Kütahya Manyezit İşletmeleri AŞ (KÜMAŞ) kendi hammaddesini kullanan refrakter üreticisinden biridir. Hammadden başlayarak, sinter manyezit, sinter dolomit, monolitik ürünler ve bazik tuğlalar üreten büyük bir entegre fabrikadır. Yüksek ısıda fırın kullanan fabrikalara, cam, demir çelik, çimento fabrikalarının fırınlarına ısıya dayanıklı malzeme (tuğla) üretir.
Kütahya Manyezit İşletmeleri AŞ, 1972 yılında halka açık bir anonim şirket olarak kuruldu. 1976 yılında doğal manyezit cevherinden sinter manyezit üretmeye başladı.
Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla 108.1 milyon dolara Zeytinoğlu Holding'e satıldı. Karara göre satış bedelinin yarısı (54 milyon dolar) satış sözleşmesinin imzalandığı tarihte, öbür yarısı bir yıl sonra ödenecekti.
Satılırken bankalarında 40 milyon doları vardı. Satıştan bir gün önce bu paranın 18 milyon doları bankalardan çekilerek, işletmeyi satın alacak olan Zeytinoğlu Holding'e ait Esbank'a yatırıldı. Bir gün sonra (28 Eylül 1995) ise Zeytinoğlu Holding bu parayla peşinatı ödeyerek KÜMAŞ'ın sahibi oldu. Dahası bankalarda kalan 28 milyon dolar şirket parası da yeni sahibe geçti.
Ne var ki Esbank'ın TMSF'ye geçmesi ile KÜMAŞ da TMSF tarafından atanan geçici bir yönetim ile yönetilmeye başlandı.
Geçtiğimiz günlerde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), kamu alacağını tahsil amacıyla Kütahya'daki KÜMAŞ Manyezit Ticari ve İktisadi Bütünlüğü'nü 320 milyon dolar bedelle satışa çıkardı.
Resmi Gazete'de yayımlandı. Satılacak iktisadi ve ticari bütünlük içinde şu 4 şirket yer alıyor: "Kümaş Kütahya Manyezit İşletmeleri, Korunt Madencilik İnşaat Hazır Beton Nakliyat Sanayi ve Ticaret AŞ, Kümaş Sanayi Ürünleri ve İnşaat Paz. ve Tic. AŞ ile Bommag Manyezit." 32 milyon dolar teminat yatıranlar 20 Aralık 2011 günü TMSF'nin İstanbul merkez binasında yapılacak ihaleye katılabilecek.
KÜMAŞ Genel Müdürü, Zeytinoğlu Holding'in bankası olan Esbank'ın 1999'da TMSF tarafından devir alındığını anımsatarak, gerçekleşen devrin ardından holdingin 2004 yılında TMSF ile yaptığı borç yapılandırması sonucunda holding bünyesinde kaldığını, ancak TMSF'nin gruptan olan alacaklarının tahsili çerçevesinde 19 Şubat 2009 tarihli kararla KÜMAŞ'ın işletme faaliyetlerinin tümünü içine alan bir ticari ve iktisadi bütünlük oluşturulduğunu, KÜMAŞ tarafından bu yılın haziran ayında satın alınan Bommag Manyezit ve Impex Limited şirketlerinin de bu bütünlük içine alındığını söylüyor.
Genel müdür, şirketin ürettiği ürünlerin demir-çelik, çimento, kireç, cam, refrakter ve demir dışı metaller sanayindeki fırınlarda kullanıldığını, KÜMAŞ'ın, ürünlerinin yüzde 50'sinin 55 ülkeye ihraç edildiğini belirtiyor.
Genel müdürün açıklamalarına göre KÜMAŞ'ın 2010 yılı cirosu 108 milyon dolar. 2011 yılı sonunda satış hasılatı 135 milyon dolar olacak ve ihracatı ise 65 milyon dolara ulaşacak.
