2012 yılında BM Gelişmişlik Endeksinde 187 ülke arasında 185. sırada yer alan Mozambik, geleceğin Katar'ı olmaya hazırlanıyor.
Ülkenin devasa gaz rezervleri ve hızlı büyümesi yatırımcıları en fazla çeken iki özellik.
Mozambik, 1992 yılında sona eren iç savaşın olumsuz etkilerini uzun süre boyunca hissetti. Bugün ülke bütçesinin yüzde 30'unu yabancı yardımlar oluşturuyor.
ABD'li Anadarko ve İtalyan Eni, 2010-2012 yılları arasında Ruvuma nehri havzasında dünyanın en önemli gaz rezervlerini buldular. Böylece Mozambik 4.2 trilyon metreküp doğal gaz ile Afrika'nın en fazla rezervi olan üçüncü ülkesi konumuna yükseldi.
Ülke yöneticileri doğal gazın bulunmuş olmasından çok mutlular, fakat paranın hemen gelmeyeceğinin de farkındalar. Üretim için öngörülen tarih 2020. Paranın gelmesi ise 2025'i bulacak.
2025'e kadar ülkenin öncelikleri neler olacak? 2004 yılından bu yana Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan Armando Guebuza'nın hedefi; elektrik, tarım, turizm ve altyapıyı geliştirerek, fakirliği azaltmak.
Mozambik'in ekonomik büyüme oranı son 10 yıldır yüzde 7 seviyesinde. Bu dünya genelinde az rastlanır bir durum. Fakat ülkenin eksikleri oldukça fazla. Sanayi ve hizmet sektörünün gelişmesi; yabancı yatırımcılara yönelik yasaların düzenlenmesi ve hepsinden önemlisi Mozambik halkının iyi bir eğitim sistemine kavuşturulması gerekiyor.
Granit, alüminyum, altın, kömür
Le Point'a açıklamada bulunan The Economist Intelligence Unit Afrika Uzmanı Sebastien Marlier, bu gazın, likit gaza dönüştürüleceğini ve yurtdışına satılacağını söylüyor. Bu da Mozambik'i, en büyük LNG ihracatçılardan biri konumuna getirebilir.
Ülkenin tek zenginliği doğal gaz değil. Mozambik toprakları aynı zamanda, dünyanın en büyük grafit rezervlerine sahip; alüminyum, altın ve elmas rezervleri açısından da çok zengin.
Uzmanlara göre, Mozambik; Japonya, Çin ve Hindistan'ın hammadde ihtiyacını karşılayabilecek potansiyele sahip. Ülkenin sunduğu fırsatlar ise tüm dünyanın iştahını kabartıyor.
Ülkedeki yabancı yatırımlar 2011 yılında 2.6 milyar dolara; 2012'de ise 5.2 milyar dolara ulaşmış durumda. Mozambik bütçesinin 14 milyar dolar olduğunu dikkate alırsak, bu yatırımların ne derece önemli bir boyuta ulaştığını daha iyi anlamış oluruz.
Tabii ki bu noktada ortaya çıkan soru, bu derece büyük paraların nasıl yönetileceği yönünde; çünkü kimse para yönetimi konusunda deneyime sahip değil.
Giysi alacak mağaza yok
Ülkede yaşayan yabancıların sayısı her geçen gün artıyor. Bunun başlıca nedeni, ülkedeki iş fırsatlarının çok fazla olması. Yeter ki bir fikriniz olsun! Örneğin ülkede giysi üzerine mağaza bulunmuyor. Ülkedeki orta sınıf alışverişini Güney Afrika’dan yapıyor.
Yabancı sermaye girişi ile birlikte, ülkedeki şantiyelerin sayısında ciddi bir artış izleniyor. Özellikle başkent Maputo'da emlak fiyatlarında önemli bir artış söz konusu. Örneğin Sommerschield bölgesinde ev fiyatları 60 bin ile 120 bin dolar arasında değişiyor. Kiralar ise 3 bin dolardan başlıyor. Mozambikliler, şehir merkezindeki evlerini yabancılara kiralamayı tercih ediyorlar. Başkent sokaklarında banka şubeleri açılmaya başlarken, yollardaki otomobil sayısı da hızla artıyor.
Geleceğin Katar’ı olmayı hedefleyen Mozambik için tüm bu değişimler ne ifade ediyor? Bu sorunun cevabını Afrika Kalkınma Bankası Ekonomisti Andre Almeida Santos veriyor: “Dünyanın en fakir ülkelerinin birinden bahsediyoruz! 23 milyona ulaşan nüfus, bütçesini 2030’a kadar üç katına çıkarsa bile, gelişmişlikle ilgili temel sorunlar yaşamaya devam edecek."
Katar, doğal gaz rezervlerinden gelen sıcak para ile dünyanın en zengin ülkelerinden birine dönüştü. Bakalım Mozambik, sahip olduğu kaynakları doğru yönetip, Katar kadar başarılı olabilecek mi?