Reel kesimden bir süredir olumsuz işaretler, yakınmalar geliyordu. İşlerin iyi gitmediği, frene bu kadar sert basılmaması gerektiği ifade ediliyordu. Nitekim hafta sonunda Ekonomi Muhabirleri Derneği üyeleriyle bir araya gelen Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı da, ikinci çeyreğin ilk çeyreğe oranla göreli olarak iyi geçtiğini, ancak temmuz ayında bir yavaşlama yaşandığını kendilerinin de gözlediğini belirtiyordu. Başçı, ağustos için umutluydu, biraz daha beklemek gerektiğini ifade ediyordu.
İşlerin nasıl gittiğine ilişkin en somut işaretin, doğrudan dile getirilen yakınma ya da övgüler olduğu açık. Bir de bu işaretlerin rakamlara yansıyan, istatistik veriye dökülmüş boyutu var. İşte o verilerin ikisi dün açıklandı. Ağustos ayındaki kapasite kullanım oranıyla yine ağustos ayına ilişkin reel kesim güven endeksi.
Gidişat olumsuz
Kapasite kullanım oranının öyle aydan aya ciddi zikzaklar çizmesi söz konusu değil. Ilımlı da olsa yön nasıl, o önem taşıyor.
Mevsimsel etkilerden arındırılmamış kapasite kullanım oranı ağustos ayında yüzde 74.3 olarak gerçekleşti. Bu oran, son beş ayın en düşük oranı. Kapasite kullanım oranı temmuzda yüzde 74.8, geçen yılın ağustosunda ise yüzde 76.1 düzeyinde bulunuyordu.
Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranında ise durum daha olumsuz. Arındırılmış oran ağustosta yüzde 72.8 oldu. Bu oran, beş aydır süren bir azalmaya da işaret ediyor; yani eğilim çok belirgin olarak aşağı yönde oluşmuş durumda.
Mevsimsel etkilerden arındırılmış oran, ağustosta neredeyse son iki yılın en düşük düzeyine indi. Söz konusu oran daha önce 2010 yılının Eylül ayında yüzde 72.3 düzeyindeydi. Aradan geçen 23 aydaki en düşük ikinci oran yüzde 72.8 ile bu ağustosta oluştu.
Reel kesimin güveni azalıyor
Reel kesim güven endeksinde nisan ayında görülen zirve noktadan sonra başlayan gerileme de sürüyor. Nisanda 116 düzeyinde oluşan reel kesim güven endeksi, mayısta 113.8, haziranda 108.1, temmuzda 107.3 olmuştu. Merkez Bankası'nın dün yaptığı açıklamada, söz konusu endeksin ağustosta 104.5'e indiği belirtildi.
Ağustos ayında, reel kesim güven endeksini oluşturan alt kalemlerin tümünde gerileme oldu. Toplam endeksin 2.8 puan gerilediği ağustos ayında, en belirgin düşüşlerin sipariş miktarında yaşandığı dikkat çekti. Mevcut duruma ilişkin toplam sipariş miktarı endeksi 4.4 puan, son üç aydaki duruma ilişkin sipariş miktarı endeksi 6.6 puan geriledi.
Sabit sermaye yatırım harcamasının düzeyine ilişkin endekste 3.4 puanlık, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarına ilişkin endekste 1.9 puanlık azalma oldu. Genel gidişata ilişkin endekste de 4.6 puanlık gerileme ortaya çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksinde de neredeyse aynı eğilim söz konusu. Bu endekste zirve martta görüldü, sonrasında düzenli bir gerileme oluştu. Temmuzda 103.3 düzeyinde bulunan mevsimsellikten arındırılmış endeks ağustosta 101.9'a indi.
***
Bir yanda iş aleminin yakınması ve bu yakınmayı doğrulayan resmi verilerÖ Diğer yanda ekonomiyi soğutmak için frene çok sert bastığı için eleştirilen Merkez Bankası'nın başındaki isimden gelen "Temmuzdaki yavaşlamayı biz de gözledik, ama gelecek daha iyi olacak, hem ayağımızı frene eskisi kadar basmıyoruz" açıklaması, faiz koridoruna ilişkin gevşetme eğilimi içinde olunduğunun duyurulması.
Yakında işlerin açıldığını ve yakınmaların azaldığını, harcamaların artmasıyla vergi tahsilatında ortaya çıkacak büyüme sayesinde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in de derin bir nefes aldığını görebiliriz.