Nüfus artışı ve işsizlik, kolkola…

Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı ağustos ayına ilişkin işgücü istatistiklerinde sürpriz yok. İşsizlik oranı ağustosta temmuzdan daha yüksek. Oran yüzde 13.4 düzeyinde. Bu artışın, ağustosla sınırlı kalmayacağını ve 2010 yılının şubatına kadar sürecek bir tırmanışın başladığını da söyleyebiliriz. Artık, 2010 şubatında bu yıl şubatta gördüğümüz yüzde 16.1'lik Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırar mıyız, yoksa daha düşük bir gerçekleşme mi olur, bilinmez. Ama tırmanış başladı.

Bu tırmanış, mevsimsel etkenlerden kaynaklanıyor. Toplam istihdamda yaz aylarında dörtte birden fazla paya sahip olan tarım, kış aylarında beşte bir paya doğru geri çekilince işsizlik oranı da zirveye çıkıyor.

TÜİK'in verilerinde ilk bakışta sanki yanlışmış izlenimi veren detaylar var. Örneğin, ağustostan ağustosa son bir yılda istihdam edilenlerin sayısı 40 bin kişi artmış, ama işsiz sayısındaki artış tam 927 bin kişi. Acaba bu bir milyona yakın artışın kaynağı ne? Yanıt, TÜİK'in açıklamasında yer alan tablonun içinde gizli. Son bir yılda 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 873 bin kişilik artış göstermiş.

Türkiye'nin işsizliği azaltabilmesi için önünde iki seçenek var; ya nüfus artış hızı yavaşlatılacak ya da her yıl nüfus artış hızından daha fazla sayıda iş alanı yaratılacak. Nüfus artış hızını bugünden yarına azaltmak mümkün olmadığına, hatta bu yönde bir çaba gösterilmesi şöyle dursun, artış daha da teşvik edildiğine göre, yapılması gereken iş alanlarındaki artışı hızlandırmak. Bu da öyle hele bu koşullarda kolaylıkla gerçekleştirilebilecek bir şey değil. Sonuç yalın olarak karşımızda yani; işsizlikle boğuşmaya daha uzun yıllar devam edeceğiz.

Bir yandan işgücü piyasasına girmeye hazır, hatta girmek zorunda olan nüfus her yıl bir milyona yakın artacak, bir yandan da küresel kriz yüzünden işgücü piyasasına girişlerde yoğunlaşma olacak. Eskiden 15 ve yukarı yaştaki nüfusta görülen artışın tümü işgücü piyasasını zorlamazdı, ama şimdi koşullar farklı, koşullar insanları çalışmaya, iş aramaya itiyor.

Geçen yıl ağustosta işgücüne katılma oranı yüzde 48.3 düzeyindeydi. Oran bu yıl bir puanlık artışla yüzde 49.3'e yükseldi. Bu, krizle birlikte yoksullaşmanın ve gelecek kaygısının artmasının insanları çalışmaya ittiğini gösteren bir değişim. Aslında, işgücüne katılma oranı bizde bu bir puanlık artışa rağmen, Batı ülkelerinin ve Japonya'nın çok çok gerisinde. Örneğin bizde kadınlarda yüzde 27'ler dolayında bulunan işgücüne katılma oranı AB ülkeleri ortalamasında yüzde 55'lerde. Gelişmiş ülkelerde toplam işgücüne katılma oranı da yüzde 70-75'lerde seyrediyor. 

İşgücüne katılma oranının yüksek seyretmesi gelişmişliğin bir göstergesi olmakla birlikte, bu yükselme işsiz sayısının ve işsizlik oranının büyük görünmesine yol açıyor. İşgücüne katılma oranı bu yıl da geçen yılki yüzde 48.3'te oluşsaydı, işsizlik oranı yüzde 11.6'lar düzeyinde kalacaktı.

Yeniden son bir yıldaki istihdam artışına dönersek… Toplam istihdamda 40 bin kişilik artış olduğunu belirtmiştik. Bu dönemde tarım istihdamında 232 bin, hizmetlerde 141 bin, inşaatta 36 bin artış oldu, sanayide istihdam edilenlerin sayısı ise 369 bin kişi azaldı.

Sanayide istihdam edilenlerin sayısında bir yılda 369 bin kişilik azalma oldu, ancak sanayinin en ağırlıklı ve önemli alt dalı olan imalat sanayindeki istihdamın aydan aya artıyor olması dikkat çekiyor. İmalat sanayinde çalışanların sayısı, geçen yılın aralık ayında 4 milyon 90 bin düzeyinde bulunuyordu. İstihdam, ocakta 3 milyon 950 bine indi. Gerileme nisana kadar sürdü. İmalat sanayindeki istihdam şubatta 3 milyon 880 bin, martta 3 milyon 827 bin, nisanda 3 milyon 814 bin oldu.

Mayısla birlikte çıkış başladı. İmalat sanayi istihdamı mayısta 3 milyon 829 bine, haziranda 3 milyon 867 bine, temmuzda 3 milyon 963 bine ve ağustosta 3 milyon 976 bine yükseldi. İstihdamla ilgili bir dizi olumsuz veri arasında detaylar arasında kalmış gibi görünen imalat sanayindeki bu tablo umut verici.