Geçtiğimiz hafta Romatoloji Eğitim ve Araştırma Derneği tarafından düzenlenen 11. Ulusal Romatoloji Kongresi gerçekleştirildi. Dernek Başkanı Prof. Dr. Hasan Yazıcı'nın vurguladığı gibi, romatoloji tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de yeni bir branş. İnsanların yüzde yarısını ilgilendiren ve öldürücü de olabilen bu hastalık grubu konusundaki bilgiler henüz yeni oluşmakta. Eski Mısır mumyalarında bu hastalığın olmaması, hastalığın son yıllarda ortaya çıktığını gösteriyor. Ancak Kuzey Amerika'da ortaya çıkarılan iskeletlerde rastlanması bu düşünceyi değiştirmiş. Hastalığın kesin nedeni bilinmiyor, hastalarda saptanan bağışıklık sistemi hataları bazen hastalığın ortaya çıkmasından 10 yıl önce de saptanabiliyor. Romatizmal hastalıklar olarak adlandırılan tablolar geçen yüzyılın sonunda iki taneyken, 1970'lerde 110, şimdilerde 250'ye varmış. Ne var ki ülkemizde romatoloji uzmanı sayısı 200 civarında, bunlar da daha çok büyük şehirlerde bulunuyor. Hiç uzman bulunmayan iller var, hastaların bekleme süreleri diğer branşlara göre daha uzun oluyor.
Hastalık genç kadınlarda daha sık görülüyor
Basın toplantısında konuşan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vedat Hamuryudan'ın verdiği bilgilere göre romatoid artrit esasında iltihaplı romatizmal hastalıklar olarak bilinen hastalık grubunun sadece bir tanesi. Halk arasında gerçek anlamda romatizma olarak biliniyor. Daha çok eklemleri tutuyor, ama kanda da iltihaplanma olduğundan eklem dışı organ belirtileri de var. Rahatsızlık bir ömür devam edebiliyor, zaman içinde eklem hasarı da yapabiliyor, eklemlerde şekil değişikliği oluşuyor ve en önemlisi bu yüzden işgücü kaybına neden oluyor. Türkiye'de yaklaşık binde 3.5 sıklığında görülüyor, daha çok kadınlarda 20-30 yaşlarda ortaya çıkıyor. On yıl içinde hastaların yüzde 30'u çalışamaz hale geliyor, yüzde 50'sinde şekil bozuklukları hayatı iyice güçleştiriyor. Tablo aslında sistemik (vücudun bütününü etkileyen) bir hastalık, yorgun kalkıyorsunuz ve tutulan eklemlerinizi hareket ettiremiyorsunuz. Şekil bozuklukları zaman içinde daha ağırlaşıyor. İşte bu yüzden hastalığı erken dönemde yakalamak çok önemli, Hastalık erken saptanır ve doğru tanı konulabilirse durdurmak mümkün olabiliyor. Hastalarla sıkı bir işbirliği önemli, tedaviyi ona göre ayarlamak gerekiyor. Bağışıklık sistemi üzerine etki eden ileri teknoloji ürünü ilaçlar kullanılınca bu dramatik tablonun daha iyi hale geldiği görülüyor.
Yeni kuşak ilaçlar tedavide daha etkili
Almanya Charite Hastanesi uzmanlarından Prof. Dr. Gerd Burmester ise hastalığın ekonomik yükünün Avrupa ülkelerinde kişi başına yaklaşık 15 bin euroya kadar çıktığını belirtiyor. Söz konusu ekonomik yük özellikle işgücü kaybıyla daha da ağır basıyor. Romatoid artrit hastalarında kalp hastalığı ve bağışıklık sistemi kanseri (lenfoma) riski de daha yüksek. Hastalık ataklar halinde seyrediyor ve zaman zaman aktivitesi arttığında ciddi sıkıntı yaratıyor. Eğer hasta iyi tedavi edilirse, riskleri de azalıyor.
Hastalar belirtilerin başlamasından ancak üç yıl içerisinde tanı alıyorlar. Hastayı ilk gören genellikle genel pratisyenler ve bu nedenle hastalığa çok hakim değiller. Başlangıçta daha çok ağrı ortaya çıkıyor. Hastaların çoğu hayatlarının kontrolünün hastalığın eline geçtiğini düşünüyorlar. Prof. Dr. Hasan Yazıcı romatoid artrit hastalarının üçte birinin 10 yıl içinde çalışamaz hale geldiğini ve yarısında 25 yıl içinde engellilik geliştiğini araştırmaların gösterdiğini belirtiyor. Bütün bunlara karşılık günümüzde hastalığın tedavisinde etkili yeni ilaçlar var. Esas önemli olan romatoid artrit tanısını en erken evrede koymak.