Geçtiğimiz hafta araçların kaza sonrası muayene istasyonlarına gidip tekrar kontrol edilip trafiğe çıkması gerektiği konusunda bir yazı yazdım. Hatta bunu sigorta şirketleri bir promosyon olarak müşterilerine sunarak müşteri memnuniyeti rekabetinde öne çıkmalarının mümkün olacağını söylemiştim. Çok sayıda mail aldım. Gerek sigorta şirketlerinden gerekse vatandaşlardan da birçok soru geldi bu konuda. Gerçeği söylemem gerekirse yazdığım konunun Türkiye ekonomisi, sigorta şirketleri ve sosyal sorumluluk anlayışı açısından ne kadar önemli olduğunu gelen mailler sonucunda farkına vardım.
Trafik kazalarında binlerce insanımız hayatını kaybediyor. Milyon TL'lerle ifade edilen kayıplar da ekonomimiz açısından söz konusu. İnsanlar ölüyor, aileler parçalanıyor ve dağılıyor, bu da sosyal açıdan bize verdiği zarar. Hep şunu duyarız, "Dikkatsiz sürücü, alkollü sürücü, uykusuz sürücü"… Bunlar gerçekten bir faktör ama aslı araştırılsa bu kazaların birçoğunun araçların teknik arızalarından kaynaklandığını görebiliriz. Fakat ne yazık ki olay yeri incelemesi ve araçlar üzerinde detaylı bir inceleme yapılamaması nedeniyle ülkemizdeki trafik kazalarında araçların teknik sorunlarının kazalardaki payı tespit edilemiyor. Muayene istasyonlarında geçtiğimiz yıl içerisinde yapılan tespitlerde araçların yüzde 30'a yakın kısmında fren sistemlerinde teknik sorunlar tespit edilmiş. Tamam, bunlar servislere yönlendirilmiş fakat bu araçların kaçına uygun bir teknik hizmet verilmiş belli değil.
Kazaların yüzde 81'i fren ve lastikten
Geçtiğimiz haftaki yazımdan sonra bana ulaşan maillerin en kapsamlısı FrenTeknik yöneticisi Alpay Lök'e aitti.. Kendisinin bu konularda tespitleri var onları da sizlerle paylaşmak istedim bu yazıda da. Öncelikle FrenTeknik'in fren konusunda uzman bir şirket olduğunu ve Sanayi Bakanlığı'nın da test kuruluşu olduğunu söylemeliyim. Alpay Bey bana Almanya'da bu konuları araştıran DEKRA'nın raporlarını da göndermiş. Raporlardan anladığım Almanya'daki trafik kazalarına karışan araçların sorunları olay yerine gelen tam donanımlı "muayene araçları" tarafından araştırılıyor. Elde edilen istatistiklerde ise kazaların yüzde 81'inin fren ve lastik kusurları nedeniyle olduğu ortaya çıkmış. Sayın Alpay Lök, araç muayeneleri ile ilgili "Araç muayenesi trafik güvenliğini yükseltecek! Freni tutmayan araçlar saptanacak. Saptanıyor da. 30 Eylül 2008 tarihli bir habere göre muayeneden ilk seferinde geçemeyen 100 binden fazla aracın yüzde 30'unda fren sorunu saptanmış. 2009 yılında eski kamyon ve otobüslerin muayenesiyle bu oran ne yazık ki artacak. Asıl sorun bu araçların kusurları yeni araç muayene sistemine alışık olmayan araç servislerinde düzeltilebilecek mi?" diyor.
Şehirlerarası otobüslere yılda 2 kez muayene şart
Alpay Lök şöyle devam ediyor "Yeni muayene sistemine Türkiye'de en hazır olan kesim uluslararası taşımacılar. Bu kuruluşlar ve onların araçları yeni muayene sisteminden şikayetçi değiller, çünkü onlara 2003 yılından beri bu sistem uygulanıyor. Almanya'da şehirlerarası otobüsler yılda 2 kez araç muayenesinden (Almanca:HU) geçiyor. Aynı araçlar ek olarak 2 kez ulusal bir muayeneden (Almanca:SP) geçiyorlar. Yani Almanya'da şehirlerarası otobüsler yılda 4 kez fren testinden geçiyor. Bunun nedeni o ülkenin zenginliği mi, yoksa insan yaşamına verdiği önem mi? Bizde ölümlü trafik kazalarına en çok karışan şehirlerarası otobüsler ayda kaç kilometre yapıyor biliyor musunuz? Kışın ayda 20000 km, yazın 24 saat kontakt kapatmadan 2-3 şöförle 40000 km. Üstelik "rekabet" nedeniyle yok pahasına çalışıyorlar, bakımsız ve belki de frensiz. Hangi AB ülkesinde böyle kullanım şartı var? Türkiye'nin yol ve kullanım şartları AB'ye hiç benzemiyor, çok daha ağır. Bu zor şartlardan dolayı araçlar çok daha fazla yıpranıyor. Bu nedenle özellikle şehirlerarası otobüslerin yılda 1'den daha sık muayene edilmesinde yarar var." Bu arada Alpay Bey muayene istasyonlarına gitmenin eziyet olmaktan çıkarılıp randevulu çalışarak daha iyi hizmet verebileceğinin de altını çiziyor.
Bu yazdıklarımın sigorta sektörü açısından önemi çok. Çünkü trafik branşından milyon TL'lerle ifade edilen bir zarar söz konusu. Sürücü dikkatsizliği için yapacak bir şey yok. Ama teknik sorunlardan kaynaklanan kazaların en asgari seviyeye indirilmesi açısından kasko yaptıran aracı muayene istasyonuna yönlendirmek ilginç olmaz mı? Nasıl sağlık sigortası yaparken bazı şirketlerimiz check-up yaptırıyorlar bence araçların check-up'ları yaptırılabilir. Hiç olmadı fren-lastik kontrolü yapılabilir…