Hani biraz enflasyonu çağrıştırır gibi oldu; ama, neyi kastettiğimiz belli. Görünen o ki, ocak ayı ithalatı 10 milyar doların altında kalacak, hatta 9 milyar dolara bile ulaşmayacak. Böylece ithalatta üç yıl önceki düzeylere dönülmüş olacak.
İthalata ilişkin bu tahminimiz neye mi dayanıyor; yanıtı basit, dış ticaret vergilerinde ortaya çıkan ve neredeyse üçte bire yaklaşan düşüşlere. Gümrük vergisinin yılın tümünde yüzde 26.8 artacağını öngördük, ancak ocakta yüzde 17.7 gerileme oldu; ithalde alınan KDV'nin yılın tümünde yüzde 26.8 artacağını hedefledik, ancak yılın ilk ayında yüzde 30.2 gerilemeyle karşı karşıya kaldık. Dış ticaretten alınan toplam vergilerde de yüzde 28.3'lük artış öngörüsüne karşılık ilk ayı yüzde 29.1'lik düşüşle kapattık.
2008 yılı boyunca gerçekleşen aylık ithalatı, aylık ortalama dolar kurunu, yine aylık olarak gümrük vergisi, ithalde alınan KDV ve toplam dış ticaret vergilerini harmanlayarak bir baz oluşturur ve bu buradan yola çıkarak elde ettiğimiz oranlara ocak ayının vergi gelirlerini ve dolar kurunu uygularsak karşımıza çıkan tablonun özeti şu:
"Ocak ayındaki ithalat 8 ila 8.5 milyar dolar arasında beklenmeli, 9 milyar dolara ulaşılması ise sürpriz sayılmalı."
Ocak ayı ithalatı 8.5 milyar dolar civarında kalırsa, geçen yılın aynı ayındaki 16.3 milyar dolara göre neredeyse yüzde 50 gerilemiş olacak. Ayrıca, tek haneye inecek ocak ayı gerçekleşmesiyle birlikte, ithalatta üç yıl öncesine dönülecek. 2006 yılının ilk iki ayındaki ithalat 8.1 ve 9.8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, sonrasında ise aylık ithalat hep çift haneli seyretmiş, geçen temmuzda ise 20.6 milyar dolarla 20 milyar eşiği aşılmıştı.
Yılın ilk ayında 8.5 milyar dolar civarında kalması beklenen ithalattan yola çıkarak, yılın tümü için bir tahminde bulunmak yanıltıcı olur. Hele hele 8.5 çarpı 12 gibi bir yaklaşım, hiç gerçekçi değil. Ocak ayında krizi tüm şiddetiyle yaşadık ve bu yüzden ithalat adeta dip yaptı. TÜİK 27 Şubat Cuma günü saat 17.00'de ocak ayının detaylı rakamlarını açıkladığında ara mal ithalatının nasıl düştüğünü, içerideki üretimin sekteye uğramasının ithalatı nasıl gerilettiğini göreceğiz. Bu açıklama yalnızca ithalatın gerilemesini de göstermeyecek kuşkusuz, ihracattaki gerileme de resmi rakamlara dökülmüş olacak. Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne göre ocak ayı ihracat 7.1 milyar dolara yaklaştı. Ancak, TÜİK'in rakamlarının daha düşük gelmesi ve ocak ayı ihracatının 5.5-6 milyar dolar arasında açıklanması bekleniyor.
Yukarıda belirttik; bir kez daha vurgulayalım. Dış ticarette ocak ayında rekor düşüşe işaret edecek bu rakamları yılın tümüne iblağ etmek hiç doğru olmaz. Zaman içinde ihracatın da, ithalatın da ocak ayındaki düzeye göre artış gösterdiğini izleyeceğiz. Ancak bu ne zaman gerçekleşir; işte onu şimdilik kimse kestiremiyor.
Çünkü bu kriz de bir şekilde bitecek. Ekonomik krizlerden iki türlü çıkış var; ya V şeklinde dibe oturup hızlı bir çıkış yaşanabilir ya da U şeklinde geniş tabanlı bir çıkış. 2001 krizi büyük ölçüde V'yi andıran bir çıkıştı, çünkü koşullar şimdikinden çok farklıydı. O krizi biz yaratmıştık ve yalnızca biz yaşıyorduk. Oysa şimdi tüm dünyanın krizde olduğunu dikkate alırsak, V söz konusu değil, olsa olsa uzun tabanlı bir U'dan söz edebiliriz. Kimilerinin ileri sürdüğü gibi L şeklinde bir gidiş, yani dibe oturup hep orada kalmak ise kesinlikle söz konusu olamaz. Bu krizden de bir şekilde ve bir süre sonra mutlaka çıkılacak, ama U'nun tabanında ezilen ve canı yanan da çok olacak. İşte U'nun tabanı ne kadar uzun olursa dış ticaret de o ölçüde düşük seyredecek, daha sonra artmaya başlayacak.