Batı ülkelerinde çok popüler müzikallerden "Operadaki Hayalet"i sahnelemek için artık, tam kadro orkestraya gerek kalmadı. "Cinderella" veya "Evita" gibi müzikaller için de öyle. Listede başka eserler de var.
Notion ve Realtime Music Solutions şirketleri bu işlerde öncü. Sinfonia, OrchExtra, InstrumentalEase gibi yazılımlarda, bir eserdeki partisyonların bir kısmı veya tümü (bir çalgının çalacağı tüm bölümler) kayıtlı. Hem de en "baba" senfoni orkestralarından yapılma kayıtlar bunlar. Örneğin Notion, Londra Senfoni Orkestrası'nı kullanıyor.
Müzikal sahnelemek isteyen yapımcı, o kaydı, orkestra "yerine" kullanacak. İş, sadece sahnede rolleri yapacak sanatçıları bulmaya kalacak. Müzik tamam.
**
Yenilikçilik böyle bir şey işte... İleri teknoloji sayesinde böyle "olmadık" uygulamalar mümkün artık. New York başta gelmek üzere müzik ve sahne etkinlikleri yoğun kentlerde olağan bile karşılanıyor. Bu yöntem, eğlence ve gösteri özellikleri ağır basan popüler eserlere uygun. Ciddi ve yoğun sanat gerektiren klasik müzik konserlerinde veya operada -henüz- yok. Ama bu, hiç olmayacak demek değil.
Orkestra şefi, bu yazılımı kullanmak için özel bir konsolun başında. Önünde, klavye gibi bir düzenek ve ekran var. Eserin tümü kayıtlı ama şef, müziğin hızını ve duraklamaları kontrol edebilir. "Gerçek" bir orkestra şefi gibi.
Böyle bir yönteme müzisyenler ve sanatçılar karşı elbette. Ama yapımcılar, tiyatro sahipleri, muhasebeciler memnun. Çünkü sahneleme maliyeti azalıyor. Bir müzikalin sahnelenmesi için gereken müzisyen sayısını dörtte bire -hatta daha aza- düşürmek, ekonomik krizin etkilerinin halen sürdüğü oralarda ne demek!
**
Buna benzer bir başka uygulama ise daha farklı: Elektronik devi Akai tarafından geliştirilen "ritm makinesi"ne her türlü ritm, tempo, armoni, ses kayıt edilebiliyor. MPC adında, yassı bir PC görünümündeki bu cihaz, bir "müzik üretim merkezi."
Cihazın üzerindeki 16 tuş ve diğer ayar düğmelerini kullanarak cihazda kayıtlı bütün sesleri "sonsuza kadar" çıkartabilirsiniz. Kombine edebilirsiniz. Bu, bir bilgisayar olduğu için, ücret istemez, yorulmaz, sıkılmaz, hastalanmaz, greve gitmez.
Gece klüpleri ve diskoteklerde DJ'lerin hip-hop ve tekno türü müziği çok daha kolay yapmalarını sağlayan bir müzik üretim merkezi gerçekten.
**
Bu cihazların dedeleri 1980'lerde vardı. Ama şimdikiler, o kadar mükemmel ki onlarla kıyaslanamaz. Cihazdaki tuş ve ayarları sihirbaz hızlılığı ve becerisiyle kullanan DJ'lerin "akıl almaz" videoları YouTube'da ünleniyor.
Bu DJ'ler Amerikalı, ama şu isimlerine bakar mısınız: Araabmuzik, Divinci, Exile, Jel, RJD2, J.Dilla. MCP kullanan pop sanatçıları da var (örneğin Kanye West, Erykah Badu).
Elbette mekanik/elektronik cihazlar, bir sanatçının bir esere kattığı ruhu ve tınıyı sağlayamaz. Ama gündelik popüler kültürde yüksek sanat değil, sanatı meta olarak algılayıp, seri üretimle çoğaltarak hızla tüketme güdüsü egemen. MCP veya Notion türü yenilikler, "müziği hızla tüket, unut, yenisini üret" formülüne uygun.