Bir: KÜMAŞ önemli bir tesis. Bunu koşturacak, coşturacak bir grubun satın almasında yarar var.
İki: Kütahya için önemli bir tesis. Kütahyalı sermaye gruplarının alması temenni edilir.
Üç: İyi bir fiyatla satılmalı ki, Zeytinoğlu'nun TMSF ile hesabı kapatılabilsin. Esbank yüzünden koskoca Zeytinoğlu Grubu çöktü. Zeytinoğlu Grubu Eskişehir'in, Türkiye'nin önemli, genç, dinamik, yatırımcı bir grubu idi. İnşallah TMSF ile hesabı kapanır da, eski küllerden yeniden gelişmeye başlar.
1927 yılında kurulan ve 1955 yılına kadar tek şubeli banka özelliğinde olan Esbank, 1970'lerden sonra büyüdü. Bankacılık krizinde 22 Aralık 1999'da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredildi. TMSF, 22 Aralık 1999 kuruyla banka için yaklaşık 603 milyon dolarlık alacak davası açtı.
Yavuz Zeytinoğlu, Esbank'ın TMSF'ye devrinden sonra yaptığı bir açıklamada ''Ticari yanlışlar yapmış olabilirim ama ahlaksızlık yapmadım. Biz para kaybetmekten korkmayız ama adımızı kaybetmekten korkarız'' demişti.
Kendisinin ve ailesine ait şirketlerin Esbank'tan kredi almadığını, banka ile her hangi bir para alışverişi içinde olmadıklarını belirten Zeytinoğlu, bankanın 1994 krizi ile birlikte kötü duruma düştüğünü söylüyordu.
Esbank'ın 1994 krizi sırasında bankaya sermaye sağlayabilmek için 1994 ve 1995 yıllarında alınan krediler nedeniyle battığını belirten Zeytinoğlu, ''Zamanla bu krediler faizleriyle birlikte arttı, bu krediler nedeniyle bankada oluşan açığın kapatılması için Zeytinoğlu Holding'i Esbank'a dahil ettik" diyordu.
Zeytinoğlu, Esbank'ın durumunu Hazine'den saklamadıklarını 1997 yılında hükümetle, Hazine ile görüşüldüğünü ve ''Esbank, şu anda tehlike çanlarının çaldığı bir banka. Kısa sürede sorun çıkmaz. Ama tedbir alınması lazım ve bizim tedbir alacak parasal gücümüz yok'' dediklerini aynı açıklamada belirtiyordu. Hazine'ye, o tarihlerde 100-150 milyon dolarlık uzun vadeli bir kredinin borç sorununu çözebileceğini açıkladıklarını söyleyen Zeytinoğlu, ''Bize 'Biz bunu doğrudan veremeyiz. Holdingin elindeki şirketleri bankaya devredin, biz de size parasal destek de bulunalım'. Bunu bana yazılı olarak verdiler. Biz bütün şirketleri bankaya devrettik. Hazine vaat ettiği desteği yapmadı'' diyordu.
Zeytinoğlu o yıllardaki açıklamasını şöyle sürdürüyordu: ''Bankayı krize sokan 1994 krizidir. Sıkıntı doğunca borçlanıp bankaya destek verdik. Borçlanıp bankayı kurtarmak istedik. 75 milyon dolar borç vardı bankada, şirketler borçlandı, genel müdürlük binamızı sattık 100 milyon dolar edindik ve bankaya koyduk. Bu para bizi yüzdürmek için yeterliydi ama o sırada bize bir başka azizlik daha yaptılar. KİT'lerden olan alacaklarımızın yarısını vermediler. 75 milyon dolarımıza el koydular."
Bankacılık krizinden çok firma sarsıldı. Zeytinoğlu ailesinin ve grupta çalışanların sıkıntıları devam ediyor. Tasfiye ve hesaplaşma işi ne kadar kısa sürede kapanır ise hem TMSF hem de borçlular için o kadar iyi olacak.