Ticaret alanında beklenmedik devrimler, alışılagelmiş biçimleri alt üst edecek yenilikler ve değişiklikler nadirdir. Genellikle perşembenin gelişi çarşambadan belli olur. Önemli olan çarşambayı iyi okuyup perşembeye hazırlanabilmektir. Bu hazırlığı yapmayanlar veya yapamayanlar perşembe hadi olmadı cuma günü bunun cezasını çekerler.
Herkesin senelerdir dikkatleri çekmeye çalıştığı bir kaç gelişmeden en önemlilerinden biri çoklu-kanal satışlarında entegre çevrim içi alış verişin giderek artan ağırlığı. Bu cümleden bir şey anlamadınızsa üzülmeyin. Ben yazdım ben de anlamadım. Açacağım. Konuda düşünen (hatta düşünmeyen) herkesin üstünde fikir birliğine vardığı bir şey var. Üreticiden/satıcıdan tüketiciye ulaşmada perakendeci dükkanlarının tek aracı olarak çalışmaları hemen hemen tamamıyla geçmişte kaldı. Bir kaç ürün haricinde perakende satış noktalarının (tekli kanal) yerini entegre çoklu kanal uygulamaları aldı. Artık tüketici perakende satış noktaları olan satıcılardan da internet ve akıllı telefonlarla 7/24 alışveriş edebiliyor. Artık perakende satış mağazalarında tekli kanal olarak ısrar çarşambayı görmek bir tarafa perşembeyi de uyuyarak geçirmek demektir. Bu çoklu kanal satışı yoluyla yani, mağaza, internet ve telefonla entegre satış hizmeti sunan satıcılar internet üzerinden çevrim-içi satışların giderek anahtar haline geldiğini görüyorlar. Bunun bir çok nedeni var. Çevrim içi satış yapan üretici/dağıtıcılar artık tüketicilerin bir çok gereksinimine cevap verebiliyorlar. Aşağıdaki tabloda çevrim içi satış ağırlıklı çoklu-kanal işletmelerinin yaptıklarının bir özeti var(1).
Tabloda görüldüğü gibi internet üzerinden satış yapan şirketler sırf tekli-kanal (perakende) satış yapan rakiplerinin tabutlarına son çivileri çakmak üzere bir seri girişimde bulunuyorlar. Uygun fiyat, milyonlarca ürünü kapsayan gamlar, depolama-paketleme-nakliye entegrasyonu sunuyorlar. Perakende satış noktaları da açıyorlar. Geriye bir tek mağazalarda malı görme, koklama, elle dokunmanın verdiği değerlendirme olanakları kalıyor.
Entegre çoklu-kanal satıcıları bunun çözümünü de ‘sorgusuz sualsiz iadeye’ izin veren politikalar” olarak bulmuşlar. Bunun için de iletişim teknolojisindeki gelişmelerden yararlanarak bilim-kurgu filmlerinde gördüğümüz uygulamalar sunuyorlar.
Şimdi sabah kalkıyorsunuz giyinip işe gideceksiniz. Aleksa’nın karşısına geçiyorsunuz (Alexa). Üstünüze bir şeyler giyiyorsunuz “Aleksa çek bir foto” diyorsunuz. Şak fotoğrafınız çekiliyor. “Aleksa çek bir vidyo” diye buyuruyorsunuz. Tıkır tıkır videonuz çekiliyor. Sonra bakıyorsunuz resminize veya video filminizi seyir ediyorsunuz. Kılığınız kıyafetiniz olmuş mu diye. Yani ayna yerine kullanıyorsunuz. Emin değilseniz Aleksaya modacı uzmanların görüşlerini soruyorsunuz. Daha önce bu kıyafeti giydiniz mi diye merak ediyorsanız kolay. Aleksa'da bulunan kendi stil kitabınıza bakıyorsunuz. Yola çıkmadan önce “Aleksa bugün işe nasıl gideyim?” diye sual bile edebiliyorsunuz. Trafiğe falan bakıp “Şuradan git, Şu kadar zaman sonra ancak varırsın” diyor. Sözün kısası Aleksa sözle komuta edilen zenginleştirilmiş bir öz-çekim cihazı. Maksat giyim kuşam dükkanına gitmeden çevrim-içi aldığınız giysileri üzerinizde deneyip, uyduramazsanız sorgusuz sualsiz iade edebilmenize olanak sağlamak.
Benim gibi elli yıldır evli erkekler için bu cihazın bir cazibesi yok elbette. Emekli olmadan önce ben giyinirdim hanım “Olmuş mu yani bu? Altı kaval üstü şeşhane” diyerek olumsuz görüş verir, “O kravat değil bu kravat” diyerek moda uzmanlığı yapar, işe gitmeden önce de yapılacak şeyleri sıralayıp güzergahı dolaylı yoldan saptardı. Ama yeni nesil beyler bu tür eleştiri ve hizmetleri! artık ekranlardan alacak.
Dahası da var. Artık özel eğilimlerinize hizmet veren çevrim-içi sosyal medya mağazaları var. Buralarda ‘özel eğilimin’ sınırı yok. Efendim diyelim ki arada sırada kadın kıyafeti giymek gibi zevkleriniz var (bunlara cross-dresser deniliyor). Olur a insan bin çeşit. Şimdi topuklu ayakkabı arıyorsunuz. Şimdi Amazon Spark sayfasına gidip sizinle aynı eğilimi olanlarla hoş beş edebilir 43 numara topuklu ayakkabı alabilirsiniz. Yani, mağazalardan edineceğiz ‘çevreniz’ ile ilişki kurma olanağını da veriyorlar.
Bu tür entegre çoklu-kanal satışlarıyla babadan görme dağıtım kanalları uygulamalarıyla baş etmek olanaklı değil. Tüm bunlar salı günü oldu. Perşembenin gelişi Çarşambadan değil Salıdan belliydi.
Sağlıcakla kalın.
----
(1) Mckinsey’in Amazon şirketi hakkındaki bir araştırmasından adapte edilmiştir.