Dünya gazetesindeki yazılarımıza aşına olanlar bilir ki, nerdeyse 15 yıldır sürekli vurgu yaptığımız konulardan biri de, "proje-odaklı algılama" dır.
Devlet Bakanı Zafer Çağlayan'ın geçen hafta yaptığı açıklamalar "proje bazlı destek" sistemine dayanıyordu. Toplantıyı izledikten sonra yaptığımız değerlendirmede "Niyet güçlü, yaklaşım doğru" başlığını koymamızın nedeni, siyasi iradenin kullandığı dilin "proje-odaklı algılama" aşamasına geçildiğini göstermesi idi.
Proje-odaklı algılamayı, düşünmeyi, öğrenmeyi, öngörmeyi ve önlem almayı niçin önemli buluyoruz?
Proje-odaklı algılamanın üç ayağı var: Ayaklardan ilki, arındırılmış veri, enformasyon ve bilgiye dayanmasıdır. İkincisi, bir değeri başka bir değer yaratmak için dönüştürürken insan ve sermaye kaynaklarının koordinasyonudur.Üçüncüsü da, enerjimizi ve güçlerimizi dağıtmadan amaç ve hedefler üzerine odaklamadır
Proje odaklı iş yapmayı üstün kılan özellikler enformasyon, koordinasyon ve odaklanmada saklıdır.
Bireyler, topluluklar ve toplumlar kültürel birikimlerinin sağladığı araçlarla kendilerini başkalarından farklı kıldığına inandıkları değerlerden bir "kimlik inşa" eder. Kimliğimiz, bizim olguları anlama çerçevemizi belirler.
Proje-odaklı algılama aşamasına geçmişsek, yaptığımız ya da yapmak istediğimiz işle ilgili gerekli enformasyonu sağlamadan yola çıkmayız.
Enformasyon
Projeler en azından aşağıda sıralanan arındırılmış enformasyona dayanmalıdır:
- Ele alınan konuya ilişkin belirleyici eğilimler nelerdir?
- Eğilimler hangi fırsatları ve tehlikeleri yaratıyor?
- Fırsatları en çoğa çıkarmanın, tehlikeleri en az hasarla atlatmanın yol ve yordamı nedir?
- Bizim olanak ve kısıtlarımız nelerdir?
- Yapmak istediğimiz işin içinde olmamızın bizim için var olma ve yok olma sınırları nedir?
- Yaratmak istediğimiz sonuç nedir?
- Yaratmak istediğimiz sonuçlara ulaşabilme ve erişebilme olasılıkları nedir?
Koordinasyon
Derlediğimiz enformasyon bizim hangi değerleri koordine edeceğimizin sınırlarını da çizer :
- Temel kaynağımız olan insan gücünün bilgi, beceri ve yeteneklerini nasıl bir araya getireceğiz?
- Ulaşabileceğimiz yer altı ve yerüstü kaynaklarımız erişmede üstün ve zayıf yönlerimiz nedir?
- Belirleyici güçlerden biri olan devletin kurumlarının bakışı nedir? Hangi kısıtlamaları ve desteklemeleri vardır? Devletin desteklerini en üst düzeyde nasıl değerlendiririz?
- Kamu hangi altyapıları sunarak, yaratmak istediğimiz sonuca katkımızı artırabiliriz?
- Yakın bölgede ve dünyada hangi kaynaklara erişerek işimizi sürdürebiliriz?
- Bizim bilgi, beceri ve yeteneklerimiz kaynak koordinasyonunda ne gibi farklar yaratabilir?
- Olası fayda ve maliyetler ne olabilir? Bir duyarlılık analizi mantığı içinde, alternatif tepkilerimiz ne olmalıdır?
- Bütün kaynakları etkin biçimde nasıl koordine edebiliriz?
Odaklanma
Proje-algılamasının üçüncü ayağını "odaklanma" oluşturur. Odaklanma bağlamında da bazı soruları yanıtlamamız gerekir:
- Yaptığımız iş, bizim için bir ana iş mi, yan iş mi?
- Yan iş gibi algılıyorsak, fırsatları değerlendirememe olasılığı nedir?
- Fizik ve düş gücümüzü yaptığımız iş üzerine odaklayamamanın doğuracağı sakıncalar nelerdir?
- İşimize ayıracağımız emek, zaman ve para konusunda niyetlerimiz ne kadar güçlüdür?
Eğer bir işi proje-odaklı yapıyorsak; öngörme ve önlem almanın enformasyon boyutuna özen gösteririz. Sınırlarını iyi belirler, zamanlamasını iyi yönetebiliriz. Olası gelişmelere karşı alternatif tepki stratejileri geliştirebiliriz. Öngördüklerimizle sapmalar olursa düzeltmeler ve ince ayarlar yapabiliriz. Varlıkları ve güçleri koordine ederek yaratmak istediğimiz sonuca daha kolay ulaşabiliriz…Esneklik ve hızda getireceği olanaklarla, ağ toplumunun asimetrik gelişmelerine yanıt verebiliriz…
Bütün girişimci dostlara, proje-algılaması ve proje-odaklı iş yapma tarazı üzerinde zaman ayırma çağrısı yapıyorum…Günü kurtarmanın ve geleceği inşa etmenin geçerli metodu proje-odaklı çalışabilmedir…
Proje-odaklı iş yapmanın güçlü yanlarından biri de, hedefler ile sapmaları gözetme ve denetme olanağı yaratmasıdır….
Proje odaklı çalışma bilgilenme niyeti, koordine etme özgüveni ve odaklanma sabrı gerektirir…Ve gerçek iş insanı olup olmadığımızın da ölçüsüdür…