Klasik sözdür ya, acısı ile tatlısı ile dolu dolu bir yılı daha geride bıraktık. 2010 gerçekten de öyle bir yıl oldu ve ne denli farkındayız bilmiyorum ama, bana göre tarihe geçen bir yılı daha geride bıraktık. Global krizin etkisi ile yaklaşık iki yıl boyunca tüketimin ve arzın olabildiğince düşük seviyelerde kaldığı bir dönemin arkasından gelen, tabiri caizse bomba gibi bir yıl. Son derece sıkıntılı, üretim kapasitelerinin düşük tutulduğu, finans kuruluşlarının da büyük sıkıntılar yaşadığı bir sürecin ardından, nasıl bir yıl geçirileceği merak konusu idi. Neyse ki beklenilen olmadı; kriz etkisini kaybetti, eriyen stoklar artan üretim hacimleri ile tekrar arttı, otomotiv son yılların rekorlarını kırdı, tüketim yine canlandı. Elbette bundan lojistik sektörü de payını aldı ve krizin etkisi ile daralan hacimler tekrar artış göstermeyi sürdürerek yatırımlar da hız kazandı ve sektörümüzün yüzü istenilen düzeyde olmasa da tekrar gülmeye başladı.
Bir yandan 2010’da bunlar olurken, bir yandan da 2011’de devreye girmesi beklenilen gümrük uygulamalarındaki değişiklikleri beklemeye koyulduk. Ancak, beklenildiği üzere (!) 31.12.2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Gümrük Yönetmeliği ile ilk olarak Özet Beyan ve Gümrük Beyannameleri’nin tamamen elektronik ortamda verilmesi uygulaması 1 Ocak 2012 tarihine ertelendi. Doğrusu pek de şaşırmadık.
Ön beyan konusu ise Türkiye’ye gelecek yükler için, ileri bir tarihte başlamak üzere ötelenmiş olsa da, Avrupa ülkelerine gidecek olan yük ve taşıma araçları için uygulama kısmen de olsa başladı. Evvela, AB Gümrük mevzuatında emniyet ve güvenlik önlemlerine ilişkin yapılan düzenlemeler sonucunda ortaya çıkmış olan bu uygulamada yer alan ve dilden dile yayılan EORI numarasından söz ederek konuyu biraz olsun açmak isterim. AB Gümrük İdarelerinde doğrudan işlem yapacak tüm ticaret erbabı için, ki öncelikli olarak taşımacıları içermektedir, EORI Numarası (Economic Operators Registration and Identification Number) olarak bilinen kayıt ve kimlik numarası uygulamasına geçileceği duyurulmuş idi. Bu sebeple, firmaların AB Gümrük İdareleri’nden veya diğer yetkili makamlardan EORI numarası alınması gerekmekte olup, AB ülkelerinde faaliyette bulunmadan önce başvuru yapılmamışsa, gümrük işlemi yapıldığı anda da EORI başvurusu yapılabileceği belirtildi. Bu numara bir defaya mahsus alınacak olup, bundan sonraki işlemlerde aynı numara kullanılacak ve tüm AB Ülkelerinde geçerli olabilecektir. Avrupa içerisinde uygulamaya başlayan ENS ise (Entry Summary Decleration) Giriş Özet Beyanı anlamına gelmektedir. Denizyolunda, Türkiye sonrası Avrupa limanlarına bir şekilde uğrayacak gemilere yapılan yüklemeler için, tahliye yeri bir üçüncü ülke dahi olsa Avrupa gümrüğüne bildirimde bulunulması zorunluluğu başladı.Yükün yüklendiği gemi veya aracın Avrupa’da bir liman veya noktaya uğraması yine uygulamayı zorunlu kılmaktadır. Burada önemli olan bir diğer husus da ENS’nin hangi süre zarfında ilgili gümrüğe iletileceği. Bu süre denizyolu için, konteyner taşımacılığında, her bir yükleme limanında eşyanın yüklenmesinden en az 24 saat önce, karayolunda ise, eşya AB’deki ilgili gümrüğe gelmeden en az bir saat önce olarak tanımlanmış. Yukarıda da belirttiğim üzere, AB’nin kendisini emniyet altına almasına yönelik bu sistemde, Gümrük Birliği’ne üye olmamıza rağmen, Avrupa Birliği’ne üye olmayışımızdan ötürü, biz de 3.ülke statüsünde Avrupa’ya şimdilik gidecek veya transit devam edecek olan yüklerimiz ile ilgili olarak bu uygulamaya dahil olmuş olduk. 11 Eylül sonrası Amerika’nın endişeleri ile başlayan bu tedbir furyası, Avrupa’nın da kendisini yeterince güvende sağlamasına yetecek mi, hep birlikte göreceğiz. Ancak, bana göre sistemin beyana dayalı olması, yarın Avrupa’nın endişe ettiği korkulu rüya riskini tam olarak da ortadan kaldırmaya yetemeyecek gibi görünüyor. Biz iyimser davranıp, yine de haydi hayırlısı diyelim.
Ben yazımı hazırlarken, İstanbul Gümrükleri Başmüdürlüğü’nde yaşanılan yolsuzluk haberleri basına bomba gibi düştü, detayına girmeyeceğim ama, bir yandan tümü ile teknolojiyi gümrüklerde uygulayabilir miyizi konuşuyor ve kaleme alıyorken, bir yandan hala nerelerde olduğumuzu görüyor ve hayretler içerisinde olanı biteni okuyoruz. Ne diyeyim, eller giderken aya, umarım biz kalmayız yaya. Siz yine de kalın sağlıcakla.
Saygılarımla,