Genel olarak bakıldığında, BRICS ekonomilerinin hızlı büyüme oranları geriliyor. Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Türkiye'yi içine alan MIST ekonomileri ise süreklilik gösteren büyüme oranlarının yanı sıra, sakin ve ılımlı tavırları ile hem piyasa uzmanlarının hem de yatırımcıların hergün biraz daha fazla ilgisini çekiyor.
Goldman Sachs 2001 yılında küresel finans jargonuna Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in başharflerinden oluşan BRIC kavramını soktu. Daha sonra, Güney Afrika'nın eklenmesi ile kavram BRICS olarak değişti. BRICS ülkelerinin ortak özellikleri büyük, genç ve hızlı büyüyen nüfusları, geniş toprakları, hızla gelişen altyapı ve üretim yatırımları idi. Bu ekonomiler hızla büyüdüler ve yatırımcılarına çok yüksek getiriler sağladılar.
BRICS kavramını oluşturan ve ilk kullanan Goldman Sachs ekonomisti Jim O'Neill, daha sonra, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu dört ülke için MIST kavramını geliştirdi. Türkiye, Meksika, Güney Kore ve Endonezya'dan oluşan MIST ekonomilerinin ortak özelliği yine kalabalık nüfusları ve büyük pazarları oldu. Bugün ise bu iki grup arasında rekabet yaşanıyor. Genel olarak bakıldığında, BRICS ekonomilerinin hızlı büyüme oranları, yavaşlıyor. MIST ekonomileri ise süreklilik gösteren büyüme oranlarının yanı sıra, sakin ve ılımlı tavırları ile hem piyasa uzmanlarının hem de yatırımcıların hergün biraz daha fazla ilgisini çekiyor.
Yatırımcı MIST'e güvenecek mi?
Gündeme sıklıkla gelen soru ise şu: BRICS ülkeleri tarafından hayal kırıklığına uğratılan piyasalar, MIST'e güvenecekler mi?
Lehman Brothers'ın iflası ile başlayan finans krizine direnen BRICS ülkeleri, AB krizinin etkilerini yoğun bir şekilde hissediyor. Batı ekonomilerinde üretimle birlikle tüketimin de gerilemesi, ürettiği malı satamamaya başlayan BRICS ekonomilerinin soğumasına yol açıyor. Analistler, Avrupa'daki ekonomik veriler iyileşmedikçe, bu soğumanın durmasını beklemiyorlar.
Yükselen Piyasalar Araştırma ve Danışmanlık şirketi TrustedSources tarafından yapılan araştırmaya göre, BRICS ülkelerinde yaşanan sorunlar öncelikli olarak siyasi nedenlerden kaynaklanıyor. Hindistan'da sanayi üretimi yıllık bazda negatif; kamu borcu ve cari açık yükselmeye devam ediyor. Bunların başlıca nedeni 2014 genel seçimleri öncesi Kongre Partisi'nin reform yapmak istememesi.
Yumuşak inişe hazırlanan Çin'de, liderler sene sonunda gerçekleşecek yönetim değişikliği öncesinde piyasada gerginlik yaratmak istemiyorlar. Sanayi üretiminin durma noktasına geldiği; Real'in son üç yılın en düşük seviyesine indiği Brezilya'da Dilma Russef'in devletçi çözümleri yatırımcı tarafından olumlu karşılanmıyor. Enerji fiyatlarındaki gerilemeden son derece olumsuz etkilenen Rusya'da, gerekli olan ekonomik reformlar bir türlü hayata geçirilemiyor.
Türkiye; BRICS ve MIST arasındaki en büyük fark
Pazar çeşitliliğini koruyan MIST ülkelerindeki istikrarlı büyüme ise devam ediyor.
Goldman Sachs'ın Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Türkiye hisseleri başta olmak üzere 11 gelişmekte olan ülkenin hisselerinden oluşturduğu "Next-11 Fonu" bu yıl yüzde 12 getiri sağladı. BRICS fonunun getirisi ise yüzde 1.5'te kaldı.
Bu arada, bir süre önce görüşlerini almış olduğumuz Dünya Bankası eski Baş Ekonomisti ve Kalkınma Ekonomileri Başkan Yardımcısı Justin Yifu Lin, bu tür kısaltmaların sadece yatırımcılar için önem olduğunu; kalkınma politikaları açısından bakıldığında ise, her ülkenin kendine ait bir yol belirlediğini ifade etmişti.
