Geçen hafta sonu özel sektörün 132 milyar dolar tutarındaki dış borcu ile ilgili tartışmalar medyaya yansıdı.
Bazı medya kuruluşları haberi, "Özel sektörün 132 milyar dolarlık dış borcunun 81 milyarı patronlara cep to cep kredi sağlayan off-shore ve vergi dostu ülkelerden alınmış" başlığı ile verdi.
Bazı medya kuruluşları ise haberi "Türk ekonomisinin en önemli problemleri arasında sayılan ve çözümü için IMF'yle anlaşılma yapılması gerektiği belirtilen özel sektörün dış borcu konusundaki son veriler zula tartışmalarını yeniden gündeme getirdi" şeklinde değerlendirdi.
Heberler, Merkez Bankası'nın verilerine dayanıyordu.
Verilere göre, Türkiye'deki reel sektör şirketlerinin uzun vadeli ve nisan sonunda 132.2 milyar dolar olarak belirlenen toplam dış borcun:
- Yüzde 25'inin, yani 33 milyar dolarlık bölümünün Bahreyn, Malta ve Cayman Adaları gibi off-shore vergi cennetlerinden alındığı tespit edildi.
-Borçların yüzde 36.5'lik kısmını oluşturan 48.3 milyar dolarlık kredinin de Lüksemburg, Hollanda, İngiltere ve İsviçre gibi off-shore bağlantıları, vergi avantajları ve gizlilik sağlayan ülkelerden alınan kredilerden kaynaklandığı belirlendi.
- Yani toplamın yüzde 61.4'ünü oluşturan 81.3 milyar dolarlık kredinin off-shore ve vergi dostu ülkelerden alındığı görüldü.
Bu verileri, şirket sahiplerinin vergiden kaçınmak için önce paralarını bu ülkelere götürüp ardından Türkiye'deki şirketlerine kredi açtığı şeklinde yorumlayanlar var.
Bu yorumu yapanlar uygulamayı patronların bir cebinden aldığı parayı diğer cebine koyması nedeniyle 'cep to cep kredi' olarak da adlandırıyor.
Başbakan Sayın R. T. Erdoğan da bir süre önce bu uygulamayı yapan işadamlarını, 'Yurtdışında zulaları var' sözleriyle eleştirmişti.
Gene Merkez Bankası kayıtlarına dayanan açıklamalara göre, nisan sonu itibariyle 95 milyar 117 milyon dolar olan finansal olmayan kredilerde:
- 39 milyar 757 milyon dolar ile sınai sektör ve,
- 54 milyar 976 milyon dolar ile de hizmetler sektörü en büyük paya sahip.
- 39.7 milyar dolarlık vadeli kredinin 4 milyar 176 milyon dolarını madencilik ve taşocakçılığı, 28 milyar dolarını imalat, 7 milyar 526 milyon dolarını da elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı aldı.
Rakamlar önemli. Tabii ki yorumlar farklı olabilir.