Merkez Bankası, sıcak parayı çeken faiz oranlarını aşağıya indirirken,
(1) Bankaların kredi kaynaklarını daraltmak
(2) Kredi faizini yükseltmek için, bankaların kanuni karşılık oranlarını yükseltti.
Kanuni karşılık oranlarının yükseltilmesi sonucu bankaların mevduat kaynağından kullanılabilir imkanların azalması sonucu yükselecek kaynak maliyetini dengelemek için kredi faizini artırırken, mevduat faizini de aşağıya çekmeleri bekleniyor.
İlk hesaplamalara göre kanuni karşılık oranlarının artırılması sonucu bankalar faiz ödeyerek topladıkları 573 milyar TL'lik mevduatın 9.8 milyar TL'sini Merkez Bankası'na faizsiz olarak devredecekler.
Faiz ödedikleri 9.8 milyar TL'lik imkanı, sıfır faiz ile Merkez Bankası'na devredeceklerinden hem kaynakları azalacak hem de 9.8 milyar TL'ye karşı ödedikleri faiz yükü, bankaların üzerinde kalacağından (1) Ya karlılıkları bu ölçüde azalacak (2) Ya da bu kaybı dengeleyecek ölçüde mevduat faizini indirecekler, kredi faizini yükseltecekler.
Banka çevrelerinden derlenen bilgilere göre bankalarımız tüketici kredilerinde aylık faizler üzerine yüzde 0.05-yüzde 0.08 puan ekleme yapmışlar..
Konut kredisi faizlerinde aylık faizin yüzde 0.74'ten yüzde 0.81'e, otomobil kredileri faizinin yüzde 1.29 yüzde 1.35'e tüketici kredilerinin yüzde 1.20'den yüzde 1.30'a yükseltildiği belirtiliyor..
Aynı şekilde 1 aya kadar vadeli mevduata ödenen faizde de yıllık faizin yüzde 6.75'den yüzde 6.50'ye çekildiği görülüyor.
KOBİ kredileri faizi genelde tüketici fiyatlarının üzerinde seyrediyor. Aylık yüzde 1.65, yıllık yüzde 19.80 faiz ile kredi kullanan KOBİ'lerin faiz faturası da büyüyecek.
Tabii ki tüketici için kredi faturasının büyümesi, küçük tasarruf sahibi için mevduat faizinin düşmesi önemli ama, KOBİ'ler için kredi faizinin önemi çok çok daha büyük.
Çünkü kredi faturası maliyeti ilgilendiriyor. Krizden sonraki dönemde kâr marjları çok küçüldü. Maliyetteki artış kârlılığı düşürüyor. KOBİ'ler kredi faturasındaki artışı aynen satış fiyatına yansıtma şansına sahip değiller.
Bugüne kadar Merkez Bankası'nın kararları genelde finans çevrelerini ilgilendiriyor, tasarruf sahipleri ve reel sektör Merkez Bankası'nın kararlarından doğrudan etkilenmiyordu.
Kanuni karşılık oranlarındaki radikal değişiklik önümüzdeki dönemde mevduat ve kredi faizlerinde değişikliğe yol açacağından hem tasarruf sahipleri hem banka kredisi kullananlar yeni şartlara uyun çabası içinde girecekler.
Bu tedbirler mevduat ve kredi artışını ne kadar etkileyecek, mevduat azalacak mı, kredi büyümesi duracak mı? Bugün için bu konularda tahminlerde bulunmak zor.