Serbest Kürsü Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hikmet ÇİNÇİN
Asrın felaketi olarak tarihe geçen depremlerden sonra hayatın normalleşmesi için çok daha fazla zamana ihtiyaç vardır. Depremler sonucunda meydana gelen yıkımların büyüklüğü ve oluşan mağduriyetin göz önünde bulundurularak gerekli düzenlenmelerin yapılması elzem ve acil bir ihtiyaç haline gelmiştir.
Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefler için ilan edilen ‘Mücbir Sebep’ hali 31.08.2024 günü sonu itibarıyla sona erecektir.
Mücbir sebep hali; verilmesi gereken vergi beyannameleri ve bildirimlerinin verilme sürelerini, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerini, deprem tarihinden önce tahakkuk etmiş, ödeme süresi mücbir sebep hali ilan edilen süreye rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresini, 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksit ödeme süresini ve 2024 yılı motorlu taşıtlar vergisinin birinci taksit ödeme süresini, deprem tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep halinin başladığı tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresini kapsamaktadır.
Bilindiği üzere 06.02.2023 tarihinde on binlerce insanımızın hayatını kaybettiği, yüzbinlerce insanımızın çeşitli sebeplerle sakat kaldığı ve sayısız insanımızın yerinden yurdundan olmasına ve uzunca yıllar unutulmayacak yıkıma sebep olan depremler gerçekleşmiştir.
Deprem yaralarının en kısa zamanda sarılması hepimizin temennisi ve beklentisidir. Bizler, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası, Malatya Ticaret ve Sanayi Odası, İslâhiye Ticaret ve Sanayi Odası olarak ortak bir basın bülteni yayımladık.
Bu kapsamda; depremden en çok etkilenen il / ilçelerde, hayat henüz normale dönmemiştir. Şartlar ve koşullar yeniden normale dönene kadar, esnaflarımız yeni iş yerlerine kavuşuncaya kadar mücbir sebep süresi mutlak suretle uzatılmalıdır.
Hatay’da gerçekleştirdiğimiz ortak basın toplantısı sonrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan mücbir sebep halinin uzatılması için gereken şartlar ve istenen bireysel başvuru şekli kafa karışıklığına yol açmaktadır. Mücbir sebep hali bu bölgede, kayıtsız şartsız uzatılmalıdır. Olağan dönemler için yayınlanmış yasa ve yönetmeliklerin, asrın felaketi diye adlandırılan 6 Şubat depreminin yarattığı sıkıntıları gidermesi beklenemez.
Deprem ile birlikte yeni sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlar ve sıkıntılar ortaya çıkmıştır. Bölgenin ihtiyacına dönük yasa ve yönetmelikler acilen yayınlanmalıdır. Deprem illerine özel teşvik düzenlemeleri hayata geçirilmelidir. Deprem illerindeki küçük esnafa ve serbest meslek erbaplarına yeni finansman paketleri hazırlanmalıdır. Depremzede işletmelere SGK ve BAĞKUR prim muafiyeti getirilmelidir. Depremin verdiği sorunların yanında işgücünde problem yaşayan işletmelere personel istihdam desteği sağlanmalıdır.
Deprem bölgesinde faaliyet gösteren işletmeler enflasyon düzeltmesi uygulamasından muaf tutulmalıdır. Deprem bölgesindeki mükellefler için sermaye kaybı ve borca batık olma durumuna ilişkin yeni düzenlemeler hayata geçirilmelidir. Bölgemizdeki firmaların büyük bir kısmı küçük ve orta ölçekte olup faaliyetini güç şartlar altında devam ettirmektedirler bu nedenle, deprem bölgesi şehirlerde enflasyon düzeltmesi uygulaması yıllık ve ihtiyarı olmalıdır.
Kredi garanti fonu tarafından deprem bölgesinde kullanılan kredi faiz oranlarının yeniden değerlendirilmesi, uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Deprem illerindeki mükelleflerin KDV iade süreçleri hızlandırılmalıdır. Deprem illerinde zayi belgesi müracaatını yapamamış olan mükelleflere yeni bir ek süre tanınması, zayi olan defterlerin noter onayının yapılmasının sağlanması ve takdir komisyonlarının etkinliğinin arttırılması sağlanmalıdır.
Asrın felaketi olarak tarihe geçen depremlerden sonra hayatın normalleşmesi için çok daha fazla zamana ihtiyaç vardır. Depremler sonucunda meydana gelen yıkımların büyüklüğü ve oluşan mağduriyetin göz önünde bulundurularak gerekli düzenlenmelerin yapılması elzem ve acil bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bölge oda başkanları olarak bizler şehrimizi terk etmeyecek, yıkılan şehirlerimizi eskisinden daha iyi hale getirene kadar çalışmalarımıza devam edeceğiz. Asrın felaketinin yaralarını, ancak asrın dayanışmasıyla sarabiliriz.
Deprem nedeniyle araçları hurdaya ayrılan vatandaşlarımıza, yeni araç alımlarında ÖTV ve KDV indirimi uygulanmalıdır. Rezerv alan dışında kalan imarlı parsellerin yerinde dönüşümü için verilen750 bin TL hibe 750.000 TL kredi ödemesi günümüz enflasyonist ortam ve deprem etkisiyle oluşan ekonomik şartlar gibi nedenlerden ötürü yetersiz kalmaktadır.
Destek tutarları mutlak surette güncellenmelidir. Ek ihtiyaç duyulan nakit desteği için uygun faizli banka kredileri devreye sokulmalıdır. İnşaat sektöründe İşgücü göçü yaşanması sebebiyle oluşan maliyet artışları SGK prim muafiyeti ile desteklenmelidir.
Damga Vergisi, Emlak Vergisi, MTV, ÇTV, harç, ücret vb. mali yükümlülükler belli bir süre alınmamalı veya indirimli uygulanmalıdır. Deprem illerinde bulunan mükellefler ile burada yeni yatırım yapacak müteşebbisler için amortisman oranları yüzde 50 artırımlı uygulanmalıdır. Deprem ile birlikte çok zor duruma düşen şehirlerimizde, teşvik belgesi kapsamında yapılacak yatırımlarda yüzde 100 vergi indirimi uygulaması tekrar getirilmelidir. Bu uygulama Yatırım yapmaya devam eden, ya da yeni yatırım yapacak işverenlerimizin elini güçlendirecek ve deprem bölgesi şehirlere yatırım yapmayı nispetten cazip hale getirecektir. Yatak sayılarında ciddi düşüş olan bölgemizde yeni turizm yatırımları uygun finansman paketleriyle desteklenmelidir.
Deprem İllerinde bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için vergi oranları indirimli uygulanmalıdır. Deprem bölgesinde gerçekleştirilecek konut teslimlerine indirimli KDV oranı uygulamasına devam edilmelidir. Mali müşavirlerin beyanları doğru verebilmesi adına depremde zarar gören işletmeler için uygulanacak işlemler için açık ve net bir yol haritası ile belirlenmelidir. Vergisel herhangi bir sonuç doğurmayan 2022 ve 2023 yılı yevmiye defter kapanış tasdiklerinden deprem bölgesi mükellefleri muaf tutulmalıdır.