Kapasitede 2008 nihayet aşıldı

2008 yılının haziran, temmuz ve ağustos ayları, imalat sanayinde kapasite kullanım oranının yüzde 80 dolayında gerçekleştiği, bir başka ifadeyle kapasite kullanımının o yıl en yüksek düzeyde oluştuğu aylardı. Sonbaharla birlikte küresel kriz patlak verince, kapasite kullanım oranı hızlı  bir şekilde geriledi ve aralık ayında yüzde 65'e kadar indi. Yani dört ayda 15 puanlık bir gerileme oldu. Düşüş, 2009 yılında da sürdü. Krizin etkisini iyice hissettirdiği mart ve nisan aylarında yüzde 60 sınırının bile altına inildi. Daha sonra yavaş yavaş bir toparlanma başladı ve 2009'un ikinci yarısı yüzde 67-69 bandında bir kapasite kullanımıyla geçildi.

Kapasite kullanım oranı bu yılın ilk çeyreğinde de 67-69 bandında gerçekleşti. Oran, nisanla birlikte kendini yüzde 70'in üstüne attı. Yüzde 75 sınırı da ekim ayında aşıldı. Ekimde yüzde 75.3 olan imalat sanayindeki kapasite kullanım oranı, kasımda yüzde 75.9'a çıktı.

İşte yüzde 75.9'luk kasım ayı gerçekleşmesi, kapasite kullanımında bu yıl 2008'in ilk kez aşıldığı anlamına geliyor. Kapasite kullanımı 2008'de son dört ayda belirgin bir şekilde aşağı dönmüştü, bu yıl ise çok keskin olmasa da bir yukarı gidiş var ve kasım ayında oranlar yer değiştirdi.

Kasım ayı kapasite kullanım oranı, 2008'in eylül ayından bu yana geçen son 26 ayın en yüksek oranı durumunda. Ancak, halen ne küresel krizin izlerinin henüz ortaya çıkmadığı 2008'in ilk yarısındaki oranlara ulaşılabildi, ne de 2007'deki oranlara. Öyle ki, 2007'nin tümündeki ve 2008'in ilk dokuz ayındaki en düşük oranlar bile, bu yılın en yüksek oranından daha yukarıda bulunuyor. Yani, daha katedilmesi gereken çok yol var.

İmalat sanayindeki kapasite kullanım oranının yükselmiş olmakla birlikte geldiği düzey ve önceki yıllarla yapılan kıyaslamada ortaya çıkan tablo, küresel krizden çıkışın hiç de kolay olmayacağını çok açık biçimde gösteriyor. Kaldı ki kapasite kullanımındaki eğilim, iyi yönde; yani olumsuz bir gidişin işareti söz konusu değil. Oysa son dönemde özellikle Avrupa'da yaşanan olumsuzlukların bize de yansıma olasılığı ve bu yansımanın boyutu, kapasite kullanımında yeniden bir geri dönüşe yol açabilir. Bu riskin tümüyle atlatılabildiği de söylenemez.

Kapasite kullanım oranında aralık ayında kasıma göre büyük olasılıkla bir gerileme göreceğiz. Bu, bir geri dönüş işareti gibi algılanmamalı. 2008'deki düşüş, krizden dolayıydı; ancak 2007 ve 2009'da da aynı durum gözlendi; yani aralık ayındaki kapasite kullanımı kasımın altında kaldı. Bu, konjonktürel bir durum, dolayısıyla aralıkta ortaya çıkabilecek gerileme yeniden kötüye gidişin bir işareti gibi görülmemeli.