Üniversitelerin lisans programlarında olduğu gibi iki yıllık önlisans bölümlerinin kontenjanlarında da öncelik üretimde değil, hizmetlerde. Yüksek öğretim kurumlarının 2 yıllık önlisans programları, temelde mesleki eğitim almış eleman ihtiyacını karşılama amacı güdüyor. Bu programların kontenjanlarındaki değişimin yönü, yöneticilerin istihdamı nitelik ve nicelik olarak hangi alanlarda daha fazla geliştirmek istediklerini ortaya koyuyor.
Bu açıdan baktığımızda hükümet ve Yüksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) sanayi başta olmak üzere üretime dönük meslek eğitimi almış teknik eleman sayısını artırmak yerine, hizmet sektörlerinde veya işletmelerin hizmet bölümlerinde çalışacak eleman sayısını artırmaya ağırlık verdiği görülüyor.
2014 döneminde üniversitelerin lisans programlarının toplam kontenjanı yüzde 3.84 azalırken, iki yıllık önlisans bölümlerinin kontenjanı yüzde 25.45 arttı. Buna rağmen üretime dönük meslek eğitimi almış nitelikli eleman yetiştiren meslek yüksek okullarının kontenjanı yüzde 5.05 azaldı. Teknik eleman yetiştiren bölümlerinin toplam önlisans kontenjanı içindeki payı, 7.56 puan birden düşerek yüzde 31.12’den yüzde 23.56’ya indi.
Tarım ve hayvancılıkta teknik eleman yetiştiren önlisans bölümlerinin kontenjanı da yüzde 7.01 azaldı. El sanatlarında da durum farklı değil. El sanatları alanında eğitim veren önlisans bölümlerinin kontenjanı, geçen yıla göre yüzde 27.38 düştü.
Buna karşın sekreterlik, kuaförlük, turizm ve ulaştırma gibi alanlara yönelik mesleki eğitim almış eleman yetiştiren önlisans bölümlerinin kontenjanı yüzde 23.92 arttı. Sağlık sektörü için eleman yetiştiren önlisans bülümlerinin kontenjanı ise yüzde 42.29’luk bir sıçrama yaptı. Sağlık elemanı yetiştiren bölümlerin toplam önlisans kontenjanları içindeki payı geçen yıla göre 1.75 puan artarak yüzde 13.06’dan yüzde 14.82’ye çıktı.
Sigortacılık, maliye, muhasebe ve işletme yönetimi için yardımcı ara eleman yetiştiren önlisans programlarının toplam kontenjanı da yüzde 21.15 gibi ciddi bir artış gerçekleştirdi. İletişim alanındaki kontenjan artışı yüzde 86.12’yi buldu.
Gardiyan ve mübaşir gibi adalet hizmetlerine yönelik eleman yetiştiren bölümlerdeki yüzde 63.71’lik düşüş, geçmiş yıllardaki hızlı artışın ardından gelen bir normalleşme adımı.
Hizmetlere yönelik eleman yetiştiren bölümlerin özellikle açıköğretim bölümlerine, sık sık açıklanan kontenjanlardan da fazla öğrenci yerleştiriliyor. Bu ihtimal de hesaba katıldığında üretime dönük eleman yetiştiren bölümler aleyhine olan fark daha da artabilir.