Küresel devlerin istediği enerji soruşturmasına AB'den veto

Türkiye ile Bulgaristan arasında 3 Ocak 2023’te doğal gaz alanında işbirliği anlaşması imzalanmıştı. Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Bulgar mevkidaşı Rosen Hristov’un duyurduğu o anlaşmayı, Türkiye adına BOTAŞ Genel Müdürü Burhan Özcan, Bulgaristan adına da Bulgargaz Genel Müdürü Denitsa Zlateva imzalamıştı. İmzalanan mutabakat zaptı ile 13 yıl olarak belirlenen anlaşmayla Türkiye’den Bulgaristan’a yıllık yaklaşık 1,5 milyar metreküpe kadar bir gaz transferi söz konusu olmuştu. Şubat ayının son gününde ise iki tanker için ihale süreci başlamıştı. Ancak bu sürece ilk büyük tepki enerji ve finans devlerinin üye olduğu Avrupa Enerji Tüccarları Federasyonu’ndan (EFET) gelmişti. EFET, Bulgaristan ile Türkiye arasında Türk gaz şebekesine erişim için 13 yıllık bir anlaşmanın ardından gaz kullanıcılarına yönelik potansiyel ayrımcılıkla ilgili endişelerini dile getirmiş ve Avrupa Komisyonu ile anlaşmaya taraf olan Bulgar devlet tedarikçisi Bulgargaz’a mektup yazmıştı.

DÜNYA gazetesi davayı ilk kez duyurmuştu

Hatırlayacağınız üzere bu konuyu Türkiye’de ilk kez gündeme 24 Ocak 2023 tarihindeki ‘Avrupalı enerji devleri ‘endişe’ mektubu yolladı” başlığındaki haberimizle DÜNYA Gazetesi gündeme getirmişti. O günkü haberimizde belirttiğimiz üzere EFET’in yazdığı mektupta, Bulgargaz ile dikey entegre Türk gaz şirketi BOTAŞ arasındaki anlaşmanın şartlarının diğer lisanslı gaz dağıtıcılarına ‘optimal olmayan piyasa koşulları’ sunacağını ifade etmişti. İşte o süreç şimdilerde Avrupa siyasetinin de gündemine gelmiş görünüyor. EFET’in Avrupa Komisyonu’na yazdığı uyarı mektubunun ardından 10 ay geçerken, ilk ciddi adım Brüksel tarafından atıldı. Bulgaristan'ın devlet şirketi Bulgargaz EAD ile Türk BOTAŞ arasındaki gaz transit anlaşması, rekabete aykırı olabileceği endişeleri nedeniyle Avrupa Birliği tarafından araştırılma kararı alındı. Avrupa Komisyonu, yaptığı açıklamada, anlaşmaya taraf olan şirketlere bilgi talepleri gönderildiğini ve anlaşmanın güçlü tedarikçilerin pazarın bazı kısımlarını ele geçirmesini engellemeyi amaçlayan AB kurallarını ihlal ettiğine dair kanıt konusunda araştırma yapıldığını duyurdu. 2002 tarihli 1/2003 sayılı Konsey Tüzüğü (EC) uyarınca rekabet kurallarının uygulanmasına ilişkin dava açıldı.

AB: Rekabeti engelleyen ihlal yok

AB Rekabet Genel Müdürlüğü, bu ayın başlarında gönderdiği mektupta Bulgargaz'dan, aralarında Türkiye'nin görevli BOTAŞ'la yaptığı tedarik anlaşmaları ve Türkiye-Bulgaristan sınırındaki kapasite rezervasyonlarına ilişkin bilgilerin de yer aldığı kapsamlı bir belge listesi göndermesini istedi. Bulgaristan Parlamentosu’nun Enerji Komitesi Başkanı Delyan Dobrev soruşturmanın olduğunu doğrulamıştı.

Yapılan incelemeler önceki gün sonuçlandı ve Avrupa Komisyonu (EC) Rekabet Genel Müdürlüğü, Bulgargaz EAD ve Bulgartransgaz EAD'ye, Bulgar şirketleri ile Türk enerji şirketi BOTAŞ arasında imzalanan anlaşmalara ilişkin davanın rekabet ihlali bulgusuna rastlanmadan kapatıldığını resmen bildirdi. Bulgaristan Enerji Bakanlığı da yapılan incelemenin sonuçsuz kaldığını, ihlale rastlanmadığını ve dosyanın kapatıldığını doğruladı. 

Dünya devleri yönetiyor

Türkiye’ye dava açılması için büyük lobi çalışması yapan ancak başarısız olan Avrupa Enerji Tüccarları Federasyonu (EFET), 1994 yılında kurulan Amsterdam’da kuruldu. EFET'in 130'dan fazla üyesi arasında Verbund, GDF Suez, EFD, Engie, E.ON, RWE, EWE, ENI, Edison, Enel, Iberdrola, BP, ExxonMobil, ConocoPhilips, Total, Shell gibi dünya enerji devi şirketleri bulunuyor. EFET’in üyeleri arasında yüzlerce milyar dolarlık varlığı bulunan ve yöneten Barclays, BP, BNP Paribas, Citigroup, Credit Suisse, Goldman Sachs, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Commerzbank gibi finans kuruluşları da var.