Güzellik ve renk
Joseph Ackermann, "Eğer kadınları bankanın yönetim kuruluna atarsak yönetim kurulu daha güzel ve renkli olurdu" demiş ve kıyamet kopmuş. Ilse Aigner "Eğer Mr. Akermann güzel ve renkli şeyler arıyorsa kendisine çiçek tarlası veya müzeye bakmasını tavsiye ederim" demiş. Eğer bunlar sıradan kişiler olsaydı söz konusu yapılmayacaktı. Ama Mr. Akerman, Alman
Deutsche Bank CEO'su ve diğeri ise Almanya'da Devlet Bakanı. Ve de söz konusu banka yönetim kurulunda kadın üye yok.
Almanya'da sadece söz konusu bankanın yönetim kurulu mu renksiz? Çalışanlarından yarısı kadın olan finans kurumları ve sigorta şirketlerinin yönetim kurullarındaki kadın üye sayısı oranı, ancak %11 imiş. Öte yandan finans dışındaki en büyük 200 Alman firmasının yönetim kurullarındaki kadın üye oranı % 3.2 imiş. Kadınların durumu başka ülkelerde de pek parlak değil. Söz konusu oran Avrupa'da %10. Avrupa'da ortalama %10, ama aralık geniş. Örneğin, Portekiz'de %1'den az iken, kadınlar için kotanın uygulandığı Norveç'te %40 imiş. Amerika Birleşik Devletleri'nde %16, Rusya'da %5 ve Brezilya'da %8 civarında imiş.
Üst katlarda neden kadın yok?
Yalnız yönetim kurulu üyeliği değil, üst düzey yöneticilik konusunda da kadınlar geride kalmış. Örneğin, Fortune 500 firmalarında üst düzey yöneticiler arasında kadınların oranı %15 ve CEO'ların ise ancak %3'ü kadınmış.
Bu rakamlar gösteriyor ki, üst katlarda kadına yer yok. Peki başlangıçta mı bir ayırımcılık var? Kadınlar işe az mı alınıyor? Hayır; zengin ülkelerde işe alınan kişilerin hemen hemen yarısı kadın. Ve de bu kadınların bir kısmı orta yönetim veya üst katların eteklerine kadar da yükseliyorlar. Ama neden daha yukarı çıkamıyorlar?
Bu yükselememenin değişik nedenleri var. Ama bir tanesi epey önemli. Kadınlar daha çok şirketlerin insan kaynakları gibi destek fonksiyonlarında çalışıyorlar. Halbuki şirketlerin üst düzey yöneticileri, "hat" yöneticileri arasından seçiliyor.
Kadınların yönetim kurullarında olmamasının
bir başka nedeni, şu andaki yönetim kurullarındaki erkek egemenliği. Erkekler, erkek erkeğe rahatlar. Bu nedenle de yeni üye ararken yine erkek arıyorlar. McKinsey'in New York
ofisi direktörü Joanna Barsh şöyle diyor: "Kadınlar yönetim kurullarında bir risk. Stilleri farklı, daha görünürler. Bir şey yanlış giderse kolay fark edilirler."
Firmaların çabaları
Üst katlarda kadın eksikliğini fark edip bunu gidermek için ciddi çaba harcayan firmalar da var. Örneğin, ünlü danışmanlık şirketi Deloitte şunu görmüş. İşe alınanların yarısı kadın iken üst katlara adaylar arasında oran %10'a düşmüş. Yetiştirip kaybettikleri kadın değerleri kaybetmemenin yollarını aramaya başlamışlar. Bu konuda Deloitte tek firma değil. Diğer ünlü firmalar da , kadınlar için daha esnek çalışma ortamları yaratmaya çalışıyorlar, kadınlara dönük özel uygulamaları var. Örneğin, ünlü perakendeci Wal-Mart kadın girişimciler için harcadığı para miktarını ikiye katlamış ve tedarikçilerini daha çok kadın çalıştırmaları için zorluyormuş. Shell, yetenekli kadınlar için küresel bir kariyer geliştirme programı uyguluyormuş; hedefleri üst katlarda %20 kadın görebilmekmiş.
Time Warner şirketinde ise her bölüm bir yedekleme planı yapmak ve bunu her yıl çeşitlilik (diversity) açısından gözden geçirmek zorunda imiş. Vodafone ise "1+1" programı başlatmış. Buna göre her yönetici takımına her yıl 1 tane daha kadın üye koymak zorunda imiş.
Bir yorum
Yukarıdaki bilgileri The Economist'in bir raporundan (Special Report, Women and Work, The Economist, November 26th –December 2nd 2011) aktardım.
Evet, şirketlerin üst kademelerinde de daha fazla kadın olmalıdır. Örneğin, benim derslerimde çoğu kez kız öğrenciler erkeklere göre daha başarılılar. Üniversitelerden başarı ile mezun oluyorlarsa, onları şirketlerin en tepe noktalarında da görmek isterim. Eğer nüfusun yarısını kadınlar teşkil ediyorlarsa, onları işe alıyorsak, işlerini başarı ile yapıyorlarsa, yukarılara tırmanmalarına da imkan tanımalıyız. Ama sırf kadın oldukları için değil, başarılı oldukları için.
Yönetim kademelerinde kadın olmalıdır. Üstelik kadınların erkeklere göre üstün olduğu yönler var. Yapılan araştırmalarda kadın yöneticilerin erkeklere göre daha pragmatik, daha empatik ve daha az risk aldıkları görülmüş.
Kadınları kazanabilmemiz için çalışma ortamlarını daha esnek hale getirmeliyiz.
Yukarıdaki raporda Türkiye'den pek söz yok. İyi ki de yok. Yoksa devletin karakolunda kadın döven erkek (!) polislerimizi, kamera kayıtlarına rağmen onları erkekçe(!)koruyan yönetim anlayışını,
uygar dünyaya zor izah ederdik.