Konut satışı 2009'da yüzde 25 arttı

Küresel krizin en çok etkilediği alanların başında inşaat sektörü geliyor. Sektörde, GSYH kapsamında 2008 yılında yüzde 8.2'lik bir daralma kaydedilmişti. Geçen yılın ilk dokuz ayındaki daralma yüzde 19.5'i buldu; son çeyrekteki göreli toparlanma sayesinde yılın yüzde 15 dolayında küçülmeyle kapatılacağı bekleniyor. Yani iki yıl üst üste ciddi oranda bir daralma söz konusu.

İnşaat sektörü konut boyutuyla ele alındığında, çok açık biçimde gözlenen, talebin arza pek ayak uyduramaması. Bir yandan kriz, bir yandan da Toplu Konut İdaresi'nin arzı artırması, talebin ise çok aşağılarda kalması konut stokunu artıran bir etken olarak çıkıyor karşımıza. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumu'nun dün açıkladığı veriler, "krize rağmen" dedirtecek boyutta bir tablonun varlığına işaret ediyor.

Evet, krize rağmen demek durumundayız; çünkü, böyle bir yılda bile konut satışı 2008'in yaklaşık yüzde 25 üstünde gerçekleşti. 2008 yılının tümünde 427 bin olan konut satışı, geçen yıl 532 bine yaklaştı. Bu sayıların, il merkezleri ve merkez ilçelerdeki satışları gösterdiğini belirtelim.

Konut satışındaki artışta Toplu Konut İdaresi'nin etkisi de büyük kuşkusuz. Geçen yıl TOKİ'nin yaklaşık 60 bin konut sattığını ve toplamda yüzde 10'dan fazla pay aldığını belirtelim. Bu pay, birinci el konut satışları olarak değerlendirme yapıldığında elbette daha da yukarılarda oluşacaktır.

Konut satışında ilk üç sırayı doğal olarak İstanbul, Ankara ve İzmir alıyor. Geçen yıl İstanbul'da 131 bin, Ankara'da 101 bin, İzmir'de ise 34 bin konut satışı gerçekleşmiş durumda.

Diğer iller ise gruplandırılarak sıralanıyor. En az konut satılan iller 1.503 adetle Van, Muş, Bitlis ve Hakkari; 1.788 adetle Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan; 2 bin 857 adetle de Zonguldak, Karabük ve Bartın.

Konut satışının en hızlı arttığı il grubu yüzde 62 ile Gaziantep, Adıyaman ve Kilis. Bu illerde 2008'de 9 bin 593 olan konut satışı, geçen yıl 15 bin 557'ye çıktı. Satışların en az arttığı grup ise yüzde 8.1 ile Manisa, Afyon, Kütahya ve Uşak illerinden oluşuyor.

İkinci çeyrek fark attı

Konut satışları normalde çeyrekler itibariyle çok büyük oynamalar göstermiyor. Ancak bunun bir istisnası oldu ve geçen yılın ikinci çeyreğindeki satış, diğer çeyreklerin çok üstüne çıktı.

Konut satışı, 2008'de çeyrekler itibariyle 93 binle 113 bin arasında değişti. Geçen yıl ise ilk çeyrekte 109 bin, üçüncü çeyrekte 112 bin, dördüncü çeyrekte 116 bin konut satıldı. Bu üç çeyrekte rakamlar birbirine yakın gerçekleşti. İkinci çeyrekteki satış ise 195 bin düzeyine yükseldi. Zaten 2009'un tümündeki satışın 2008'e göre yüzde 25 artmasını sağlayan da ikinci çeyrekte ortaya çıkan bu hızlı artış oldu.

İkinci çeyreğin bu sıra dışı rakamı, 2009'daki satışın 532 bine ulaşmasını sağladı. İkinci çeyrek, bir bakıma 2009'un baz rakamını da yukarı çekmiş oldu. Dolayısıyla, 2010'daki satışın 2009'a göre, geçen yıl olduğu gibi dörtte bir oranında bir artış göstermesi pek de kolay olmayabilir; çünkü geçen yılın ikinci çeyreğindeki gibi bir çeyreğin bir daha yaşanması olasılığı pek de güçlü görünmüyor.

Ayrıca, inşaat sektörünün önde gelen temsilcileri, konut satışlarındaki hareketlenmenin bu yılın üçüncü çeyreğinde başlayabileceği görüşünde. Yani ilk üç çeyrekte 110-120 bin dolayında bir satış eğrisi oluşması beklentisi hakim.