DÜNYA’da bu köşede 8 Temmuz 2008 tarihinde yayınlanan yazının başlığı "Nabucco hayal mi?" idi.
O günlerde Nabucco’nun aleyhinde yazı yazanlar azarlanıyordu. Ama zaman geçti. Geçen hafta gazetelerin manşeti Nabucco sizlere ömür. On yıllık Nabucco hayali bitti. Hazar gazı Avrupa’ya Trans-Atlantik Boru Hattı ile güneyden taşınacak" şeklinde idi.
Bu köşede bundan 5 yıl önce şunlar yazılmıştı.
Nabucco boru hattı projesi, Türkmenistan ve Kazakistan petrollerini ve de İran doğalgazını Türkiye üzerinden AB ülkelerine doğalgaz taşımak amacıyla yapılması düşünülen uzun geçişli bir boru hattı taşımacılığı projesidir.
Avrupa'nın en büyük doğalgaz tedarikçisi konumundaki Rusya'dan yapılan sevkiyata alternatif olması içim ABD tarafından desteklenmekte, Rusya ise projenin gerçekleşmemesi için çalışmaktadır.
Proje ABD tarafından desteklenmekte, gerçekleştirilmesi için çalışılmaktadır ama, (1) Boru hattından geçecek petrol ve doğalgaz konusunda henüz anlaşma yoktur. (2) Projenin kârlılığı konusunda ümit yoktur.
2007 yılının ortalarında Rusya'nın, Orta Asya'daki hattın büyük doğalgaz tedarikçileri olan ülkelerle (Kazakistan, Türkmenistan) büyük miktarlarda doğalgaz alım sözleşmeleri imzalayacağını duyurması ile büyük oranda sekteye uğradığı iddia edilmektedir.
Bununla birlikte Alman RWE firmasının Şubat 2008'de Nabucco Şirketi'ne eşit ortak olmasıyla proje güç kazanmıştır. Hattın tam kapasitede kârlı olabilmesi için gereken doğalgaz üretiminin halen İran'a uygulanan ambargo nedeniyle bu ülkeden de sağlanamayacak olması, hattın geleceğinde büyük soru işaretleri oluştursa da ABD hükümeti projenin geleceğine olan iyimser bakışının devam ettiğini açıklamıştır.
Türkiye'den başlayacak olan 3,300 km'lik bir boru hattı temelinin 2010'da atılması öngörülmektedir.
Proje 2002 yılında BOTAŞ (Türkiye) tarafından başlatılmıştır.
Türkiye'den çıktıktan sonra terminal ülke Avusturya'ya kadar sırasıyla Bulgaristan, Romanya ve Macaristan'dan geçecek boru hattı ortakları eşit hisse ile BOTAŞ (Türkiye), Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya), MOL (Macaristan), OMV (Avusturya) ve RWE (Almanya).dir.
İlk hesaplara göre toplam maliyet 4.6 milyar eurodur.
Projenin tamamlanması için Nabucco Gas Pipeline International GmbH adlı firma 2004 yılında Viyana'da kurulmuştur. Yüzde 20'şer ortaklıkla beş firma şunlardır: OMV (Avusturya), MOL (Macaristan), Transgaz (Romanya), Bulgargaz (Bulgaristan), BOTAŞ (Türkiye), RWE (Almanya) 6. ortak olarak 5 Şubat 2008 de projeye katılım anlaşmasını Viyana'da imzalayarak dahil olmuştur.
Projeyi destekleyenler Rus Gazprom'un da ileride katılabileceğini belirtmektedirler ki, bu bir hayadir. Çünkü Rusya projeye karşıdır.
Projeyi savunanlara göre, projeye 2010'da başlanması durumunda 2013 yılında tamamlanacaktır. İlk yıllarında 4.5-13 milyar metreküp arasında taşınması düşünülen doğalgazın hatta yeterli gaz sağlanması durumunda 2020 yıllarında tam kapasitesine ulaşarak 25.5-31 milyar metreküpe ulaşacağı öngörülmektedir.
Bütün bunlardan sonra bir değerleme yapayım:
(1)Biz doğalgaz konusunda büyük ölçüde Rusya'ya bağlıyız.
(2)Rusya bizim en önemli sınır komşumuz. Ekonomik ilişkileri geliştirmek bizim yararımıza.
(3)Rusya ile siyasi ilişkileri gerdirmekten hiçbir yarar sağlayamayız. Rusya ile düşmanlık ilişkisi Türkiye'ye yarar sağlamaz.
(4)Nabucco projesi başta ABD projesi iken, giderek Türkiye bu projenin sahibi ve avukatı haline geldi.
Sonuç: Türkiye’nin kucağında kalan Nabucco projesi ile ilgili defter kapandı. Türkiye’nin yaptığı masraflar boşa gitti.
DÜNYA’nın köşe yazarının bile 5 yıl önce hayal olarak değerlendirdiği projenin peşinde koşanlar hiç mi vicdan azabı çekmeyecek? Hiç mi sorumluluk duymayacak?