Eğitimin farkı
"Bizim petrol veya benzeri bir zenginliğimiz yok. Bilgi, halkımızın sahip olduğu tek zenginlik." Bunu söyleyen Hannele Frants, Finlandiya'daki bir okulun müdürü. Bunu söyleme hakkı da var. Finlandiya bilgiye, okula önem veren ve de bunun hakkını veren bir ülke.
OECD'nin PISA (Programme for International Student Assessment) diye bir projesi var. Bu projede her 3 yılda bir 15 yaşındaki çocuklar arasında bir değerlendirme yapılıyor. Zorunlu eğitim sonuna doğru acaba çocuklar topluma katılmaya hazırlar mı, gereken bilgi ve beceriyi kazanmışlar mı diye fen, matematik ve okuma konusunda sınava giriyorlar. Sonuçları açıklanan son 2006 araştırmasına arasında Türkiye'nin bulunduğu 57 ülke ve 400 bin öğrenci katılmış. Bu sınavların sonuçları şöyle: Fende Finlandiya 1., Türkiye 44. sırada; matematikte Finlandiya 2., Türkiye 43. sırada; okumada Finlandiya 2., Türkiye 37. sırada. İki toplumun farkı başka bazı rakamlarda da görülüyor. Örneğin, Finlandiya'da kişi başına düşen milli gelir 35 bin 550 dolar iken Türkiye'de 4 bin 190 dolar. Finlandiya'nın hiç dış borcu yok, Türkiye'nin dış borcu 161.6 milyar dolar. Finlandiya'da ömür beklentisi erkekler için 76 yıl, kadınlar için 82.4 yıl. Buna karşılık Türkiye'deki rakamlar 67.5 yıl ve 72 yıl.
Bilgi, zenginlik demektir. Okullar ise bilgi ve beceri transferinin yapıldığı yerdir. Okul bir diploma fabrikası değildir. Okulda eğitimin hakkını vermek gerekir. Okulda öğretmen dahil her faktör önemlidir. Ama okullarda müdürler hayati değer taşır. Çünkü müdür, okul iklimini öğrenmeye uygun hale getirecek kişidir. Geçen haftaki yazımda müdürün işinin zor olduğunu belirtmiştim. Acaba bu zor görevin altından kalkacak ve okul gemisini bilgi çağının uzayında başarıya taşıyacak bir müdürde, super kaptanda bulunması gereken özellikler nedir? Bu yazımda bunun cevabını vermeye çalışacağım.
1- Vizyon sahibi
Bir yönetici olarak müdür hayal edebilmelidir. Kurumun gelecekte nerde olması gerektiğini görebilmelidir. Vizyonu olmayan yönetici rüzgardaki toz parçası gibidir. En ufak bir esintide yönü değişebilir. Vizyon, kolayca elde edilen bir nitelik değildir. Ancak belli görgü ve bilgi alt-yapısı ile oluşur. Bu nedenle müdür, öğrenme kanalı her zaman açık birisi olmalıdır.
2- Misyonu olan
Yöneticinin, başında bulunduğu kurumla ilgili bir misyonunun olması gerekir. Misyon, vizyon ışığında belirlenen, varılmak istenen somut hedeftir. Okuldaki tüm faaliyetler bu misyona hizmet edecek nitelikte olmalıdır.
3- Stratejik düşünebilen
Strateji, hedefe gidecek yolu belirler. Yönetici, ana hedefe varacak yolları döşer. Ekibini bu yollardan hedefe götürür. Stratejik düşünce yapısına sahip olmayan yönetici, uzun dönemli düşünemez; günlük olaylar içinde kaybolur.
4- Sağlıklı karar verebilen ve kararlı
Yönetici, karar veren kişidir. Karar verirken sorunu tanımlama, problemi analiz etme, seçenekleri bulma ve değerlendirme yaparak en uygunu seçme belli bir analitik alt-yapı gerektirir. Doğru kararı verme alt-yapısına sahip olmak kadar, karar verebilmek ve de kararlı olmak önemli bir niteliktir. Kararlı olmak güven tesis etmek açısından büyük değer taşır.
5- Güvenilir
İnsanlar sağlam kişiliklere güven duyarlar. Bir yönetici çevresine güven duygusu yaymalıdır. Özü sözü bir olmak, sözünün arkasında durmak, tutarlı olmak, adaletli olmak güven tesis etmekteki önemli yapı taşlarıdır.
6- İletişim becerisi güçlü
Müdür, öğrencisinden velisine, bürokrasiden öğretmenine kadar herkesle iletişim halinde olmak zorundadır. İletişim konusunda birinci öncelik dinleme becerisindedir. Dinlemesini bilmeyen yönetici eksik enformasyon toplar. Dinlemeyen yönetici kimse ile iyi ilişkiler kuramaz. Yönetici duygu ve düşüncelerini en etkin biçimde ve kişileri etkileyici bir biçimde ifade edebilmelidir.
7- Empati kurabilen
Müdür, öğrencisinden velisine, bürokrasiden öğretmenine kadar ilişkide olduğu herkesle empati kurabilmelidir. Karşıdaki kişinin sorunlarını anlayabilmek ve çözebilmek için kendisini onların yerine koyabilmeli, sorunlarına onların açısından bakabilmelidir.
8- Moral veren, morali bozulmayan
Eğitim, dikenli bir yoldur. Uzun soluk ister. Bu yolculuk sırasında çeşitli hayal kırıklıkları yaşanabilir. Müdür, moralini bozmamalıdır. Müdür, öğrencisine, öğretmenine, velisine umut dağıtan ve onlara gerektiğinde moral veren bir moral hocasıdır.
9- Delege eden
Müdür süper kaptan dedik. Ama süper kaptan her şeyi kendi yapmaz. Müdür, bir orkestra şefi gibi yönetir. Etkin ve verimli yönetim için yetki devreder; bazı görevleri delege eder.
Sonuç
Düşünün bakalım, öğrenci iken müdürleriniz nasıldı? Ya şimdi, çocuklarınızın gittiği okullardaki müdürler yukarıdaki özelliklere sahip mi?