Kaçakçılık fiilleri ve yaptırımları ile kaçakçılığı önleme, izleme, araştırma usûl ve esaslarını belirlemek amacıyla çıkarılan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda 5911 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile önemli değişiklikler yapılmış bunuyor.
Kanunun, kaçakçılık fiillerinin yer aldığı 3. madde büyük oranda değiştirilmiş, değişiklikten daha önce fiiller, ceza ve kabahatler olarak ikiye ayrılmışken, yapılan değişikliklerle kabahat fiilleri 5607 sayılı Kanun kapsamından çıkarılarak yine 6455 sayılı Kanun ile bir takım değişikliklerle Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiş bulunuyor.
Daha önce suç olarak düzenlenen fiillere ilave olarak tütün ve tütün mamulleri, akaryakıt ürünleri, alkol ve alkollü içeceklerle ilgili yeni kaçakçılık suçları maddede belirtiliyor.
Bunun dışında önemli bir durum da NİTELİKLİ HALLER düzenlemesidir. Dış ticaretle uğraşanların menfaatleri gereği bilmek zorunda oldukları bu düzenleme ağır yaptırımlara ne gibi hallerde başvurulacağını belirtiyor.
Ceza Hukuku bakımından, herhangi bir suçun daha ağır veya daha hafif olarak nitelendirilmesini sağlayan ve dolayısıyla suçun temel şekline göre suçu işleyen kişiye daha az veya daha çok ceza verilmesini gerektiren durumlar nitelikli hal şeklinde ifade ediliyor. 5607 sayılı Kanunda da buna paralel olarak nitelikli haller kavramı kullanılıyor.
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre nitelikli haller şöyle belirtiliyor;
Örgütlü Kaçakçılık
Kaçakçılık fiillerinden birini veya birkaçını bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat arttırılıyor. TCK’da örgütün detaylı olarak tanımının yapılması sebebiyle toplu kaçakçılık ile örgütlü kaçakçılık arasındaki ayrım daha net olarak ortaya konulmuş oluyor.
Kaçakçılık suçu bakımından, örgütün üye sayısının en az üç veya daha fazla kişi olması gerekiyor. Keza; üyeler arasında gevşek de olsa hiyerarşik bir bağ bulunması aranıyor. Ayrıca; suç işlemek amacı etrafında fiili bir birleşme olması, örgüt niteliği itibariyle devamlılığının bulunması, amaçlanan suçları işlemeye elverişli, üye, araç ve gerece sahip olunması gerekiyor.
Toplu kaçakçılık
Kanunda tanımlanan suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında arttırılıyor. Toplu kaçakçılık durumu ile örgütlü kaçakçılık en çok karıştırılabilecek nitelik gösteriyor. Toplu suçlarda önem taşıyan kavram “bağlılık” kuralı oluyor. Türk Ceza Kanunu’nda yer almayan toplu suç kavramı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer veriliyor. Buna göre; “aralarında iştirak iradesi bulunmasa da üç veya daha fazla kişi tarafından işlenen suç” olarak tanımlanmış bulunuyor. Bu anlamda toplu kaçakçılık 5607 sayılı Kanunda CMK’da yer alan tanıma paralel bir düzenleme öngörülüyor.
Tüzel kişiler ve kaçakçılık
5607 sayılı Kanunun 4. maddesinin 3. fıkrasına göre; Kanunda tanımlanan suçların, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunuyor. Böylece bu suç da nitelikli bir hal almış oluyor.
Görevliler, meslek ve sanat mensupları ve kaçakçılık
Kanunda tanımlanan suçların, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek, araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi hali de nitelikli bir hal oluyor. Verilecek ceza yarı oranında arttırılıyor.
Belgede sahtecilik ve kaçakçılık
Kanunda tanımlanan suçların belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunuyor.
Görevlilerin kaçakçılığa kasten göz yumması
Mülki amirler, Gümrük personeli ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı personelin kaçakçılık suçlarının içinde olmaları hali de nitelikli bir hal anlamına geliyor ve ceza arttırılıyor.
Kamusal tehdit ve kaçakçılık
Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, verilecek hapis cezasının on yıldan az olamayacağı belirtiliyor.
Kaçak akaryakıt satışı ve düzenekler
Kaçak akaryakıt satışının, sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipman kullanılarak gerçekleştirilmesi halinde verilecek cezalar iki kat artırılıyor. Bu konularda, detaylı bilgilere ulaşmak isteyenler Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Haldun Yağan’ın Yeni Gümrük Müfettişleri Derneğinin dergisine bakabilirler. Esasen, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ruhunu tüm yönleriyle irdeleyen ve yeni değişiklikleri ve uygulamaları tüm yönleri ile değerlendiren yeni bir kitap çıktığını belirtmeliyim. Daha önce, Başmüfettişlik yapan ve Hukuk Fakültesi mezunu da olan ve halen İzmir Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünü yürüten Kaptan Kılıç’ın yazdığı “Kaçakçılık Suiçları-Gümrük Kabahatleri ve Gümrük Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları” isimli kitap(Gazi Kitabevi) gümrük ve dış ticaret alanında faaliyet gösterenlere rehber olacak bir nitelik taşıyor. Aman dikkat, yanlış yapan yanıyor. Doğrusunu bilmek gerekiyor.