Geçtiğimiz günlerde 1,3 GW’lık kapasitesiyle Avrupa’nın en büyük, dünyanın sayılı büyüklükteki güneş santrallerinden biri olan Karapınar GES’ini ziyaret ettik. Büyüklüğü, teknolojisi ve inovatif yaklaşımıyla oldukça etkileyici bir yatırım.
20 milyon metrekare araziye kurulu yani 2 bin 600 futbol sahası büyüklüğünde bir alanda Karacadağ volkanıyla Üzecek dağının manzarası eşliğinde uçsuz bucaksız güneş tarlası oldukça etkileyici. 3 milyon adetin üzerinde güneş paneli, kuruyan göllerimiz arasında yer alan Acıgöl’ün üzerinde yer alıyor.
Karapınar GES’nin küçükbaş hayvanların otlaması için kullanıma açılmasıyla ilgili yeni bir proje hayata geçirildi. "Otlatma Pilot Uygulaması" bu hafta birçok yayında yer aldı. Yenilenebilir enerji ülkemizin geleceği. Bu nedenle doğru yatırımlar ve yönetim stratejileri çok önemli. Gelin biz de işletme yönetimi açısından öne çıkan konulara bakalım.
İnovasyon: Avrupa'nın en büyük güneş enerjisi santrali olma özelliği taşıyor. GES’te kullanılan paneller, güneşin gün içerisindeki konumuna göre açı değiştiren tracker sistemiyle inşa edilmiş. Tracker sistemi, güneşten elde edilen enerji verimini yüzde 15 oranında artırıyor. Karapınar GES ve Kalyon PV, toplam 3 bin 500 yüksek nitelikli mühendis ve teknikere istihdam sağlıyor. Bu çalışanların 100’e yakını Karapınarlı.
Entegrasyon: Projede kullanılan "Otlatma Pilot Uygulaması," enerji üretimiyle hayvancılığın nasıl bir arada yürütülebileceğine dair örnek sunuyor. Farklı sektörlerin entegrasyonunun potansiyelini gösteriyor. 70 koyunla başlayan 600 koyuna kadar ulaşan deneme çalışmalarının sorunsuz bir şekilde tamamlandığı ifade ediliyor. Çitlerle çevrili bir güneş parkı, koyunlar için ideal bir ortam sunarak gölge de sunuyor.
Sanat ve teknoloji: Santralin yönetim ofisi SCADA son derece modern ve çevreyle uyumlu bir tasarıma sahip. Aynı zamanda bilim insanlarının ve öğrencilerin bir araya gelebildiği enerji alanındaki teknolojik gelişmeleri takip edebildiği bir yapıda inşa edilmiş. Dijital sanatçılarının eserlerinden oluşan bir seçki de yer alıyor. Uygulama yazılımıyla binada üretilen güneş enerjisi verileri baz alınarak gerçek zamanlı dijital eserler ortaya çıkarılıyor.
Gölgelenme sorunu: GES’te kullanılan paneller, güneşin gün içerisindeki konumuna göre açı değiştiren tracker sistemleriyle inşa edildikleri için öğlene doğru hayvanların otlayamayacağı bir açı söz konusu oluyor. Bu sorun baştan öngörülebilseydi paneller daha yüksek olarak tasarlanabilirdi.
Yerel katılım eksikliği: Proje başladığında yerel halk ve köylülerle yeterince iletişim kurulmamış. Köylüler, projeden belediye onayladıktan sonra haberdar olduklarını söylüyorlar. İnşaat sürecinde hayvanlarını otlatamayan köylülerin yaşamı olumsuz etkilenmiş. GES çok büyük bir alanı kapladığı için birden fazla yerleşim yerini etkiliyor. Gidenlerin geri getirilmesi ve gençlerin hayvancılığa yönelmesi için mesleki eğitimler gibi uygulamalar planlanıyor. Baştan yerel katılımla ihtiyaç analizini daha doğru yapmak mümkün olabilirdi.
Model yetersizliği: Dünya genelinde GES’lerle küçükbaş hayvancılığı bir araya getiren bu büyüklükte bir tesis örneği bulunmuyor. Özellikle Avusturalya ve ABD gibi ülkelerde bu konuda yapılan bilimsel çalışmalar, yayınlar ve pilot uygulamalar yaygın. Bu nedenle bu ölçekteki bir projenin yönetiminde bazı hataların ve eksikliklerin yaşanması kaçınılmaz olmuş.
Liderin vizyonu: Karapınar GES’te kuşkusuz CEO Murtaza Ata’nın önemli bir rolü bulunuyor. ODTÜ Makine Mühendisliği bölümünden mezun olan ve doktora derecesini Cranfield Üniversitesi'nden almış. Özellikle dağıtım şirketleri için internet tabanlı yazılım çözümleri geliştiren Ata daha sonra santral geliştirme projelerinde çalışmış. Bilimsel tekniklere ve uzmanlığa değer veriyor. Panellerin üretiminin gerçekleştiği Ankara’daki entegre fotovoltaik tesisin bu teknikle güneş paneli üreten nadir tesislerden olduğunu söylüyor.
Fosil yakıtlardan üretilen azot gübresini yenilenebilir kaynaklardan üretmek gibi yenilikçi fikirlere sahip. Mera alanlarıyla ilgili aklımızda oluşan sorulara cevapları yerinde, çoban ve sürülerle bir araya getirerek vermesi liderliğiyle ilgili önemli bir gösterge. Farklı fikirleri kabul edebiliyor ve pozitif iletişimi sürdürebiliyor. Eşitlikçi ve kapsayıcı olduğunu ifade ediyor. Kalyon Enerji’nin icra kurulunun yarısının kadınlardan oluştuğunu söyleyerek kadınların iş disiplinine olan güvenini vurguluyor."