Manasız, inanılmayacak olana inanmak yoluyla inancın sağlamlığını ispatlamak: Bu yöntem, bir yöntemse, Tertullian'a dayandırılan credo quia absurdum yolu oluyor. Olaylar 1998 LTCM (Long Term Capital Management, Nobel Ödüllü finans profesörlerinin de ortak olduğu ve süper matematiksel finans modellerine dayanarak işlem yapan bir şirket, bir tür hedge fund) ve Asya-Rusya krizleri sonrası alınan, daha doğrusu alınmayan, önlemler düşünülünce, inanılır gibi değil. Subprime ve Alt-A sınıfı MBS yaklaşık 6 trilyon USD tutarındaki mortgage piyasasının % 26'sını oluşturuyordu. 2005 ve 2006 yıllarında yeni çıkarılan MBS'in %30'uysa subprime ve Alt-A sınıflarında yaratılmıştı. 2000-2007 döneminde agency mortgages 2 katına çıktı (outstanding balances). Ancak subprime ve Alt-A bu dönemde tam 8 kat büyüdü. 2000 sonrası agency MBS payı %80 azaldı ve subprime büyüdü. 2007 sonunda agency payı toplam MBS'in %67'si idi. Non-agency MBS'in (toplamın %33'ü) %76'sı subprime ve Alt-A. ABS CDO 2005-2007 arasında 3 katına çıktı ve ABS CDO US subprime RMBS tarafından işgal edildi. Subprime origination arttıkça subprime RMBS arttı. Ve CDO çıkarımı da ona paralel arttı. Subprime RMBS ABS CDOs içinde giderek artan büyük bir ağırlığa sahip. CDO'larınn yarısından çoğu "structured"..
Fannie ve Freddy dışındaki MBS
İlk 2 sütunda toplam CDO ve structured CDO (ABS CDO) görülüyor. Toplamın yarısından fazlası "structured finance" ürünü (RMBS, CDS, CMO, CMBS vs). Ortadaki 2 sütun "structure" açısından bir sınıflama veriyor. Cash flow CDOs hem varlık, hem de yükümlülükleri tamamen nakit olan (bono gibi) CDO. Hybrid CDO nakit ve sentetik CDOs karışımı. Syntetic CDOs CDS aracıılığıyla koruma satarken nakit varlık satın almıyorlar. Yükümlülük tarafıysa kısmen sentetik. Mezzanine tranches sentetik değil. Grafik 2 verileri gösteriyor.
CDO tranches nereye gitti? Kimlerin elinde? Kısa cevap: Bilinmiyor. Lehman (hâlâ varken) şöyle bir tahmin yapmış: ABCP/SIV asset backed commercial paper conduits ve SIV special investment vehicles oluyor. CDO CP Put Providers eskiden çıkarılmış CDO tranches'ı money market funds tarafından kabul edilebilecek yatırımlara dönüştürüyor. BU CDO vadesini kısaltmak için bir likidite enjeksiyonu (put, 2A-7 Put) yapıyor: Yani uzun durasyonlu bonolar bir put option eklenerek yatırımcının bir vadede kıymeti put çıkaran fona satması na yol açıyor. Bunlar high leverage, off-BS kalemler .
"Shadow banking system" (Gölge bankacılık sistemi) 10.5 trn USD; off BS 5 trn USD tahmin ediliyor ve yaklaşık 5 trn USD bu kalemde nazım hesaplarda, bilanço dışı (off-balance sheet) veya türev enstrümanlarda duruyor. Mezzanine tranches sentetik değil, nakit ödeniyor ve bir SPV'de duruyor. Bu akım SPV'nin kredi swap yükümlülüklerinin teminatı olarak kullanılıyor. Yani çıkarılan menkul kıymetlerin writedown sonucu uğrayacağı potansiyel zararı teminatlandırıyor. Tam sentetik CDOs sentetik subprime riskinin tam odağı ve bu risk ABX suprime endeksinin üzerine yazılan CDS şeklinde vücut bulmakta. Son 2 sütün motivasyon: arbitraj CDOs varlık-yükümlülük arası spread farkından yararlanmak için, (Rating agency created arbitrage). Balance sheet CDOs varlıkları BS'den çıkarma amaçlı.
SIVs (Special Investment Vehicles) aslında o kadar da doğrudan subprime riski taşımıyordu. Home equity loans %2, ABS CDOs %0.28. Ama mali sektör riski %41.5 idi ve bu çok büyük önem taşıdı. Problem yatırımcıların portföy kompozisyonlarını bilememeleriydi. Buna "asimetrik enformasyon" problemi diyoruz. SIV paniği FED öncesi dönemlere benzer, "bank run" tarzı bir paniğe dönüştü. 2007 sonunda öne sürülen "super SIV" çözümü 19. yy clearing houses çözümüne benziyordu.
Şimdi ne olacak? Bu sefer resesyon geliyor ve hem zamana yayılacak, hem de pekçok ülkeyi ve bölgeyi etkileyecek.