Milli gelir rakamları son zamanlarda bolca kullanılıyor. Ülke milli geliri ve kişi başı milli gelir gündeme geldiğinde devamlı olarak "Dolar olarak milli gelir" rakamlarından söz ediliyor.
Örneğin AKP döneminde ekonomideki iyileşmeden söz etmek isteyenler:
- 2002 yılında 230 milyar dolar olan milli gelir 2010 yılında 735 milyar dolara ulaşmıştır. (100 iken 319 olmuştur.)
- 2002 yılında 3.492 dolar olan kişi başı milli gelir, 2010 yılında 10.079 dolara yükselmiştir. (100 iken 288 olmuştur.)
Diyorlar.
Döviz cinsi milli gelir rakamlarından söz edenler, cari fiyatla (enflasyonlu fiyatla) hesaplandıktan sonra cari döviz kuru ile (o yılın ortalama dolar fiyatı ile) dolara çevrilen rakamlara dayanarak bunları söylüyor.
Söyledikleri dolar hesabına göre yanlış değildir. Doğrudur ama ne yazık ki "gerçeği" yansıtamaz.
(1) Cari fiyat, enflasyonla şişmiş fiyatıdır. İki yılın fiyatı birbiriyle karşılaştırılamaz.
(2) Doların fiyatı değişik etkenlerle değişir. Dolar değerindeki değişim ülkedeki enflasyon oranı ile uyumlu olamaz. Doların değer kazanması veya kaybetmesi hesapları şaşırtır.
(3) TÜİK 2007 yılında dolar ile yapılan hesaplamalarda geriye dönük olarak milli gelir rakamlarını değiştirdi. İleriye dönük olarak milli gelir rakamlarını büyüttü. Dolar ile yepyeni bir milli gelir serisi ortaya çıktı.
Milli gelirin "gerçek" anlamda nasıl arttığı, eksildiği, sabit fiyatlara dayalı olarak hesaplanır. Bu hesabı da devletin istatistik kurumu (TÜİK) yapar.
1998 yılı sabit fiyatlarıyla TÜİK'in yaptığı hesaplamaya göre,
- 2002 yılında 72.5 milyar TL olan milli gelir 2010 yılında 105.6 milyar dolar oldu. (100 iken 145'e yükseldi.)
- 2002 yılında 1.099 TL olan kişi başı gelir, 2010 yılında 1.448 TL'ye ulaştı. (100'den 131'e çıktı.)
Devletin yayınladığı sabit fiyatla milli gelirin ve kişi başı gelirin artış olanları olan yüzde 45 ve yüzde 31 oranları kullanıldığında görülür ki, 2010 yılı döviz kuru ile:
- 2002 yılında 506 milyar dolar olan milli gelir 2010 yılında 735 milyar dolara yükselmiştir.
- 2002 yılında 7.693 dolar olan kişi başı milli gelir, 2010 yılında 10.079 dolar olmuştur.
Tekrarda yarar var. Ülkede milli gelirdeki ve kişi başı gelirdeki gerçek değişimi bilmek istiyor isek, TÜİK'in yayınladığı "sabit fiyatlarla hesaplanmış" milli gelir rakamlarını esas almak zorundayız.