Yifu Lin'in açıklamaları şöyle olmuştu: "BRIC ve MIST sınıflandırmaları, iki grup arasındaki incelikleri yok ediyor. Sonuçta, büyüme özellikleri ve ekonomilerinin yapısı açısından Brezilya ve Meksika arasındaki benzerlikler, Çin ve Rusya arasındaki benzerliklerden daha fazla. Öte yandan, Çin, tarihi büyüme modeli açısından, Brezilya veya Hindistan'dan çok, Endonezya ve Güney Kore'ye benzerlik gösteriyor. BRIC ve MIST arasındaki en büyük farkı Türkiye yaratıyor. Türkiye'nin küresel ekonomik krizi atlatması bölgedeki ülkelerden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşti."
Brezilya-Meksika arasındaki rekabet
BRICS ve MIST arasındaki rekabet, Brezilya ve Meksika arasındaki rekabetin de bir tür yansıması gibi.
Brezilya 2012 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 0.8 oranında büyüme kaydederken, Meksika seneyi yüzde 4'lük bir büyüme ile tamamlamaya hazırlanıyor. Meksika ekonomisindeki bu olumlu tablonun en önemli iki kaynağı ABD ekonomisindeki hareketlenme ve yuanın değer kazanması ile Çin'e yapılan ihracat getirisinin artması.
Meksika ve Brezilya, Latin Amerika'nın başlıca yükselen ekonomileri ve uluslararası rekabette söz sahibi olmak açısından her ikisinin de kendine has özellikleri var.
Meksika'nın ABD bağımlılığı bazı durumlarda avantaj sağlarken, bazı durumlarda sorun yaratabiliyor. Brezilya ise diğer pazarlara açılarak bu bağımlılığı önemli ölçüde azaltmış durumda.
BRICS, MIST'ten kat kat büyük
Bu arada Le Monde gazetesi BRICS ve MIST arasında unutulmaması gereken büyük farka dikkat çekiyor. Le Monde'a göre, her ne kadar BRICS çekiciliğini kaybetmeye başlasa da, hala MIST'ten çok daha büyük ve etkili.
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in GSYIH'larının toplamı, MIST ekonomilerinin dört katına ulaşıyor. BRICS ekonomilerindeki tüketici potansiyeli toplamda 3 milyar kişiye ulaşıyor. Bu MIST pazarının tam altı katına denk geliyor.
Bir de CIVETS var
BRICS ve MIST ekonomileri aynı zamanda dünyanın en büyük 20 ekonomisini bir araya getiren G20'de toplanıyorlar. Bu kapsamda Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye ve Güney Afrika'yı bir araya getiren CIVETS grubunu da unutmamak gerekiyor. CIVETS kavramı ilk olarak, HSBC CEO'su Michael Geoghegan tarafından kullanıldı. Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye ve Güney Afrika'nın İngilizce başhaflerinden oluşan CIVETS ülkelerinin ortak özellikleri her zaman olduğu gibi büyük, genç ve artan nüfusa; çeşitlilik arz eden dinamik ekonomilere sahip olmalarının yanısıra, diğer ülkelere oranla "siyasi açıdan nispeten daha istikrarlı" olmaları.
Kolombiya; Brezilya ve Meksika'nın ardından Latin Amerika'nın en büyük üçüncü ekonomisi konumunda. 46.6 milyon nüfuslu Kolombiya'nın GSYIH'sı 362 milyar dolara ulaşıyor. 40 milyon nüfuslu Arjantin'in GSYIH'sı ise 347 milyar dolar. Endonezya ve Türkiye hem CIVETS hem MIST grubunda; Güney Afrika ise hem BRICS hem CIVETS'te yer alırken, dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında yer alan Arjantin hiç bir grupta yer almıyor. Uzmanlara göre bunun başlıca nedeni ülkenin borç oranı; fakat ekonomik korumacılık ve hukuki güvensizlik de Arjantin'in bu gruplarda yer almamasının nedenleri arasında gösteriliyor.
Başarısızlarla aynı hataları yapma
Kimin hangi gruba ait olduğunu ya da olmadığını bir kenara bırakıp, bir kez daha Dünya Bankası eski Baş Ekonomisti ve Kalkınma Ekonomileri Başkan Yardımcısı Justin Yifu Lin'in sözlerine kulak verelim: "İyimser olun, pragmatik olun, çok çalışın. Her ülke kendi kaderini değiştirme fırsatına sahip. Ülkeler birbirlerinden ders alabilirler. Konfüçyus'un dediği gibi; 'İki insanla birlikte yürüyorsan, başarılı olandan ilham alabilir, başarısız olanla aynı hataları yapmazsın.' Dünya genelinde bütün ülkelerin farklı sorunları var. Fakat her sorunun bir çözümü de vardır."