Bir olay
Teğet geçen kriz her tarafa kötü dokunmuş durumda. Teğetzedelerden bir firma sahibi ile konuşuyordum. "Eleman çıkaracağız" dedi. "Ne kadar?" diye sordum. "Yüzde elliye yakın" diye cevap verdi. "Hay Allah, demek durumunuz o kadar kötü?" diyerek üzüldüğümü belirttim. Firma sahibi bayan samimi bir itirafta bulundu. "Evet kriz bize de kötü dokundu. Ancak yüzde ellilik değil. Bu arada insan kaynağımızın kalitesini geliştirmek istiyoruz" dedi.
Bu kriz ortamında yukarıdaki olay şirkette değişik biçimde yer almaktadır. Her olay gibi bu olaya da değişik açılardan bakmak mümkündür. Bu olaya üç bakış açısından bakacağız: İşveren açısından, çalışan açısından ve sosyal açıdan.
İşveren açısı
Bekara karı boşamak kolaydır. Parmağı taşın altında olmayan birisi şöyle diyebilir. "İşverenler fırsatçıdır. Her fırsatta kendi çıkarlarını düşünürler. İşte krizi de böyle kullanıyorlar. Milleti kapı önüne koyuyorlar." Evet, maalesef hayatın gerçeği de budur. İşveren de kendi çıkarını düşünmek zorundadır. Çünkü ticari işletme kâr amacı ile kurulur. Para kazanmadığı zaman işadamının gereken tedbirleri alması normaldir. Bir işyerinin giderleri arasında işçilik ücretleri genellikle önemli bir yer tutar. İşveren, giderleri azaltmak için gerekiyorsa işçi de çıkaracaktır. Çünkü iş yoksa, işçi de yoktur. Bu maliyete katlanmasını işverenden beklemek gerçekçi olmaz.
İnsan kaynağı maliyetini aşağı çekmek için gereken kararları işadamı verecektir. Ancak bunu verirken uzun dönemli düşünmek zorundadır. Kimlerden vazgeçeceğini, kimlerden vazgeçemeyeceğini iyi hesaplamalıdır. Bir insan kaynağı yöneticisi şöyle bir benzetme yapıyordu: "İnsan zayıflarken yüzde on gibi bir kısım vücuttaki yağdan gider. Yüzde ondan fazla kilo kaybında kişi kastan yer. İşte işletmeler tasarruf yapalım deyip insan kaynaklarında azaltma yaptıklarında yağdan mı, kastan mı gittiğinin bilincinde olmalıdır." İşveren eleman da işten çıkarsa işletmenin kas yapısını bozmamalı, yapıyı güçlendirmelidir.
Çalışan açısı
Kurda sormuşlar "Neden boynun kalın?" Kurt cevap vermiş: "Kendi işimi kendim gördüğüm için." Bir profesyonelin de boynu kalın olmalıdır. Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki, kimse kimsenin gözünün yaşına bakmıyor. Çünkü bu acı gerçek işadamı için de geçerlidir, çalışan için de. Örneğin kimse işadamına "Kriz zamanıdır. Hadi senin malını alalım" demez. İşadamı kendini kollamak zorundadır. Çalışan da öyle.
Çalışanı kollayacak bir tek kişi vardır. O da kendisidir. Bunu yapabilmesi için gerekli ve yeterli koşul, "iyi" olmaktır. İyi demek, yetkin olan ve yetkin kalan demektir. İyi demek, işine sahip çıkan demektir. İyi demek pozitif enerji dolu olmak demektir. Eğer bu özelliklere sahipseniz boynunuz kalındır; kendinizi kriz dahil her ortamda korursunuz.
Eğer iyi iseniz beni görmüyorlar, takdir etmiyorlar diye düşünmeyiniz. "İYİ" her yerden okunur. Bakınız nasıl: İyiyi soldan sağa okuyunuz; iyi, iyidir. Sağdan sola okuyunuz. İyi, yine iyidir. Yazın iyiyi bir kağıda, arkadan okuyunuz. Yine okunan, iyidir. Eğer iyi iseniz, korkmayınız; sizi kimse okumamazlık edemez.
Sosyal açı
İşveren her zaman, krizde de kendi çıkarını düşünecek, gerekirse işten eleman çıkaracaktır. Bunu yaparken de iyileri bırakacak, düşük performanslıları işten çıkaracaktır. Eğer bu işten çıkarılanlar başka bir yerde kendilerine uygun iş bulabilirlerse sorun yoktur. Ancak krizden tüm mahalle kısmetini alır. Ve bunun yarattığı bir büyük sosyal felaket ortaya çıkar. Buna işsizlik denir. Hükümetler bu sosyal sorunu çözmenin yollarını bulmalıdır. İşverene işçi çıkarma demek çözüm değildir. Kömür ve beyaz eşya dağıtmak çözüm değildir. Önemli olan, kişinin işinin olması ve emeğiyle kazandığı para ile istediğini alabilmesidir. Sadaka, iş yerine geçemez. Çözüm, ekonominin düzlüğe çıkarılmasındadır. Uzun dönemli çözümler için "iyilerin" sayısının artırılmasıdır. Bunun için de kişilere beceri kazandırmak ve insan kaynağını eğitmek en uzun dönemli çözümdür.
Sonuç
Krizden güçlü çıkmanın yolu, insan kaynağının güçlendirilmesidir.