Medyaya yansıyan ilk haberlerde haberlere Hükümetin, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) 16 iştirakinin hepsinde aynı anda denetim başlatlattığı,TOBB iştiraklerinin ilk defa denetimden geçeceği belirtiliyordu.
Daha sonraki haberlerden denetimin 16 iştirakde birden değil, sadece 4 iştirakde başlatıldığı öğrenildi.
Sanayi Bakanlığı müfettişlerinin (1) KOBİ Girişim Sermayesi ve Yatırım Ortaklığı AŞ, (2)Kredi Garanti Fonu AŞ, (3) İstanbul Dünya Ticaret Merkezi AŞ ve (4) Gümrük Turizm İşletmeleri AŞ'nin hesaplarını denetlemekte olduğu, incelemelerde muhasebe kayıtları ve harcamaların kontrolden geçirildiği açıklandı.
Odalar Birliği'ne yönelik incelemeyi değerlendiren Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, anonim şirketlerin denetiminin, Türk Ticaret Kanunu'yla bakanlığına verilmiş bir görev olduğunu belirterek, ''Denetimlerdeki esas yaklaşım, yönlendirici eğitici bir denetim olmasıdır." dedi
Kanun çerçevesinde hükümet kurum ve kuruluşları, kişileri denetletebilir. Denetim, kamuda düzenin önemli bir zorunluluğudur. Şeffaflık sağlar. Fakat denetimin yolu yordamı vardır.
Ancak, bugüne kadar hükümetlerin denetim görev ve sorumluluğunu, gücünü, farklı amaçlarla kullandıkları da bir gerçektir.
Bazı durumlarda korkutma, bazı durumlarda sindirme, bazı durumlarda da cezalandırma amacı güden örnekler görülmüştür.
Kanunda TOBB'un iştiraklerinin denetlenme şekilleri belirlenmiştir.
Medyada yer alan haberlere göre, 5174 sayılı TOBB yasasının 100. maddesi ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na verilen "Oda, borsa ve birlikleri denetleme" yetkisi , "bunların bağlı ve ilgili kuruluşlarını" da içerecek şekilde genişletilmiştir.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın ise A.Ş. statüsündeki TOBB şirketlerindeki denetimi Türk Ticaret Kanunu 274. maddesinde yer alan "Anonim şirketlerinin muameleleri, bir tüzük ile tayin olunacak şekilde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ticaret müfettişleri tarafından denetlenir. Denetim, bilançonun açıklık ve doğruluk esasları çerçevesinde yapılacak incelemeyi de kapsar" hükmüne dayalı olarak başlattığı belirtilmektedir.
Dikkati çeken denetimin şirketlerde aynı anda başlatılması ve de denetimin Başbakanın TOBB Başkanı ile arasının soğuması ile aynı günlere rastlamasıdır.
TOBB Başkanının adının başbakan adayı olarak ortalıkta dolaşmasının, TOBB Başkanının istihdam konusunda Hükümet ile görüş ayrılığına düşmesinin bu denetimin nedeni olduğu ileri sürülmektedir.
TOBB İştiraki şirketler son yıllarda etkin hale getirilmiştir.
Vatan Gazetesi'nde Gülümhan Gülten bu 16 şirket hakkında şu bilgileri vermiştir:
. Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş. (2005 yılında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile 137 Oda ve Borsanın ortaklığı ile kuruldu)
. Kredi Garanti Fonu A.Ş. (1991 yılında kuruldu. Ancak geçtiğimiz yıl etkin hale getirildi)
. KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. (KOBİAŞ),
. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) A.Ş. (2002 yılında ticaret siciline tescil edildi ve 2005 yılında açıldı)
. TOBB-BİS Organize Sanayi ve Teknoloji Bölgeleri A.Ş. (2005 yılında kuruldu)
. UMAT Gümrük ve Turizm İşletmeleri Turizm A.Ş.(2001 yılında kuruldu. Ancak 2006 yılında sermaye artırarak etkin hale getirildi)
. Umumi Mağazalar Türk A.Ş. (1986 yılından itibaren antrepoculuk faaliyetlerine başlayan şirket, son birkaç yılda etkin hale geldi)
. Kocaeli ABİGEM A.Ş.
. Gaziantep ABİGEM Danışmanlık ve Eğitim A.Ş.
. İzmir ABİGEM Danışmanlık ve Özel Eğitim A.Ş.
. GAP GİDEM Danışmanlık, Eğitim, Organizasyon ve Fuarcılık Ltd. Şti.
. Gelişen İşletmeler Piyasaları (GİP) A.Ş.
. İstanbul Dünya Ticaret Merkezi (İDTM) A.Ş.
. TOBTİM Uluslararası Ticaret Merkezleri (TOBTİM) A.Ş.
. Formula İstanbul Yatırım A.Ş. (FİYAŞ),
. İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat Etkinlikleri A.Ş. (İZFAŞ)
Tekrarda yarar vardır. Şirketlerin denetimi normaldir. Dikkati çeken, denetimin zamanlaması ve kapsamı nedeniyle, ortaya çıkan kuşkulardır.