Revize orta vadeli programı incelerken gözümüze ilk çarpan TÜFE'deki yılsonu tahmininin yüzde 6.5'ten yüzde 7.5'e çıkarılması oldu ve kendi kendimize "Ayakları yere ilk kez biraz olsun sağlam basan bir OVP yapılmış anlaşılan" dedik. Öyle ya, olmayacak duaya amin deme misali, hep çok düşük hedefler koyup, sonra bu hedefin yanına bile yaklaşamayacak gerçekleşmelere alışmıştık. Hiç olmazsa bu kez, beklenene göre yine de düşük, ama daha gerçekçi bir hedefle, yüzde 7.5'le yola çıkılıyordu. Enflasyonun bu yıl yüzde 8'in altına indirilmesi zaten beklenmiyordu, dolayısıyla yüzde 7.5, yüzde 5'lere, 6'lara göre çok daha gerçekçi bir hedef sayılmalıydı.
Ama orta vadeli programda bir tek enflasyon hedefi yer almıyordu ki... Dolayısıyla tek enflasyon hedefine bakarak programın gerçekçi olup olmadığı söylenemezdi ki... Ne var ki yine de, enflasyon hedefinin bir-iki ay içinde yukarı yönlü revize edilmesi gerçekçi bir yaklaşımla hareket edildiğine işaretti.
Ayrıca, geçen yılın ekim ayında açıklanan ilk orta vadeli programda, dolar bazlı milli gelirin ve kişi başına gelirin gizlenmesi amacıyla satınalma gücü paritesine göre hesaplama yapılması çok eleştirilmişti. Baktık, hesaplama bu sefer hem klasik yönteme göre, hem de satınalma gücü paritesine göre yapılmış. Üstelik, klasik yöntemle hesaplama yapılmadığında bu rakamları hesaplamak öyle çok zor bir şey değildi ki. Hükümet, gizlediğiyle kalıyordu yalnızca.
Bu da olumlu bir adımdı, isteyenin üç beş dakika içinde kolaylıkla hesaplayabildiği bir büyüklüğü gizlemek gibi bir durum zaten anlamsızdı.
Ya döviz kuru, ya döviz kuru!
Hepsi iyiydi hoştu, öyle görünüyordu da, araya tuhaf bir rakam sıkışmasa, OVP'ye tuhaf bir hedef girmese olmazdı tabii ki.
Dolar kuru 2015 yılı ortalamasında 2.72 olarak gerçekleşti. İlk OVP'de 2015 gerçekleşme tahmini 2.75 olarak yer almış, 2016 programı çerçevesinde ise 3.12'lik bir rakama yer verilmişti. Yani yıl ortalamasında kur yüzde 13.5 artışla 2.75'ten 3.12'ye çıkacaktı.
Ama revize programa baktık ki, 2016'nın kur tahmininde büyük bir değişiklik var. 2015 gerçekleşmesi 2.72 olan ortalama kurun, yüzde 10 artışla bu yılın ortalamasında 3 lirada kalması öngörülmüş.
Revize program dün açıklandı. Dolar geçen yılı 2.91'de kapattı, daha yılın ilk on gününde de 3.03 düzeyine kadar çıktı. Bu on günün ortalaması da 2.98 dolayında oluştu.
Şimdi... İlk on gün ortalaması 3'e yaklaşan doları, yıl ortalamasında da bu düzeyde tutabilmek için demek ki ara ara çok düşük düzeyler gerçekleşmesini sağlayacağız.
FED'in faiz artıracağı bir süreçte bu nasıl olacak, kur nasıl yıl boyunca aynı düzeyde oluşturulabilecek?
Acaba Merkez Bankası faizi çok yükseltmek suretiyle mi dizginleyecek doları, yoksa bilmediğimiz başka önlemler mi devreye sokulacak?
Daha şunun şurasında iki-üç ay önce 2016 dolar tahmini 3.12 idi. Ne yani, o günden bu yana kurun daha aşağıda oluşmasını sağlayacak gelişmeler mi oldu ki beklenti 12 kuruş birden aşağı çekildi.
Kaldı ki, son aylarda kurun daha düşük değil, daha yüksek gerçekleşmesi sonucunu doğuracak bir dizi gelişme yaşadık, hala yaşıyoruz. Turizm mevsimi olmadığı için unutuyoruz galiba, bu yıl 4.5 milyon Rus turist yok. Bu turistlerden elde edilecek dolarlar yok. "Onlar gelmezse başkası gelir" deniliyor; sanki şimdiye kadar başkaları gelmek istiyordu da tesislerimizde yer yoktu.
Yani, 3 liralık dolar kuru, orta vadeli programın en zayıf halkasıdır. Bunu şimdiden bir kenara not edelim. Türk Lirası elbette değer kazanabilir ve 3 liranın altına elbette inebilir, dövizin sürekli artması gibi bir durum elbette hep yaşanacak değildir; ama insaf edelim, içinde bulunduğumuz koşullar kurun daha da artması yönünde midir, düşmesi yönünde mi...
Büyüme yüzde 4.5'i bulabilir
Hükümet, 2015 yılı büyüme hızı beklentisini de revize etti. Başlangıçta yüzde 4 olarak öngörülen, ilk OVP'de yüzde 3 olarak tahmin edilen 2015 yılının büyüme beklentisi, yüzde 4'e çıkarıldı.
Bu oran biraz iddialı. Türkiye ekonomisi yılın son çeyreğinde yüzde 5.6 büyürse, yüzde 4'lük yıllık tahmin tutacak. Son çeyrekte yüzde 5.6 pek kolay yakalanabilecek bir oran gibi görünmüyor. Dolayısıyla yıllık gerçekleşme yüzde 4'ün biraz altında kalabilir.
Büyümede yüzde 4'lük klasik hedefimiz 2016 yılı için değiştirildi. İlk OVP'de bu orana yer verilmişti, dün açıklanan revize OVP'de ise 2016 yılı büyümesi yüzde 4.5 olarak öngörüldü. 2016'da büyümenin yüzde 4.5'i bulması pek şaşırtıcı olmaz. Özellikle asgari ücretle başlayan ücret zamları ve emeklilere yapılan ekstra zam, talebi körükleyecektir, bu da doğal olarak üretime yansıyacaktır. Bu çerçevede değerlendirildiğinde 2016 yılı büyümesinin yüzde 4.5'i bulması mümkün görünmektedir.