadar vurguladım ama üretimi desteklemediniz, çeşitlendirmediniz." diyecek!